Przedsiębiorca, którego identyfikatorem jest NIP, musi ten numer podawać organom podatkowym nawet, gdy zawiera transakcje prywatne.
Uproszczenia w posługiwaniu się NIP, w tym rezygnacja z obowiązku stosowania go przez osoby nieprowadzące firm, nie wszystkim podatnikom uprościły życie. Przekonuje o tym przypadek naszego Czytelnika, który prowadzi swoją firmę.
– Nie wiedziałem, czy przy rozliczaniu podatku od czynności cywilnoprawnych od pożyczki powinienem użyć NIP czy PESEL. Zadzwoniłem na infolinię Krajowej Informacji Podatkowej. Tam usłyszałem, że przepisy nie dają odpowiedzi, co zrobić w takiej sytuacji – opisuje w rozmowie z nami pan Krzysztof.
W związku z tym my zapytaliśmy o to Ministerstwo Finansów. Wiesława Dróżdż z MF wyjaśniła nam, że osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą lub zarejestrowana jako podatnik VAT powinna zawsze posługiwać się NIP we wszystkich kontaktach z administracją podatkową, niezależnie od tego, czy załatwiana przez nią sprawa dotyczy firmy lub jest związana z czynnościami opodatkowanymi VAT, czy też nie.

Identyfikator podatkowy

Podatnicy są zobowiązani podawać identyfikator podatkowy na dokumentach związanych z wykonywaniem zobowiązań podatkowych. Obecnie PESEL jest identyfikatorem podatkowym w przypadku podatników będących osobami fizycznymi objętymi tym rejestrem i nieprowadzącymi działalności gospodarczej oraz niebędącymi zarejestrowanymi podatnikami podatku od towarów i usług. W pozostałych przypadkach identyfikatorem takim jest NIP.
– Z przepisów nie wynika, czy przedsiębiorca zawsze posługuje się NIP zarówno w związku z rozliczeniami firmy, jak i rozliczeniami osobistymi – stwierdza Dorota Dąbrowska, doradca podatkowy w KNDP.
Z kolei Marcin Sobieszek, doradca podatkowy w Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna, zwraca uwagę, że literalne brzmienie nowych przepisów wskazuje, że w tej sytuacji osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą, która otrzymuje od ojca pożyczkę niezwiązaną z działalnością gospodarczą, dla celów złożenia deklaracji PCC-3 powinna posłużyć się NIP. Czyli tak jak zaleca to resort finansów.
– Przesądzającym o stosowaniu NIP będzie w tym przypadku fakt, że prowadził on (choćby przez jeden dzień) działalność gospodarczą – uważa Marcin Retka, ekspert podatkowy w KPMG.
Również w uzasadnieniu do ustawy zmieniającej ustawę o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników i płatników znajdujemy wyjaśnienie, że celem wprowadzanych rozwiązań jest to, aby NIP pozostał identyfikatorem podatkowym dla przedsiębiorców i podatników VAT, nawet wówczas, gdy mają nadany PESEL, a realizowane zobowiązania i należności budżetowe nie są związane ani z VAT, ani z prowadzoną działalnością gospodarczą. Zdaniem ekspertów to logiczne rozwiązanie.
– Jeden podmiot nie może posługiwać się dwoma identyfikatorami podatkowymi – dodaje Tomasz Piekielnik, doradca podatkowy, partner w spółce Piekielnik i Partnerzy.



Cel nowelizacji

Nowelizacja ustawy o zasadach ewidencji i identyfikacji podatników miała usprawnić i uprościć system ewidencji i identyfikacji podatników i płatników oraz ograniczyć liczbę identyfikatorów, którymi muszą posługiwać się podatnicy będący osobami fizycznymi objętymi rejestrem PESEL.
– Odmienne stanowisko w tym zakresie prowadziłoby do konieczności wprowadzenia dodatkowego kryterium wśród podmiotów prowadzących działalność gospodarczą (tj. uzależnienia rodzaju identyfikatora od rodzaju zdarzenia podatkowego) przy wyborze właściwego identyfikatora podatkowego, co nie byłoby zbieżne z podstawowymi celami nowelizacji – ocenia Marcin Sobieszek.

Kłopoty interpretacyjne

Ustawa zmieniająca zasady ewidencji i identyfikacji podatników, jak większość nowelizacji, dostarcza i będzie dostarczać w najbliższym czasie wielu wątpliwości interpretacyjnych.
Identyfikator podatkowy w praktyce / DGP
Według Marcina Retki to, że przepisy nie są jasne nie tylko dla podatników, potwierdza odpowiedź Krajowej Informacji Podatkowej. Należy się spodziewać, że w przypadku wątpliwości urzędy będą wzywać podatników do składania wyjaśnień i ewentualnie korygowania użytego w deklaracji identyfikatora podatkowego.
Z kolei Tomasz Piekielnik podkreśla, że do informacji uzyskanych z Krajowej Informacji Podatkowej należy zawsze podchodzić z dużą ostrożnością. Informacje uzyskane w ten sposób nie mają bowiem żadnej mocy wiążącej.
W sprawach wątpliwych lepiej zatem wystąpić o pisemną interpretację.
Już teraz jednak podatnicy powinni pamiętać, że NIP będzie identyfikatorem podatkowym dla przedsiębiorców i podatników VAT, nawet wówczas, gdy realizowane przez podatnika zobowiązania i należności budżetowe nie są związane ani z VAT, ani z prowadzoną firmą.