Osoby, które rezygnują z etatu i zakładają własną firmę, nie zawsze mogą wybrać dowolną formę opodatkowania.

Czy zawsze przysługuje liniowy PIT

Podatnik jest informatykiem zatrudnionym na umowę o pracę. Z końcem września zamierza rozwiązać z pracodawcą umowę i od listopada świadczyć na jego rzecz analogiczne usługi w ramach działalności gospodarczej. Czy od razu będzie mógł rozliczać się z fiskusem według 19-proc. stawki liniowej?
Podatnicy rozpoczynający działalność gospodarczą mogą wybrać sposób opodatkowania dochodów z tego źródła według 19-proc. stawki liniowej (bez względu na wysokość dochodu). Zasadą jest, że wyboru tej formy rozliczeń dokonuje się, składając do 20 stycznia pisemne oświadczenie naczelnikowi urzędu skarbowego. Podatnik, który w trakcie roku rejestruje firmę, wyboru liniowego PIT może dokonać zgodnie z przepisami ustawy o swobodzie działalności gospodarczej (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 220, poz. 1447 z późn. zm.) – a więc zaznaczając odpowiednią pozycję we wniosku CEIDG-1. Przedsiębiorca, który z tej możliwości nie skorzysta, pisemne oświadczenie składa naczelnikowi urzędu skarbowego, nie później jednak niż w dniu uzyskania pierwszego przychodu. Późniejsze zadeklarowanie (lub zmiana) tej formy opodatkowania w ciągu tego samego roku nie jest dopuszczalne.
Dokonując wyboru podatku liniowego, trzeba jednak uwzględnić przesłanki określone w art. 9a ust. 3 ustawy o PIT. Z przepisu tego wynika, że możliwość opodatkowania tą metodą jest wyłączona w stosunku do podatników lub wspólników spółek osobowych, którzy uzyskują przychód z działalności gospodarczej z tytułu świadczenia usług na rzecz obecnego lub byłego pracodawcy i usługi te są tożsame z czynnościami, które wykonywali bądź wykonują w roku podatkowym w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy. Dokładnie z taką sytuacją mamy tu do czynienia. Podatnik chce bowiem stosować podatek liniowy w tym samym roku podatkowym, w którym rezygnuje z pracy, zakłada własną działalność i zamierza świadczyć usługi byłemu pracodawcy.
Przepisy nie zakazują zaś byłemu pracownikowi zakładającemu działalność gospodarczą korzystać z podatku liniowego już od następnego roku podatkowego, nawet jeżeli zakres czynności wykonywanych w ramach stosunku pracy będzie pokrywał się z zakresem działalności prowadzonej firmy. W praktyce oznacza to, że podatnik mógłby rozliczać się podatkiem liniowym od przyszłego roku. W tym celu powinien złożyć naczelnikowi właściwego urzędu skarbowego stosowne oświadczenie do 20 stycznia 2014 roku.
Podstawa prawna
Art. 9a ust. 2, art. 30c ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.).

