Podatnik ma wiele możliwości wyboru, w jaki sposób dokonywać odpisów amortyzacyjnych. Może wybrać jedną z dwóch głównych metod amortyzacji lub zastosować stawki indywidualne albo jednorazowo zaliczyć w koszty odpis niektórych środków trwałych.

A Metoda liniowa

Metodą liniową dokonuje się odpisów amortyzacyjnych w ten sposób, że stawka amortyzacyjna jest identyczna w każdym roku. Odpisów amortyzacyjnych od środków trwałych dokonuje się przy zastosowaniu procentowych stawek amortyzacyjnych określonych w wykazie stawek amortyzacyjnych. Podatnicy mogą podane w wykazie stawek amortyzacyjnych stawki podwyższać: • dla budynków i budowli używanych w warunkach: pogorszonych – przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,2 oraz złych – przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 1,4, • dla maszyn, urządzeń i środków transportu, z wyjątkiem morskiego taboru pływającego, używanych bardziej intensywnie w stosunku do warunków przeciętnych albo wymagających szczególnej sprawności technicznej – przy zastosowaniu w tym okresie współczynników nie wyższych niż 1,4, • dla maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych (KŚT) wydanej na podstawie odrębnych przepisów, poddanych szybkiemu postępowi technicznemu – przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 2,0. W razie wystąpienia bądź ustania warunków uzasadniających podwyższenie stawek, o których mowa w dwóch pierwszych sytuacjach, stawki te ulegają podwyższeniu lub obniżeniu od miesiąca następującego po miesiącu, w którym zaistniały okoliczności uzasadniające te zmiany. W przypadku trzeciej sytuacji, tj. maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 4-6 i 8 Klasyfikacji, podatnicy mogą podwyższać stawki dla tych środków trwałych bądź rezygnować z ich stosowania począwszy od miesiąca następującego po miesiącu, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego. W przypadku podwyższenia stawek amortyzacyjnych, podanych w wykazie stawek amortyzacyjnych przy zastosowaniu współczynników, należy dla poszczególnych środków trwałych stosować jeden wybrany współczynnik, przez który mnoży się stawkę amortyzacyjną właściwą dla danego środka trwałego, przyjętą z wykazu stawek amortyzacyjnych.

Kliknij, aby powiększyć



B Metoda degresywna

Amortyzacja degresywna to metoda naliczania odpisów amortyzacyjnych pozwalająca na skrócenie okresu zaliczania wartości początkowej środka trwałego. Może być ona zastosowana w przypadku użytkowania maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji Środków Trwałych oraz środków transportu. Metody tej nie można stosować do samochodów osobowych. Odpisów amortyzacyjnych można dokonywać od wartości początkowej maszyn i urządzeń zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji oraz środków transportu, z wyłączeniem samochodów osobowych, w pierwszym podatkowym roku ich używania przy zastosowaniu stawek podanych w wykazie stawek amortyzacyjnych podwyższonych o współczynnik nie wyższy niż 2,0. W następnych latach podatkowych odpisów dokonuje się od wartości początkowej tych składników majątku podatnika pomniejszonej o dotychczasowe odpisy amortyzacyjne, ustalonej na początek kolejnych lat ich używania. Począwszy od roku podatkowego, w którym tak określona roczna kwota amortyzacji miałaby być niższa od rocznej kwoty amortyzacji obliczonej przy zastosowaniu metody, podatnicy dokonują dalszych odpisów amortyzacyjnych zgodnie z zasadami dotyczącymi metody liniowej. W przypadku używania środków trwałych w zakładzie danego podatnika położonym na terenie gminy o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym albo w gminie zagrożonej recesją i degradacją społeczną, których wykaz na podstawie odrębnych przepisów ustala Rada Ministrów – stawki podane w wykazie stawek amortyzacyjnych można podwyższyć przy zastosowaniu współczynników nie wyższych niż 3,0. Jeżeli w trakcie roku podatkowego: • gmina zostanie wyłączona z wykazu, • podatnik przestanie mieć siedzibę na terenie tej gminy, – podatnik może stosować do końca tego roku podwyższone stawki amortyzacyjne.

