Z opublikowanych przez Ministerstwo Finansów danych wynika, że na koniec czerwca 2012 r. ponad 5,4 tys. podmiotów gospodarczych miało zaległości podatkowe (wszelkie należności wobec budżetu państwa) sięgające powyżej 1 mln zł.
Łącznie zaległości te wraz z odsetkami wynosiły 29,4 mld zł. Jednocześnie w pierwszym półroczu 2012 r. 1,4 mld zł zaległości budżetowych udało się ściągnąć w drodze egzekucji.
Dla porównania, w całym ubiegłym roku dzięki egzekucji fiskus odzyskał prawie 3 mld zł. Na koniec 2011 r. zaległości w kwocie ponad 1 mln zł miało 5,1 tys. firm, a łącznie wynosiły one 27,8 mld zł. Na 30 czerwca ub.r. prawie 4,9 tys. podmiotów wykazywało zaległości wraz z odsetkami o wartości 26,6 mld zł.
Jarosław Ostrowski, radca prawny i doradca podatkowy, zwraca uwagę, że przymusowa egzekucja dotyczy w największej mierze podatku od towarów i usług. To o tyle zastanawiające, że przedsiębiorcy będący podatnikami VAT nie ponoszą ekonomicznego ciężaru tej daniny: podatek ten ma charakter konsumpcyjny i obciąża finalnego nabywcę dóbr. Konieczność ściągania przez państwo VAT w trybie przymusowym może być spowodowana m.in. powiększającymi się zatorami płatniczymi w obrocie gospodarczym.
– Problemy finansowe firmy lub problemy z upadłością jej kontrahenta powodują, że zwyczajnie brak jej pieniędzy na zapłatę podatku – twierdzi nasz rozmówca. Dodaje, że drugą przyczyną może być wysoki stopień skomplikowania VAT oraz ciągle zbyt mała świadomość prawna przedsiębiorców. Sytuacji oczywiście nie poprawiają też nieustanne zmiany interpretacji przepisów. Na to wszystko nakłada się wyjątkowo aktywna i – często dość agresywna – postawa organów skarbowych, poszukujących wpływów do budżetu.
Doświadczenia mec. Ostrowskiego wskazują, że istotna część zobowiązań ustalonych wskutek kontroli podatkowej dotyczy właśnie VAT. Podatnicy zaskakiwani niekorzystnymi dla nich decyzjami częstokroć nie są w stanie dobrowolnie i rychło uregulować zaległości.
Z drugiej strony, podatek akcyzowy mający również charakter konsumpcyjny odprowadzany jest w sposób bardzo zdyscyplinowany. Egzekucja administracyjna zapewnia w tym wypadku niespełna 0,05 proc. ogółu wpływów.
Według eksperta prawdopodobnie znaczenie mają tutaj dość surowe regulacje dotyczące samego uczestniczenia podmiotów w obrocie wyrobami akcyzowymi oraz konieczność ustanowienia stosownych zabezpieczeń.