Czy można stracić prawo do stawki liniowej

Podatniczka na umowie o pracę do końca lutego 2013 r. zatrudniona była jako księgowa. Od marca prowadzi własną działalność – usługowe prowadzenie ksiąg rachunkowych – i rozlicza się podatkiem liniowym. W lipcu nawiązała współpracę z byłym pracodawcą. Czy w tej sytuacji musiała stosować skalę podatkową?
Ustawa o PIT jasno reguluje konsekwencje podatkowe takiej sytuacji. Jeżeli podatnik, który wybrał podatek liniowy, uzyska z działalności gospodarczej prowadzonej samodzielnie (lub w ramach spółki osobowej) przychody ze świadczenia usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy, pokrywające się z tymi, które wykonywał w tym samym roku na podstawie umowy o pracę, to traci prawo do opodatkowania podatkiem liniowym.
Skutek ten obejmuje cały rok podatkowy, co oznacza, że podatniczka zobowiązana jest do wpłacenia zaliczek od dochodu osiągniętego od początku roku, obliczonych przy zastosowaniu skali podatkowej. W przypadku ewentualnych niedopłat między zaliczkami obliczanymi według stawki liniowej a tym obliczonymi na zasadach ogólnych należy uiścić odsetki za zwłokę. Wskazać należy, że możliwość opodatkowania podatkiem liniowym wyklucza wykonywanie przez podatnika w ramach włas- nej działalności jakiejkolwiek usługi, obejmującej swoim zakresem chociażby część czynności wykonywanych wcześniej na rzecz pracodawcy.
Warto podkreślić, że zgodnie z literalnym brzmieniem przepisów przeszkodą w stosowaniu podatku liniowego jest świadczenie usług na rzecz byłego lub obecnego pracodawcy. Zasadniczo więc prawa wyboru 19-proc. PIT nie powinna wyłączać sprzedaż towarów. Praktyka pokazuje, że nie jest to do końca oczywiste. Przykładem może być stanowisko dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi zawarte w interpretacji z 29 marca 2013 r. (sygn. IPTPB1/415-9/13-3/MD). W sprawie tej podatnik będący kierownikiem działu handlowego w firmie zajmującej się m.in. sprzedażą części samochodowych już jako przedsiębiorca sprzedawał analogiczny asortyment byłemu pracodawcy. Organ podatkowy uznał, że w takich okolicznościach podatnik nie miał prawa rozliczać się według liniowej stawki PIT. Argumentował m.in., że pojęcie działalności usługowej jest bardzo szerokie i niemal wszystkie czynności dokonane w obrocie gospodarczym na rzecz (w interesie) drugiej osoby mogą być, z punktu widzenia tej osoby, potraktowane jako usługa. Organ podatkowy zakwalifikował działalność handlową przedsiębiorcy do usług konsumpcyjnych i zakwestionował możliwość stosowania liniowego PIT.
Podstawa prawna
Art. 9a ust. 3 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Czy wspólnicy mogą być różnie opodatkowani

Pracownik był zatrudniony na stanowisku kucharza w zakładowej stołówce. Teraz te same czynności będzie wykonywał, świadcząc je już jako wspólnik spółki jawnej, którą założył razem z bratem. Czy możliwe jest, aby tylko brat, który nie był wcześniej zatrudniony w tej firmie, stosował opodatkowanie podatkiem liniowym?
Przychody osiągane przez osoby fizyczne z tytułu udziału w spółce osobowej traktowane są jako przychody z pozarolniczej działalności gospodarczej. Wspólnicy mogą zdecydować się na wybór szczególnej formy opodatkowania tych dochodów, w tym np. 19-proc. podatkiem liniowym. W przypadku spółek osobowych osób fizycznych (w tym spółki jawnej) nie ma wymogu, aby wszyscy wspólnicy stosowali tę samą formę opodatkowania, określoną w ustawie o PIT, tj. zasady ogólne (skala podatkowa) albo podatek liniowy. Zatem decyzja jednego z braci, że rozlicza się podatkiem liniowym, nie obliguje drugiego do wyboru identycznej formy opodatkowania. Spółka jawna nie jest podatnikiem PIT, są nimi poszczególni wspólnicy, zatem 19-proc. stawka dotyczyć będzie tylko jednego ze wspólników.
Dla porządku wyjaśnić trzeba, że inaczej wygląda sytuacja w przypadku, gdy wspólnicy rozważają wybór ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych (zgodnie z ustawą o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne; Dz.U. z 1998 r. nr 144, poz. 930 z późn. zm.). Świadczenie o skorzystaniu z tej formy opodatkowania muszą bowiem złożyć wszyscy wspólnicy spółki właściwym naczelnikom urzędów skarbowych (według miejsca zamieszkania każdego ze wspólników).
Stawki liniowej nie może stosować indywidualny przedsiębiorca lub wspólnik spółki osobowej, który w tym samym roku świadczył analogiczne usługi, będąc zatrudniony na umowę o pracę. Z pytania wynika zaś, że 19-proc. PIT chce opłacać ten z braci, który wcześniej zatrudniony u kontrahenta spółki nie był. Jest to więc zgodne z przepisami.
Skorzystanie z opodatkowania w formie podatku liniowego tylko przez niektórych wspólników może być zatem korzystne, gdyż oznacza możliwość wykonywania działalności gospodarczej na rzecz byłego pracodawcy jednego ze wspólników, tj. tego, który nie korzysta z opodatkowania jednolitą stawką, lecz stosuje skalę podatkową.
Podstawa prawna
Art. 9a ust. 2 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.).

