Osoby prowadzące kontrole celne mają niemal nieograniczone uprawniania. Mogą nie tylko przeglądać akta, księgi i inne ewidencje oraz dokumenty, ale również przeszukiwać osoby i pomieszczenia, a nawet wydawać polecenia określonego zachowania się.
Przedsiębiorcę, który nie chce współpracować z kontrolującym, celnicy mogą ukarać mandatem jak za wykroczenie skarbowe. Jednak zdaniem Dominika Staniszewskiego, eksperta do spraw ceł i podatków w kancelarii Olszewski Tokarski i Wspólnicy, przed przyjęciem mandatu należy zastanowić się, czy swoim zachowaniem podatnik faktycznie utrudniał umyślnie kontrolę.
Przedsiębiorca nie może złożyć wniosku o interpretację podatkową, który dotyczy kontroli celnej
Zgodnie z art. 94 ustawy z 10 września 1999 r. – Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 111, poz. 765 z późn. zm.) podmiot, który wbrew obowiązkowi nie udziela ustanych lub pisemnych wyjaśnień mających znaczenie dla kontroli celnej lub nie udostępnia wymaganych dokumentów dotyczących obrotu z zagranicą towarami i usługami, podlega karze grzywny do 720 stawek dziennych. W przypadku mniejszej wagi sprawca podlega karze grzywny za wykroczenia skarbowe.
– Utrudnianie kontroli jest przestępstwem, które może być popełnione tylko w sposób umyślny. Oznacza to, że celnicy już w chwili nałożenia mandatu muszą wiedzieć, że podatnik umyślnie i w sposób zamierzony utrudnił postępowanie– tłumaczy Dominik Staniszewski.
Nasz rozmówca dodaje, że zdarza się, że przedsiębiorca nie może odpowiedzieć celnikowi na pytanie, gdyż nie pamięta szczegółów transakcji sprzed kilku lat i wcale nie ma zamiaru przeszkadzać w kontroli. Takie zachowanie nie może być kwalifikowanie jako utrudnianie czynności kontrolnych.
Celnicy mogą jednak ukarać przedsiębiorcę karą porządkową, o której mowa w art. 262 Ordynacji podatkowej. Oznacza to, że jeżeli podatnik bezzasadnie odmówi złożenia wyjaśnień, zeznań, wydania opinii, okazania przedmiotu oględzin lub udziału w innej czynności może być ukarany maksymalnie do wysokości 2700 zł.
– Celnicy będą mogli taką samą karę nałożyć na podatnika, który opuści bez ich zgody miejsce przeprowadzenia czynności przed jej zakończeniem – tłumaczy Dominik Staniszewski.
Kara porządkowa jest nakładana w drodze postanowienie i musi być zapłacona w ciągu 7 dni od dnia doręczenia tego postanowienia. Podatnik, który uważa, że został ukarany niesłusznie, może złożyć zażalenie do organy celnego, który karę nałożył.