Uchwała NSA z 24 października 2011 r. rozstrzygnęła, że wykupione przez pracodawcę pakiety świadczeń medycznych, których wartość nie jest wolna od podatku dochodowego od osób fizycznych na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 11 ustawy o PIT, stanowią dla pracowników nieodpłatne świadczenie.
– Przychód powstaje już w związku z samym pozostawieniem pakietu pracownikowi do dyspozycji – wyjaśnia Grzegorz Grochowina, ekspert podatkowy w KPMG.

Zwolnienia ustawowe

Zwolnienie przedmiotowe, do którego odwołuje się uchwała NSA, wyłącza z opodatkowania świadczenia rzeczowe i ekwiwalenty za te świadczenia, przysługujące na podstawie przepisów o BHP.
– Zwolnienie będzie miało zastosowanie jedynie, gdy zasady przyznawania tych świadczeń wynikają z odrębnych ustaw lub przepisów wykonawczych wydanych na ich podstawie – wyjaśnia Michał Grzybowski, doradca podatkowy, partner w Ernst & Young.
Dla pracodawców oferujących swoim pracownikom objęcie opieką medyczną oznacza to konieczność rozstrzygnięcia, jakie świadczenia przysługują na podstawie wskazanych przepisów, które natomiast są świadczeniami dobrowolnymi.

Pracodawcy są odpowiedzialni za prawidłowe wyznaczenie dochodu i pobranie podatku przy abonamentach

Obowiązki szefa

W praktyce przyjmuje się, że obowiązkowymi świadczeniami medycznymi są te, które wynikają z kodeksu pracy oraz ustawy o służbie medycyny pracy. Jak podkreśla Michał Grzybowski, pracodawca ma obowiązek zapewnić swoim pracownikom profilaktyczną opiekę medyczną, przez którą należy rozumieć ogół działań zapobiegających powstawaniu i szerzeniu się niekorzystnych skutków zdrowotnych, które w sposób bezpośredni lub pośredni mają związek z warunkami albo charakterem pracy. Te działania mogą mieć zastosowanie do całej populacji pracowników. Ustawa o medycynie pracy przewiduje również zapewnienie wybranym pracownikom, wykonującym pracę w warunkach przekraczających określone stężenia i natężenia czynników szkodliwych dla zdrowia, dodatkowych badań.
– Oznacza to, że dla tej grupy pracowników zakres świadczeń obowiązkowych, a w konsekwencji zwolnionych z opodatkowania jest szerszy – sugeruje ekspert z Ernst & Young.
Pomocy w rozstrzygnięciu zakresu świadczeń pracodawcy mogą oczekiwać od firm, z którymi zawierają umowy dotyczące objęcia pracowników abonamentami medycznymi.
Te wyspecjalizowane podmioty posiadają wiedzę i doświadczenie pozwalające im rozgraniczyć odpowiednio zakresy świadczeń wynikających z przepisów o bezpieczeństwie i higienie oraz pozostałych.

Korekta rozliczeń

Pracodawcy, którzy nie opłacali PIT od świadczeń medycznych dla pracowników, muszą naprawić swój błąd.
Najbezpieczniejszym podejściem jest korekta za poprzednie lata.
– Ich przygotowanie wiąże się z bardzo dużą ilością pracy administracyjnej, kosztami i pewnymi komplikacjami w zakresie opodatkowania, naliczania składek ZUS – zauważa Grzegorz Grochowina.
Ekspert dodaje, że preferowanym podejściem wydaje się być renegocjacja umowy z dostawcą usług przez wskazanie w niej oddzielnie kwoty przypadającej na jednego pracownika dotyczącej medycyny pracy oraz kwoty dotyczącej usługi dodatkowej opieki medycznej, np. pomoc ambulatoryjna, konsultacje z lekarzami poza medycyną pracy.
– Trudno przewidzieć, jakie będzie podejście fiskusa w tej kwestii za lata przeszłe – ostrzega rozmówca z KPMG.
Jeżeli nawet dokonamy korekt na podstawie uzgodnionego podziału pomiędzy medycynę pracy a świadczenia dodatkowe, nie ma gwarancji, że ten podział nie zostanie zakwestionowany przez ograny podatkowe.
Fiskus może bowiem uznać, że proporcje wskazane pomiędzy medycyną pracy a świadczeniami dodatkowymi nie są zgodne z rzeczywistością.