Nieprawidłowości podatkowe są karane przez państwa członkowskie UE na podstawie prawa krajowego. Komisja Europejska chce jednolitych reguł i ustanowienia minimalnych sankcji.
Komisja Europejska zamierza sprawniej walczyć z nadużyciami podatkowymi i unikaniem opodatkowania. Chce więc wprowadzić: minimalne sankcje za przestępstwa podatkowe, transgraniczny numer identyfikacji podatkowej, kartę podatnika UE oraz zaostrzyć wspólne środki przeciwko rajom podatkowym.
– Ci, którzy unikają opodatkowania, okradają zwykłych obywateli oraz pozbawiają państwa członkowskie bardzo potrzebnych dochodów – stwierdził Algirdas Šemeta, komisarz ds. podatków, unii celnej, audytu oraz zwalczania nadużyć finansowych, i zapowiedział walkę z tymi podatnikami.
Komisja w specjalnym komunikacie proponuje więc działania na szczeblu krajowym, unijnym oraz międzynarodowym. Kraje powinny usprawnić swoje działania w zakresie poboru podatków. Na poziomie unijnym Komisja chce wprowadzić m.in. minimalne zasady i sankcje za nadużycia podatkowe i unikanie opodatkowania. Komisja chce także zacieśnić współpracę z krajami spoza UE. Jak wyjaśniła, plan działania dotyczący powyższych zmian powinien powstać przed końcem obecnego roku.
Dr Michał Bernat, radca prawny i doradca podatkowy w kancelarii Salans, przyznaje, że komunikat Komisji stanowi dalszy ciąg inicjatyw podejmowanych przez Komisję w ostatnim okresie.
Ekspert przypomina, że dotychczas obszar ten, poza pewnymi wyjątkami, uważany był przede wszystkim za domenę działania ustawodawcy krajowego. Co więcej, przyjmowanie wspólnych środków na terytorium UE w zakresie prawa karnego było utrudnione ze względu na wymogi proceduralne dotyczące stanowienia przepisów unijnych o charakterze karnym.
– Traktat lizboński wprowadził jednak zmiany zmierzające do znacznego ułatwienia instytucjom UE ustalania powszechnie obowiązujących reguł prawa karnego na terytorium UE – wyjaśnia Michał Bernat.
Precyzuje, że podstawę prawną dla ustalania przez UE norm minimalnych w zakresie definicji przestępstw oraz przewidzianych za nie kar stanowić może art. 83 ust. 2 Traktatu o funkcjonowaniu UE. Wprowadzając normy minimalne w zakresie prawa karnego, Unia musi jednak uwzględnić pewne ograniczenia, wynikające np. z Karty praw podstawowych Unii Europejskiej.
Jak wynika z komunikatu Komisji, jednym z obszarów szczególnej aktywności ustawodawcy unijnego w zakresie polityki karnej ma być prawo karne skarbowe, co jest nowością.
– Dopiero po przedstawieniu konkretnych projektów ustawodawczych możliwe będzie ustalenie, czy harmonizacja przepisów prawa karnego skarbowego dotknęłaby przede wszystkim kwestii związanych z podatkami już zharmonizowanymi na szczeblu UE (takich jak VAT) lub z obrotem międzynarodowym w ogólności, czy też sięgałaby głębiej, obejmując sankcje za naruszenie krajowego prawa podatkowego w sytuacjach wyłącznie wewnętrznych – stwierdza ekspert Salans.
Rafał Mikulski, adwokat z kancelarii Salans, dodaje, że aktualnie Traktat o funkcjonowaniu UE przewiduje możliwość zbliżania przepisów prawa karnego materialnego w dziesięciu kategoriach, wśród których nie ma jednak przestępstw podatkowych.
– Katalog ten może zostać rozszerzony decyzją Rady w zależności od oceny rozwoju przestępczości – stwierdza Rafał Mikulski. Traktat umożliwia natomiast wypracowanie norm minimalnych odnoszących się do przestępstw oraz kar, które zapewnią ochronę w dziedzinach zharmonizowanych na poziomie UE, a więc np. w zakresie VAT.
2 bln euro tyle pieniędzy krąży w UE poza oficjalnym obrotem, czyli w szarej strefie