Czy na ryczałt czeka się jednak dłużej

Kobieta do końca roku ma etat przedszkolanki. Od 2014 r. zamierza świadczyć usługi wychowania przedszkolnego na rzecz byłego pracodawcy w ramach własnej działalności. Przychody ma zamiar opodatkowywać ryczałtem ewidencjonowanym według stawki 8,5 proc. Czy będzie miała do tego prawo?
Jeśli usługi będą świadczone na rzecz byłego pracodawcy, to podatniczka może wybrać ryczałt od przychodów ewidencjonowanych dopiero od roku 2015. Opodatkowania w tej formie nie stosuje się do podatników, którzy przed rozpoczęciem działalności wykonywali w danym roku podatkowym lub w roku poprzedzającym rok podatkowy w ramach stosunku pracy lub spółdzielczego stosunku pracy czynności wchodzące w zakres ich własnej działalności gospodarczej lub utworzonej przez nich spółki. W praktyce oznacza to, że pracownik, który chce na rzecz byłego pracodawcy świadczyć w ramach swojej firmy usługi pokrywające się z zakresem obowiązków pracowniczych, musi odczekać pełny rok podatkowy, aby móc korzystać z ryczałtu. W naszym przykładzie – osoba będąca pracownikiem w 2013 r., przechodząc na samozatrudnienie w 2014 r., może być opodatkowana ryczałtem dopiero od 2015 r.
Podstawa prawna
Art. 8 ust. 1 pkt 6 ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. z 1998 r. nr 144, poz. 930 z późn. zm.).

Czy brak oświadczenia oznacza zasady ogólne

Podatnik otwiera zakład fryzjerski. Czy niezłożenie oświadczenia o wyborze karty podatkowej oznaczać będzie konieczność zapłaty podatku na zasadach ogólnych?
Integralną częścią wniosku o rejestrację działalności gospodarczej (CEIDG-1) jest żądanie przyjęcia oświadczenia o wyborze formy opodatkowania. Nowy przedsiębiorca ma do wyboru formy rozliczeń z fiskusem przewidziane w ustawie o PIT lub ustawie o podatku ryczałtowym. W pierwszym wypadku są to: zasady ogólne (skala podatkowa) oraz podatek liniowy (19-proc.), w drugim – ryczałt ewidencjonowany lub karta podatkowa. Karta podatkowa to najprostsza forma rozliczeń z fiskusem, niewymagająca prowadzenia ewidencji ani nawet składania rocznych zeznań podatkowych (składa się jedynie deklarację o wysokości zapłaconej składki zdrowotnej). Podatnik, który nie deklaruje, że zamierza rozliczać się w jednej z form szczególnych, stosuje rozliczenia według skali podatkowej.
Przedsiębiorca, który ma prawo stosować kartę (ta forma opodatkowania przewidziana jest dla ustawowo określonej działalności usługowo-wytwórczej, do której należą m.in. usługi fryzjerskie), powinien to więc zadeklarować w zgłoszeniu CEIDG-1, dołączając do niego specjalny wniosek PIT-16.
Podstawa prawna
Art. 29 ustawy z 20 listopada 1998 r. o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930 z późn. zm.).