Podatnik nie zawsze musi samodzielnie wypełniać zeznanie podatkowe. Obowiązek ten może zostać przeniesiony na płatnika podatku, gdyż jednym z obowiązków płatników, w szczególności zakładów pracy, jest dokonywanie rocznego obliczenia podatku za podatnika, który wystąpi z takim wnioskiem. Należy zwrócić uwagę, iż na płatnikach, którzy będą sporządzali za podatników roczne obliczenie podatku za 2007 rok będzie ciążył dodatkowy obowiązek uwzględnienia w rozliczeniu przysługującej podatnikowi ulgi z tytułu wychowywania dzieci.
Wymagane oświadczenie
Przypomnijmy, że koniecznym warunkiem obliczenia przez płatnika podatku w rocznym rozliczeniu podatkowym jest złożenie przez podatnika oświadczenia na formularzu PIT-12 przed 10 stycznia roku następującego po roku podatkowym. Formularz ten mogą złożyć swojemu pracodawcy wyłącznie pracownicy, którzy w 2007 roku poza dochodami uzyskanymi od płatnika nie uzyskali żadnych innych dochodów. Wyjątek stanowią tutaj dochody określone w art. 30-30c oraz art. 30e ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Chodzi tu zatem m.in. o dochody, od których pobierany jest zryczałtowany podatek dochodowy, dochody z kapitałów pieniężnych, dochody z pozarolniczej działalności gospodarczej i działów specjalnych produkcji rolnej opodatkowane według 19-proc. stawki liniowej, a także dochody z odpłatnego zbycia nieruchomości. W składanym płatnikowi oświadczeniu podatnicy muszą również poświadczyć, że nie korzystają z możliwości wspólnego opodatkowania z małżonkiem ani w sposób przewidziany dla osób samotnie wychowujących dzieci oraz że nie mają obowiązku doliczenia kwot uprzednio odliczonych, z wyjątkiem zwróconej za pośrednictwem płatnika zapłaconej i odliczonej składki na ubezpieczenie zdrowotne. Ponadto podatnicy muszą również wskazać, że nie korzystają z odliczeń od dochodu i podatku, z wyjątkiem tych, które mogą być odliczone przez płatnika. Wśród takich odliczeń, począwszy od dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2007 r. obok m.in. składek na ubezpieczenia społeczne i zdrowotne znajduje się również ulga z tytułu wychowywania dzieci, o której mowa w art. 27f ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.
Nowa ulga podatkowa
Przepisy dotyczące nowej preferencji podatkowej dla podatników wychowujących dzieci zostały wprowadzone do ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nowelizacją ustawy z 16 listopada 2006 r. Zanim jednak podatnicy po raz pierwszy skorzystali z nowej ulgi, zmianie uległy przepisy dotyczące wysokości odliczenia, które pierwotnie wynosiło 120 zł na każde dziecko. Zgodnie z nowelizacją ustawy o PIT z 5 września 2007 r. od podatku obliczonego na zasadach ogólnych podatnik ma prawo odliczyć kwotę stanowiącą iloczyn liczby wychowywanych dzieci i dwukrotności kwoty zmniejszającej podatek w pierwszym przedziale skali podatkowej. Podwyższona kwota ulgi ma zastosowanie do dochodów uzyskanych od 1 stycznia 2007 r. Ponieważ kwota zmniejszająca w 2007 roku wynosi 572,54 zł, podatnicy uprawieni do skorzystania z ulgi mogą odliczyć kwotę 1145,08 zł na każde dziecko. Ulga może być stosowana tylko w rocznym rozliczeniu podatku zarówno przez samego podatnika w składanym przez niego zeznaniu (PIT-36 lub PIT-37), jak i w rocznym obliczeniu podatku przez płatnika. Pracodawca dokonujący za podatnika rocznego obliczenia podatku powinien zatem taką ulgę uwzględnić. Obowiązek pomniejszenia podatku o ulgę prorodzinną przez płatnika będzie jednak zależał od spełnienia przez podatnika dodatkowego wymogu. Samo złożenie płatnikowi formularza PIT-12 nie będzie stanowiło podstawy do dokonania odliczenia.