OBNIŻENIE STAWKI LINIOWEJ


Podatnicy mogą obniżać podane w wykazie stawek amortyzacyjnych stawki dla poszczególnych środków trwałych. Zmiany stawki dokonuje się począwszy od miesiąca, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji, albo od pierwszego miesiąca każdego następnego roku podatkowego.

C Amortyzacja przyspieszona

Od tego roku wprowadzono do ustawy o PIT możliwość jednorazowej przyspieszonej amortyzacji dla niektórych podatników. Została ona wprowadzona zamiast przyspieszonej amortyzacji dla fabrycznie nowych środków trwałych. W stosunku do dawnych regulacji jednorazowa amortyzacja została wprowadzona dla szerszej grupy środków trwałych, preferując małych i rozpoczynających działalność podatników w celu zwiększenia bazy dla tworzenia nowych miejsc pracy. Podatnicy, w roku podatkowym, w którym rozpoczęli prowadzenie działalności gospodarczej, oraz mali podatnicy, mogą dokonywać jednorazowo odpisów amortyzacyjnych od wartości początkowej środków trwałych zaliczonych do grupy 3-8 Klasyfikacji, z wyłączeniem samochodów osobowych, w roku podatkowym, w którym środki te zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, do wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym równowartości kwoty 50 000 euro łącznej wartości tych odpisów amortyzacyjnych. Przepis ten nie ma jednak zastosowania do podatnika rozpoczynającego prowadzenie działalności gospodarczej, który w roku rozpoczęcia tej działalności, a także w okresie dwóch lat, licząc od końca roku poprzedzającego rok jej rozpoczęcia, prowadził działalność gospodarczą samodzielnie lub jako wspólnik spółki niemającej osobowości prawnej lub działalność taką prowadził małżonek tej osoby, jeżeli między małżonkami istniała w tym czasie wspólność majątkowa. Podatnicy mogą dokonywać odpisów amortyzacyjnych, nie wcześniej niż w miesiącu, w którym środki trwałe zostały wprowadzone do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, lub stosować zasady określone dla odpisów dokonywanych w równych ratach co miesiąc, co kwartał albo jednorazowo na koniec roku podatkowego. Od następnego roku podatkowego podatnicy dokonują odpisów amortyzacyjnych wybierając metodę degresywną lub liniową. Suma odpisów amortyzacyjnych, w tym dokonanych w pierwszym roku podatkowym oraz niezaliczonych do kosztów uzyskania przychodów, nie może przekroczyć wartości początkowej tych środków trwałych. Przy określaniu limitu 50 000 euro nie uwzględnia się odpisów amortyzacyjnych od nieprzekraczającej 3500 zł wartości początkowej środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.

