Podatnicy, którzy rozpoczną ewidencjonowanie obrotu i kwot podatku należnego w kasie fiskalnej w ustawowych terminach, mogą odliczyć od tego podatku kwotę wydaną na zakup każdej z kas w wysokości 90 proc. jej ceny zakupu (bez podatku), nie więcej niż 700 zł. Jednak w sytuacji, gdy podatnik nie dopełni warunków związanych z ulgą, musi liczyć się z tym, że będzie musiał ją zwrócić. W takiej sytuacji znalazła się nasza czytelniczka.
W 2005 roku nie dokonała w obowiązującym terminie przeglądu kasy fiskalnej, co wyszło na jaw w grudniu 2010 roku gdy zgłosiła w urzędzie skarbowym likwidację działalności gospodarczej. Z tego powodu organ podatkowy zażądał zwrotu ulgi za kasę, którą podatniczka odliczyła w deklaracjach VAT-7.
– Zgadzam się na zwrot ulgi. Jednak urząd skarbowy chce naliczyć oprocentowanie. Na jakiej podstawie muszę zapłacić odsetki? Czy zwrot ulgi to zaległość podatkowa – pyta pani Katarzyna.
Niezależni eksperci są zdziwieni postawą urzędników. Ich zdaniem żądanie zwrotu ulgi wraz z odsetkami jest bezprawne.

Zwrot odliczenia

W określonych przepisami przypadkach powstaje obowiązek zwrotu otrzymanej kwoty ulgi, wykorzystanej w związku z zakupem kas fiskalnych. Izabela Błońska, doradca podatkowy w Ernst & Young, zwraca uwagę, że podatnicy są zobowiązani do zwrotu odliczonych kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących, m.in. gdy w okresie 3 lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania zaprzestaną ich używania lub nie dokonują w obowiązującym terminie zgłoszenia kasy do obowiązkowego przeglądu technicznego.
Andrzej Pośniak, prawnik, doradca podatkowy w Kancelarii CMS Cameron McKenna, potwierdza, że podatnik, który rozpoczął wykorzystywanie kasy fiskalnej i nie dokonał jej obowiązkowego badania technicznego w przewidzianym terminie, będzie zobowiązany do zwrotu wykorzystanej ulgi na zakup kasy.
– Odliczone kwoty wydatkowane na zakup kas rejestrujących należy zwrócić na rachunek urzędu skarbowego w terminie do 25. dnia miesiąca następującego po miesiącu (kwartale), w którym powstały okoliczności uzasadniające dokonanie takiego zwrotu – zauważa Izabela Błońska.
Andrzej Nikończyk, doradca podatkowy w Kolibski Nikończyk Dec & Partnerzy, dodaje, że obowiązek zwrotu odliczonych lub zwróconych podatnikom kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących dotyczy nie wszystkich kas, a wyłącznie tych, których nie zgłoszono do obowiązkowego serwisu.
– W 2005 roku obowiązkowego serwisu należało dokonać co 12 miesięcy, obecnie jest to okres 24 miesięcy – podkreśla Andrzej Nikończyk.
Dla zachowania prawa do ulgi istotne znaczenie ma samo zgłoszenie kasy do serwisu, a nie moment jego przeprowadzenia. W przypadku, gdy serwisu nie dokonano, obowiązek zwrotu powstaje w ostatnim dniu miesiąca lub kwartału, w którym minął termin zgłoszenia kasy do serwisu.
– Podatnicy zwolnieni podmiotowo lub przedmiotowo z VAT muszą zwrócić kwotę ulgi do końca miesiąca następującego po tym, w którym powstały okoliczności uzasadniające ten zwrot – tłumaczy Andrzej Nikończyk.



Okres przedawnienia

W analizowanym stanie faktycznym obowiązek zwrotu powstał w 2005 r., w okresie, w którym zaniechano zgłoszenia kasy do obowiązkowego przeglądu technicznego. Należy więc zbadać, czy obowiązek zwrotu ulgi nie uległ przedawnieniu.
Jacek Pyssa, radca prawny współpracujący z Instytutem Studiów Podatkowych Modzelewski i Wspólnicy w Warszawie, podkreśla, że zastosowanie powinna znaleźć zasada przedawnienia w terminie 5 lat od końca roku podatkowego, w którym nastąpił obowiązek zwrotu. Stosując to kryterium, można przyjąć, że obowiązek zwrotu ulgi przedawnia się z upływem 2010 roku.
– Należy dodać, że ani sama kontrola podatkowa, ani nawet wydana decyzja podatkowa nie są zdarzeniami przerywającymi bieg terminu przedawnienia – stwierdza Jacek Pyssa.
Wyjaśnia też, że zaprezentowane rozwiązanie opiera się na założeniu, że należność z tytułu zwrotu ulgi na zakup kasy jest w swoistym zobowiązaniem podatkowym czy szerzej – zobowiązaniem, do którego stosuje się przepisy Ordynacji podatkowej, w tym przepisy dotyczące przedawnienia.

Odsetki – ale od czego

Przepisy nie przewidują naliczania odsetek podatkowych od niezwróconej kwoty ulgi na zakup kas. Zdaniem Andrzeja Nikończyka niezwrócona ulga przez podatnika nie jest tożsama z zaległością podatkową.
Zaległością podatkową jest podatek niezapłacony w terminie płatności. Na równi z zaległością podatkową traktuje się m.in. zwrot podatku, jeżeli podatnik otrzymał go nienależnie lub w wysokości wyższej od należnej lub został on zaliczony na poczet zaległości podatkowej albo bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych, chyba że podatnik wykaże, że nie nastąpiło to z jego winy.
Andrzej Pośniak uważa, że w związku ze specyfiką tego zwrotu oraz brakiem przepisów, które wprost nakładają obowiązek zapłaty odsetek za zwłokę, w takim przypadku nie wystąpi. Odsetki podatkowe od zwrotu wcześniej odliczonych kwot na zakup kasy rejestrującej nie powinny być pobierane, gdyż nie jest to zaległość, a przepisy nie wprowadzają takiej sankcji.
Stanowisko Ministerstwa Finansów
Przypadki zwrotu przez podatników odliczonych lub zwróconych im kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących zostały określone w ustawie VAT oraz w rozporządzeniu ministra finansów z 27 grudnia 2010 r. w sprawie odliczania i zwrotu kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących (Dz.U. nr 257, poz. 1733).
Podatnicy są zobowiązani do zwrotu odliczonych lub zwróconych im kwot wydatkowanych na zakup kas rejestrujących, gdy w okresie 3 lat od dnia rozpoczęcia ewidencjonowania zaprzestaną ich używania lub nie dokonują w obowiązującym terminie zgłoszenia kasy do obowiązkowego przeglądu technicznego przez właściwy serwis, a także w przypadku naruszenia warunków związanych z odliczeniem tych kwot, określonych w przepisach wykonawczych do ustawy o VAT.