Podatnik, który składając organowi podatkowemu, innemu uprawnionemu organowi lub płatnikowi deklarację lub oświadczenie, podaje nieprawdę lub zataja prawdę albo nie dopełnia obowiązku zawiadomienia o zmianie objętych nimi danych, przez co naraża podatek na uszczuplenie, podlega karze grzywny albo karze pozbawienia wolności, albo obu tym karom łącznie. Wynika to z art. 56 ustawy z 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 111, poz. 765 z późn. zm.).
Przepis ten ma duże znaczenie również dla doradców podatkowych. Według bowiem orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z 12 września 2005 r., (sygn. akt SK 13/05) pojęcie prawda użyte w tym przepisie obejmuje nie tylko obowiązek ciążący na podatniku co do podania faktów, ale również poprawności ich kwalifikacji prawnej.
Według jednak art. 9 par. 3 kodeksu karnego skarbowego, za przestępstwa skarbowe lub wykroczenia skarbowe odpowiada, jak sprawca, także ten, kto na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organu, umowy lub faktycznego wykonywania zajmuje się sprawami gospodarczymi, w szczególności finansowymi, osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej, której odrębne przepisy przyznają zdolność prawną. Wyrażany jest podgląd, że za sprawą art. 9 par. 3 kodeksu karnego skarbowego, odpowiedzialności na podstawie art. 56 może również podlegać doradca podatkowy.
Sformułowanie - zajmuje się sprawami gospodarczymi - może wzbudzać wątpliwości interpretacyjne. Jednakże Sąd Najwyższy w wyroku z 22 lutego 2006 r. (sygn. akt III KK 213/05) uznał, że sprawcą w rozumieniu powyższego przepisu może być m.in. doradca podatkowy zajmujący się, na podstawie umowy, sprawami gospodarczymi podatnika. A co za tym idzie - prowadzenie ksiąg rachunkowych oraz sporządzanie deklaracji przez doradcę podatkowego może zostać uznane za zajmowanie się sprawami gospodarczymi, przy czym, jak słusznie stwierdził Sąd Najwyższy we wspomnianym wyroku, odpowiedzialność wynikająca z art. 9 par. 3 kodeksu karnego skarbowego jest niezależna od odpowiedzialności podmiotu, którego sprawami gospodarczymi zajmowała się osoba ponosząca odpowiedzialność na mocy tego przepisu.
Z kolei art. 61 kodeksu karnego skarbowego przewiduje kary grzywny za nierzetelne prowadzenie ksiąg. Przepis ten dotyczy odpowiedzialności osoby prowadzącej księgi podatkowe. Może to być sam podatnik, jak i osoba, której zlecono to zadanie, np. doradca podatkowy.
KRZYSZTOF TOMASZEWSKI
krzysztof.tomaszewski@infor.pl