W ostatnim czasie coraz większą popularność, również wśród polskich przedsiębiorców, zyskuje prowadzenie działalności – w tym za granicą – w formie różnego rodzaju spółek osobowych. Dlaczego?
Artykuł 5 ust. 3 Modelowej Konwencji OECD obejmujący definicję tzw. zakładu w odniesieniu do placu budowy, prac budowlanych lub instalacyjnych – nie zawierają postanowień dotyczących powstania zakładu spółek osobowych – transparentnych podatkowo, które prowadzą działalność za granicą. W tym zakresie wskazówki interpretacyjne zawiera oficjalny Komentarz OECD do Modelowej Konwencji OECD. Wynika z niego, że kryterium 12 miesięcy powinno być odnoszone do własnej działalności danej spółki osobowej. Podstawową cechą spółki osobowej jest to, że dochód nie jest rozliczany i opodatkowany na poziomie tej spółki, lecz na poziomie poszczególnych wspólników. Powoduje to również związanie przesłanek ewentualnego powstania zakładu przedsiębiorstwa danej spółki, a ściślej – jej wspólników – z działalnością poszczególnych wspólników.
Tym samym więc przesłanki powodujące powstanie zakładu i opodatkowanie wspólników z tytułu udziału w spółce osobowej powinny być oceniane przy zastosowaniu dwóch kryteriów czasowych. Po pierwsze – kryterium faktycznej działalności pracowników lub współpracowników danej spółki osobowej. Po drugie – kryterium faktycznej działalności wspólników tej spółki, związanej z tą samą budową lub montażem.
W konsekwencji, w przypadku gdy działalność wspólników lub pracowników takiej spółki na miejscu budowy lub montażu przekroczy okres wspomnianych 12 miesięcy, przedsiębiorstwo prowadzone przez spółkę osobową spełni przesłanki posiadania zagranicznego zakładu.
Tym samym każdy wspólnik spółki osobowej zostanie uznany za posiadającego zakład w danym państwie – niezależnie od okresu, przez jaki faktycznie prowadził działalność na terytorium tego państwa. To z kolei prowadzi do powstania obowiązku podatkowego takiego wspólnika w obcym państwie.