Podatnikiem podatku od spadku i darowizn jest nabywca własności rzeczy i praw majątkowych. W zapłacie należnego fiskusowi zobowiązania wyręczyć podatnika może jednak płatnik. Dzieje się tak w przypadku podatku od darowizny dokonanej w formie aktu notarialnego albo zawartej w takiej formie umowy nieodpłatnego zniesienia współwłasności lub ugody w tym przedmiocie płatnikiem jest sporządzający akt notarialny notariusz.
Obowiązki notariusza
Od prowadzenia rejestru podatku, poprzez określenie grupy podatkowej wynikającej z osobistego stosunku stron umowy, naliczenie i pobranie należnego podatku w chwili podpisania aktu notarialnego i wpłacenie go na rachunek właściwego urzędu skarbowego, po przekazanie urzędowi wymaganych dokumentów – do tych wszystkich czynności obowiązany jest właśnie notariusz jako płatnik podatku od spadku i darowizn ustawodawca.
Notariusz musi przede wszystkim określić w treści takiego aktu podstawę do opodatkowania. Co ważne, w przypadku czynności zwolnionej od podatku (np. gdy kwota darowizny nie przekracza ustawowego limitu), notariusz musi zawrzeć w treści aktu podstawę prawną potwierdzającą to zwolnienie. W przypadku darowizny notariusz określa jej przedmiot i wartość.
Przy spadku natomiast określa przedmiot czynności, wartość rzeczy lub prawa majątkowego w części przekraczającej wartość udziału we współwłasności przysługującego nabywcy przed jej zniesieniem.
Na zapłatę pobranego podatku notariusz ma czas do 7. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrał daninę. Również w tym terminie powinien przekazać deklarację o wysokości pobranej i wpłacanej kwoty, informację, jaka jej cześć jest należna poszczególnym gminom, a także odpisy sporządzanych aktów notarialnych.
Notariusz odpowiada swoim majątkiem
Jeśli notariusz nie wykona swoich obowiązków związanych z poborem i odprowadzeniem należnych podatków, odpowie za podatek niepobrany lub podatek pobrany a niewpłacony. Co więcej, za tego rodzaju takie błędy odpowiada całym swoim majątkiem.
W przypadku natomiast, gdy pobierze podatek nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej, obowiązany będzie dokonać zwrotu otrzymanego z tytułu pełnienia roli płatnika podatku od spadku i darowizn wynagrodzenia na rachunek właściwego urzędu skarbowego wraz z odsetkami za zwłokę.
Kiedy nie trzeba składać zawiadomienia w ogóle
Warto pamiętać, iż notariusz nie obliczy i nie pobierze podatku w ogóle, jeżeli przedmiotem nabycia będzie prawo majątkowe polegające na obowiązku świadczeń powtarzających się na rzecz nabywcy, a wartość tego prawa nie będzie mogła być ustalona w chwili powstania obowiązku podatkowego.
Podstawę opodatkowania ustala się wtedy w miarę wykonywania tych świadczeń. Naczelnik urzędu skarbowego może jednak za zgodą podatnika przyjąć za podstawę opodatkowania prawdopodobną wartość świadczeń powtarzających się za cały czas trwania obowiązku tych świadczeń.