Do 24 czerwca zmodernizowany kodeks celny (ZKC) ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady nr 450/2008 z 23 kwietnia 2008 r. (Dz. Urz. UE L 145 z 4 czerwca 2008 r., str. 1–64) zastąpi wspólnotowy kodeks celny (rozporządzenie Rady nr 2913/92 z 12 października 1992 r.; Dz.Urz. UE L 302 z 19 października 1992 r., poz. 1 z późn. zm.).

Większy porządek w przepisach

Oznaczać to będzie wiele zmian w procedurach celnych. W większości jednak chodzi raczej o uporządkowanie i zapewnienie większej spójności regulacjom, które już znalazły swoje miejsce w unijnym prawie. Dokonywanie zgłoszeń, składanie deklaracji i przetwarzanie danych w formie elektronicznej jest regułą obecnie i będzie także na gruncie ZKC. Wyraźnie w nim określono zasady mające zastosowanie w przypadkach, gdy organy celne dokonują zniszczenia towarów lub dysponują nimi w inny sposób, co uprzednio regulowały przepisy na szczeblu krajowym.
ZKC ustanawia też wspólne i w zamierzeniu proste zasady w odniesieniu do procedur specjalnych, którymi zgodnie z kodeksem są: tranzyt, składowanie, szczególne przeznaczenie i przetwarzanie.
W tym celu właśnie pojęcie procedur specjalnych zostało wprowadzone do zmodernizowanego kodeksu. Pozostałe procedury to dopuszczenie do swobodnego obrotu oraz wywóz. Ułatwione zostało wydawanie pozwoleń w odniesieniu do kilku procedur specjalnych objętych jednym zabezpieczeniem w jednym urzędzie celnym. ZKC zawiera też zasady odnoszące się do powstającego w tych sytuacjach długu celnego.
Wycena towarów objętych procedurą specjalną lub wytworzonych z nich produktów dokonywana jest w chwili powstania wspomnianego długu. W ekonomicznie uzasadnionych przypadkach jest ona również możliwa w chwili obejmowania ich procedurą specjalną.

Zmodyfikowane rozwiązania

Umieszczanie towarów w wolnych obszarach celnych zgodnie z ZKC (a odmiennie niż to miało miejsce w obowiązującym kodeksie) stało się procedurą celną. W tym przypadku towary podlegają kontroli celnej w ramach wprowadzenia oraz ewidencji. W związku z tym, że zamiar powrotnego wywozu nie jest już konieczny, procedura uszlachetniania czynnego w systemie zawieszeń została połączona w ZKC z przetwarzaniem pod kontrolą celną, a procedura uszlachetniania czynnego w systemie ceł zwrotnych została zlikwidowana.

Jedno zabezpieczenie w wielu przypadkach

Pojedyncza procedura uszlachetniania czynnego obejmuje w tej sytuacji również zniszczenie, z wyjątkiem przypadków gdy jest ono przeprowadzane przez organy celne lub pod ich dozorem. Dodatkowo środki bezpieczeństwa stosowane w odniesieniu do towarów wspólnotowych wyprowadzanych z obszaru celnego UE mają także zastosowanie do powrotnego wywozu towarów niewspólnotowych.
Reguły odnoszące się do procedur specjalnych uregulowanych w ZKC mają umożliwiać wykorzystanie jednego, generalnego zabezpieczenia dla wszystkich rodzajów procedur specjalnych oraz objęcie nim wielu transakcji. Na uwagę zasługuje też to, że ZKC nie wyróżnia już pojęcia przeznaczenia celnego, co wynika z tego, że dopuszczalne przeznaczenia celne zostały połączone z odpowiednimi procedurami.

Piotr Foitzik, adwokat, Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna