Dwaj bracia mają po 50 proc. udziałów w spółce jawnej. W miejsce świadczenia pieniężnego z tytułu wypłaty z zysku spółka przeniosła na jednego z nich firmowy pawilon handlowy (drugi otrzymał pieniądze). Czynność ta była nieodpłatna, została udokumentowana uchwałą podjętą przez wspólników, fakturą wewnętrzną oraz umową w formie aktu notarialnego. Powstało pytanie, czy u spółki powstał przychód do opodatkowania. Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi uznał, że tak.
Wyjaśnił, że wspólnik spółki jawnej może żądać podziału i wypłaty całości zysku z końcem każdego roku obrotowego, przy czym co do zasady wypłata następuje w pieniądzu. Przepisy nie zakazują jednak spełnienia ciążącego na spółce obowiązku w innej formie. Dopuszczalne jest więc zawarcie ze wspólnikiem umowy o świadczenie w miejsce wykonania (datio in solutum). Postawą takiego działania jest art. 453 kodeksu cywilnego. Na mocy tego przepisu dłużnik (w tym wypadku spółka jawna) może się zwolnić ze zobowiązania (np. wypłaty zysku) spełniając, za zgodą wierzyciela (wspólnika), inne świadczenie (np. przenosząc prawo własności nieruchomości).
Zdaniem dyrektora IS w Łodzi chodzi tu o umowę, na mocy której obie strony (dłużnik i wierzyciel) wyrażają zgodę na umorzenie istniejącego dotąd zobowiązania, jeśli dłużnik zamiast pierwotnie ustalonego spełni inne świadczenie. Przyjmuje się, że ma ona charakter odpłatnej umowy rozporządzającej, gdyż wierzyciel w miejsce dotychczasowego roszczenia uzyskuje inne. Wynagrodzenie nie musi mieć charakteru pieniężnego, może oznaczać również uzyskanie świadczenia w naturze (otrzymanie w zamian innych rzeczy lub praw).
W opisanej sprawie spółka została zwolniona z długu (obowiązku wypłaty w pieniądzu zysku przypadającego wspólnikowi). Tym samym uzyskała przychód z odpłatnego zbycia nieruchomości, który zalicza do źródła, jakim jest pozarolnicza działalność gospodarcza.
W konsekwencji dochód z takiej sprzedaży – ustalony według reguł określonych w art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy o PIT (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 361 z późn. zm.) – będzie podlegał opodatkowaniu według wybranej przez wspólnika formy opodatkowania.
Rozlicza się go na zasadach określonych w art. 8 ust. 1 ustawy o PIT. Organ podatkowy przypomniał, że zgodnie z tym przepisem przychody m.in. z udziału w spółce niebędącej osobą prawną u każdego podatnika (w tym wypadku wspólnika spółki jawnej) określa się proporcjonalnie do jego prawa do udziału w zysku. Przy braku przeciwnego dowodu przyjmuje się, że prawa do udziału w zysku (udziału) są równe.
Zasadę tę stosuje się odpowiednio do rozliczania kosztów uzyskania przychodów.
Datio in solutum bez PCC
Umowa przenosząca własność w miejsce wykonania innego świadczenia nie podlega opodatkowania podatkiem od czynności cywilnoprawnych (PCC). Wyjaśnienia Ministerstwa Finansów w tym zakresie publikowaliśmy na łamach DGP w wydaniu z 26 sierpnia (nr 164). Resort argumentuje, że umowa taka nie została wymieniona w katalogu czynności podlegających opodatkowaniu PCC, znajdującym się w art. 1 ustawy z 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (t.j. Dz.U. z 2010 r. nr 101, poz. 649 z późn. zm.).
Interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 7 sierpnia 2013 r., sygn. IPTPB1/415-292/13-4/AG.