Pomoc de minimis

Pomoc w postaci jednorazowego odpisu amortyzacyjnego stanowi pomoc de minimis udzielaną w zakresie i na zasadach określonych w bezpośrednio obowiązujących aktach prawa wspólnotowego dotyczących pomocy w ramach zasady de minimis. Trzeba pamiętać, że w Traktacie o Wspólnocie Europejskiej zakazano państwom członkowskim udzielać swoim przedsiębiorcom pomocy, która zakłóca lub może zakłócić reguły konkurencji na jednolitym rynku. Dlatego prawo wspólnotowe ustaliło kryteria dopuszczalności takiej pomocy i stworzono mechanizmy jej udzielania. Wszystkie programy pomocy ze środków publicznych dla przedsiębiorstw, których wartość przekracza 200 tys. euro, muszą być notyfikowane w Komisji Europejskiej. Bada ona, czy zastosowana forma pomocy nie zakłóca konkurencji między przedsiębiorcami w krajach Unii. Jeśli pomoc taka jest niższa niż 200 tys. euro, to przyznawana jest przez dane państwo Unii w ramach pomocy de minimis, której wprowadzenie nie wymaga od państwa członkowskiego wystąpienia o zgodę do Komisji Europejskiej. Do pomocy de minimis nie wlicza się pomocy publicznej udzielonej w ramach programu pomocowego, pomocy indywidualnej oraz pomocy indywidualnej na restrukturyzację, zatwierdzonych przez Komisję zgodnie z art. 88 Traktatu WE, a także pomocy udzielanej w ramach wyłączeń grupowych (pomocy szkoleniowej w zakresie zatrudnienia dla małych i średnich przedsiębiorstw). Pomoc de minimis jest pomocą dla przedsiębiorców, która nie przekracza 200 tys. euro w okresie trzech lat poprzedzających złożenie wniosku o udzielenie pomocy. Wspomniany okres trzech lat ma charakter ruchomy i w każdym przypadku przyznania nowej pomocy de minimis należy ustalić ogólną kwotę pomocy de minimis przyznaną w ciągu poprzednich trzech lat. Za datę przyznania pomocy de minimis uznaje się moment, w którym beneficjentowi zostało nadane prawo przyjęcia pomocy. Jeżeli przedsiębiorca występuje z wnioskiem o udzielenie pomocy de minimis, organ udzielający pomocy musi sprawdzić, czy w okresie trzech lat poprzedzających dzień złożenia wniosku o udzielenie pomocy otrzymywał on pomoc de minimis. Podmioty udzielające pomocy wydają beneficjentowi pomocy zaświadczenie stwierdzające, że udzielona pomoc publiczna jest pomocą de minimis. Zaświadczenie o pomocy de minimis wydaje się w dniu udzielenia pomocy będącej pomocą de minimis, a w przypadku pomocy: • udzielanej na podstawie decyzji – wraz z tą decyzją w dniu jej wydania; • w formie ulgi podatkowej udzielanej na podstawie aktu normatywnego bez wymogu wydania decyzji – w terminie 2 miesięcy od dnia udzielenia pomocy. Beneficjent pomocy może wystąpić o wydanie zaświadczenia o pomocy de minimis przed upływem wspomnianego 2-miesięcznego terminu. Jak widać, jednorazowy odpis amortyzacyjny od wartości niektórych środków trwałych ma pewne ograniczenia wynikające z zasad rządzących udzielaniem pomocy de minimis.

PRZELICZENIE KWOTY EURO


Przeliczenia na złote kwoty 50 000 euro dokonuje się według średniego kursu euro ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski na pierwszy dzień roboczy października roku poprzedzającego rok podatkowy, w którym wystąpiło zdarzenie, o którym mowa w tym przepisie, w zaokrągleniu do 1000 zł.

D Amortyzacja indywidualna

Jedną z możliwości, które przysługują przedsiębiorcy jest wybór indywidualnych stawek amortyzacyjnych dla ulepszonych i używanych środków trwałych. Podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla używanych lub ulepszonych środków trwałych po raz pierwszy wprowadzonych do ewidencji danego podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż: 1) dla środków trwałych zaliczonych do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji: a) 24 miesiące – gdy ich wartość początkowa nie przekracza 25 000 zł, b) 36 miesięcy – gdy ich wartość początkowa jest wyższa od 25 000 zł i nie przekracza 50 000 zł, c) 60 miesięcy – w pozostałych przypadkach, 2) dla środków transportu, w tym samochodów osobowych – 30 miesięcy, 3) dla budynków (lokali) i budowli, innych niż wymienione w pkt 4 – 10 lat, z wyjątkiem: a) trwale związanych z gruntem budynków handlowo-usługowych wymienionych w rodzaju 103 Klasyfikacji i innych budynków niemieszkalnych wymienionych w rodzaju 109 Klasyfikacji, trwale związanych z gruntem, b) kiosków towarowych o kubaturze poniżej 500 metrów sześciennych, domków kempingowych i budynków zastępczych, dla których okres amortyzacji nie może być krótszy niż 3 lata, 4) dla budynków (lokali) niemieszkalnych, dla których stawka amortyzacyjna z wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 2,5 proc. – 40 lat, pomniejszone o pełną liczbę lat, które upłynęły od dnia ich oddania po raz pierwszy do używania do dnia wprowadzenia do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych prowadzonej przez podatnika, z tym że okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat. W przypadku ostatniego warunku jest to zasadnicza zmiana, która weszła od stycznia tego roku. Oznacza ona, że maksymalne 10-proc. roczne wliczanie w koszty budynku lub lokalu o charakterze niemieszkalnym będzie dopiero możliwe, gdy będą one miały co najmniej 30 lat. Trzeba pamiętać, że stawkę amortyzacji ustala się na cały okres, w którym podatnik ma prawo pomniejszać koszty o ustaloną kwotę. Ustala się ją według zasad obowiązujących w momencie dokonywania tego wpisu. Zmienione zasady dotyczą amortyzacji nieruchomości nabywanych po 1 stycznia 2007 r. W stosunku do nabytych do końca 2006 roku obowiązują zasady stare, czyli dające możliwość zastosowania 10-proc. stawki amortyzacji, także w przypadku nieruchomości niemieszkalnej, która spełnia kryteria używanej (liczącej co najmniej 60 miesięcy przed wpisaniem do ewidencji) lub ulepszonej (o podwyższonej przez podatnika wartości o 30 proc. w okresie od nabycia do wpisania do ewidencji). Środki trwałe zaliczone do grupy 3-6 i 8 Klasyfikacji uznaje się za: • używane – jeżeli podatnik udowodni, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 6 miesięcy, lub • ulepszone – jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ich ulepszenie stanowiły co najmniej 20 proc. wartości początkowej. Środki trwałe, czyli budynki (lokale) i budowle inne niż budynki (lokale) niemieszkalne, dla których stawka amortyzacyjna z wykazu stawek amortyzacyjnych wynosi 2,5 proc., uznaje się za: • używane – jeżeli podatnik wykaże, że przed ich nabyciem były wykorzystywane co najmniej przez okres 60 miesięcy, lub • ulepszone – jeżeli przed wprowadzeniem do ewidencji wydatki poniesione przez podatnika na ulepszenie stanowiły co najmniej 30 proc. wartości początkowej. Podatnicy mogą indywidualnie ustalić stawki amortyzacyjne dla przyjętych do używania inwestycji w obcych środkach trwałych, z tym że dla: • inwestycji w obcych budynkach (lokalach) lub budowlach – okres amortyzacji nie może być krótszy niż 10 lat, • innych inwestycji w obcych środkach trwałych – okres amortyzacji ustala się według zasad dotyczących ulepszonych i używanych środków trwałych.

5 KROKÓW

Jak amortyzować samochód

1 Ustal, czy samochód spełnia definicję samochodu używanego

Dla samochodów, w tym osobowych, podatnik może ustalić indywidualną stawkę i rozliczyć odpisy amortyzacyjne w ciągu 30 miesięcy, czyli dwóch i pół roku. Oznacza to, że maksymalna stawka roczna wyniesie 40 proc. Za używany samochód uznaje się, gdy był on wykorzystywany przed nabyciem co najmniej przez 6 miesięcy.

2 Sprawdź, czy samochód może stanowić ulepszony środek trwały

Podobnie w razie ulepszenia samochodu istnieje możliwość jego amortyzacji w ciągu 30 miesięcy metodą liniową przy zastosowaniu 40-proc. stawki rocznej. Samochód będzie spełniał kryterium ulepszonego, gdy przed wprowadzeniem do ewidencji środków trwałych wydatki poniesione na jego ulepszenie stanowią co najmniej 20 proc. wartości początkowej.

3 Sprawdź, czy twoja gmina zagrożona jest bezrobociem

Do samochodów ciężarowych możliwe jest zastosowanie amortyzacji degresywnej, przy której podstawową 20-proc. stawkę można podwyższyć przy zastosowaniu współczynnika 2. W przypadku używania samochodu w zakładzie podatnika położonym na terenie gminy o szczególnym zagrożeniu wysokim bezrobociem strukturalnym albo w gminie zagrożonej recesją i degradacją społeczną stawka może zostać podwyższona przy zastosowaniu współczynnika nie wyższego niż 3.

4 Sprawdź, czy jesteś małym podatnikiem

Mały podatnik, czyli taki, u którego przychód ze sprzedaży nie przekroczył w poprzednim roku 800 000 euro, może dokonać jednorazowych odpisów amortyzacyjnych do wysokości 50 000 euro. Jednorazowy odpis nie dotyczy jednak samochodu osobowego.

5 Zastosuj normalne stawki

W przypadku gdy nie można dokonywać odpisów na podstawie wcześniejszych kryteriów, amortyzację należy naliczać metodą liniową przy zastosowaniu 20-proc. stawki. Będzie to miało miejsce np. przy nowych samochodach osobowych.