Zwolnienie z podatku darowizn żywności nie zostanie rozszerzone na sprzedawców, hurtowników, restauratorów czy innych dystrybutorów. Mogą oni jednak urealnić wartość podstawy opodatkowania.
O tym, że zmiana nie jest możliwa, Ministerstwo Finansów poinformowało w odpowiedzi na interpelację posłów PO (nr 14791/13). Propozycja takiej nowelizacji została również wykreślona z projektu założeń tzw. czwartej ustawy deregulacyjnej. Oznacza to, że nieopodatkowane darowizny na cele charytatywne będą mogli w dalszym ciągu przekazywać jedynie producenci żywności.
Wynika to z art. 43 ust. 1 pkt 16 ustawy o VAT (t.j. Dz.U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054 z późn. zm.). Zgodnie z tym przepisem z podatku zwalnia się dostawę towarów przez producenta, której przedmiotem są produkty spożywcze (z wyjątkiem napojów alkoholowych o zawartości alkoholu powyżej 1,2 proc. oraz napojów alkoholowych będących mieszaniną piwa i napojów bezalkoholowych, w których zawartość alkoholu przekracza 0,5 proc.), jeżeli są one przekazywane na rzecz organizacji pożytku publicznego, z przeznaczeniem na cele działalności charytatywnej prowadzonej przez te organizacje.
Ministerstwo Finansów podkreśla, że Dyrektywa 2006/112/WE obecnie nie przewiduje zwolnienia z VAT dla darowizn żywności dokonywanych przez sklepy, sieci handlowe czy dystrybutorów. Wyklucza to możliwość podjęcia inicjatywy legislacyjnej w tym zakresie. Resort odpiera zarzuty, że w obecnym stanie prawnym bardziej opłaca się utylizować niesprzedaną żywność, niż przekazać ją potrzebującym. Przypomina, że przy darowiznach towarów, w stosunku do których podatnikowi przysługiwało prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego przy nabyciu tych towarów, określenie podstawy opodatkowania odbywa się na szczególnych zasadach. Zgodnie z art. 29 ust. 10 ustawy o VAT podstawą opodatkowania jest tutaj co do zasady cena nabycia towarów (bez podatku) określona w momencie ich dostawy. W przypadku handlowców dokonujących darowizn żywności, określając podstawę opodatkowania VAT, uaktualnia się zatem cenę nabycia towarów będących przedmiotem darowizny.
W praktyce oznacza to, że nawet przy towarach pełnowartościowych ustala się realną wartość uwzględniającą np. upływający wkrótce termin przydatności do spożycia. W tym kontekście, zdaniem MF, system VAT nie powinien zatem stanowić bariery ograniczającej przekazywanie żywności przez te podmioty na rzecz potrzebujących, zwłaszcza że podmiotom tym przysługiwało przy nabyciu tych towarów prawo do odliczenia VAT naliczonego.