Zgodnie z art. 37 ust. 1a pkt 4 lit. b) płatnik przy dokonywaniu rocznego obliczenia podatku na wniosek podatnika odlicza od podatku przysługującą podatnikowi kwotę ulgi na dzieci. Oczywiście płatnik w celu dokonania odliczenia musi uzyskać od podatnika odpowiednie informacje pozwalające na pomniejszenie podatku. Na formularzu PIT-12 ustawodawca nie przewidział miejsca na ich podanie. Zamiast tego nałożył na podatnika dodatkowy obowiązek złożenia specjalnego oświadczenia, będącego podstawą do odliczenia ulgi rodzinnej przez płatnika. Pracodawca zastosuje ulgę na dzieci pod warunkiem, że w terminie dla złożenia oświadczenia PIT-12, czyli przed 10 stycznia 2008 r., podatnik złoży powyższe oświadczenie - odrębne od PIT-12 - w którym stwierdzi, że:
  • spełnia warunki do zastosowania ulgi na wychowywanie dzieci,
  • wskaże liczbę dzieci, na które przysługuje odliczenie,
  • wskaże kwotę odliczenia, obliczoną zgodnie z ustawowymi wytycznymi.
Sporządzenie PIT-40
Oprócz obliczenia podatku na płatniku ciąży również obowiązek sporządzenia odpowiedniego formularza. Rocznego obliczenia podatku płatnik dokonuje na formularzu PIT-40. Płatnicy są zobowiązani do sporządzenia rocznego obliczenia podatku w terminie do końca lutego roku następującego po roku podatkowym. W tym samym terminie formularz przekazywany jest podatnikowi oraz urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy według miejsca zamieszkania podatnika, a w przypadku podatników nierezydentów - urzędowi skarbowemu, którym kieruje naczelnik urzędu skarbowego właściwy w sprawach opodatkowania osób zagranicznych.
Wzór formularza PIT-40 mający zastosowanie do dochodów uzyskiwanych od 1 stycznia 2007 r. zawiera już odpowiednie rubryki pozwalające na uwzględnienie odliczenia ulgi z tytuły wychowywania dzieci. Podkreślić należy, że ulga prorodzinna należy do ulg odliczanych od podatku. Płatnik uwzględnia ją w części H formularza, w którym oblicza należny podatek. Przypomnijmy, że w części H1 płatnik wpisuje podstawę obliczenia podatku (po zaokrągleniu do pełnych złotych), a następnie podatek obliczony zgodnie z art. 27 ustawy o PIT, czyli przy uwzględnieniu stawek i wysokości dochodów wynikających ze skali podatkowej. Po wskazaniu ewentualnych doliczeń do podatku płatnik wykazuje podatek. Następnie w części H2 wykazuje odliczenia od podatku. Oprócz odliczenia składki na ubezpieczenie zdrowotne, w tej części formularza znajduje się również miejsce na uwzględnienie ulgi z tytułu wychowywanych dzieci. Ulgę stosuje się po pomniejszeniu podatku obliczonego według skali właśnie o kwotę składki zdrowotnej (kwota składki na ubezpieczenie zdrowotne możliwa do odliczenia w roku podatkowym to 7,75 proc.).
DODATKOWE OŚWIADCZENIE
Uwzględnienie przez płatnika w rocznym obliczeniu podatku ulgi na wychowywanie dzieci przysługującej podatnikowi uzależnione jest od złożenia przez podatnika dodatkowego oświadczenia, odrębnego od PIT-12, w którym wskaże liczbę wychowywanych dzieci, kwotę odliczenia oraz poświadczy, że spełnia warunki do skorzystania z ulgi. Odliczenie może być stosowane nie tylko przez płatników będących zakładami pracy, lecz także przez wszystkich płatników, o których mowa w art. 37 ust. 1 oraz art. 34 ust. 1 ustawy o PIT (organy rentowe).
ZMIENNA WYSOKOŚĆ ODLICZENIA
Powiązanie ulgi z tytułu wychowywania dzieci z kwotą zmniejszającą podatek spowoduje zmianę jej wysokości w kolejnych latach podatkowych, wraz ze zmianą wysokości kwoty zmniejszającej. W 2008 roku ulga na dzieci wzrośnie do 1173,70 zł (2 x 586,85 zł), a począwszy od 2009 roku, w którym zacznie obowiązywać nowa skala podatkowa z dwiema stawkami, zmaleje do 1112,04 zł (2 x 556,02 zł).
MAGDALENA MAJKOWSKA
magdalena.majkowska@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 27f, art. 37 ust. 1a pkt 4 lit. b) ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
■ Ustawa z 5 września 2007 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz.U. nr 191, poz. 1361).