Naczelnik urzędu skarbowego może nałożyć karę porządkową za tzw. bierną postawę na podatnika, który nie odpowiada na wezwania do złożenia dokumentów istotnych dla przebiegu postępowania. Takie działanie organu jest prawidłowe i zostało potwierdzone przez Naczelny Sąd Administracyjny.
W rozpatrywanej przez NSA sprawie podatniczka była wzywana przez naczelnika urzędu dwukrotnie. Chodziło o przedłożenie umowy leasingowej dotyczącej samochodu osobowego, złożenia wyjaśnień w przedmiocie posiadanych przez nią rachunków bankowych i oszczędnościowych. Podatniczka nie stawiła się jednak w wyznaczonym terminie w urzędzie ani nie przedłożyła wymaganych dokumentów. Nie poinformowała przy tym o przyczynach niezastosowania się do treści wezwania.
Naczelnik urzędu skarbowego ukarał wobec tego podatniczkę maksymalną karą w wysokości 2,6 tys. zł. Według organu niezastosowanie się do wezwania stanowiło celowe utrudnianie postępowania. Wysokość nałożonej kary została zaś ustalona w stosunku do możliwości finansowych skarżącej, w oparciu o dochody uzyskane przez nią w roku podatkowym. Z ksiąg rachunkowych prowadzonych przez podatniczkę wynikało, że jej dochód był na poziomie 200 tys. zł.

2,6 tys. zł wynosi kara porządkowa, jaką może nałożyć naczelnik urzędu skarbowego na podatnika

Podatniczka nie zgodziła się z postanowieniem organu o nałożeniu kary i złożyła skargę do sądu. Sąd jednak ją oddalił. Uznał, że instytucja kary porządkowej ma na celu przede wszystkim zdyscyplinowanie podatnika, a w dalszym planie przymuszenie go do wykonania niektórych poleceń organu podatkowego. Jeśli podatniczka nie reagowała w żaden sposób na wezwania organu, tj. ani nie przedstawiła wymaganych dokumentów, ani też nie odmówiła ich przedstawienia, to zachowała się biernie i organ w sposób prawidłowy nałożył na nią karę. Działanie organu za słuszne uznał także NSA.
Sędzia NSA Anna Dumas podkreśliła, że wobec braku odpowiedzi podatniczki na wezwanie organu podatkowego jej zachowanie miało charakter odmowy złożenia wyjaśnień. W sprawie wystąpiła tzw. bezzasadność odmowy. Podatnik, nie zgadzając się z wezwaniem do przedłożenia dokumentów, powinien poinformować organ o przyczynach swojego zachowania, co umożliwiłoby organowi rozważenie zasadności kierowania wezwania. Wyrok jest prawomocny.
Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 21 października 2011 r. sygn. akt II FSK 775/10