Czy wydatki związane z organizacją emisji akcji, w tym podatek od czynności cywilnoprawnych uiszczony z tytułu podwyższenia wartości nominalnej kapitału zakładowego, mogą stanowić koszt uzyskania przychodu?
Ta kwestia na przestrzeni lat była powodem wielu sprzecznych poglądów także sądów administracyjnych. Dlatego postanowieniem z 17 sierpnia 2010 r. jeden ze składów Naczelnego Sądu Administracyjnego przedstawił do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów NSA pytanie prawne, czy na podstawie art. 15 ust. 1 w związku z art. 7 ust. 3 pkt 1 i 3 oraz 12 ust. 4 pkt 4 ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych kosztami uzyskania przychodu są wydatki poniesione przez spółkę akcyjną na podwyższenie kapitału zakładowego, a związane z emisją nowych akcji?
W uzasadnieniu NSA wskazuje, że głównym argumentem zwolenników, że wydatki takie nie stanowią kosztów, jest fakt, że w wyniku ich poniesienia uzyskano przychód w postaci kapitału, który nie jest przychodem podatkowym. W konsekwencji ani bezpośrednio, ani pośrednio nie służą celowi, jakim jest osiągnięcie przychodu podatkowego. Przeciwnicy tego poglądu z kolei uważają, że istnieje pośredni związek wydatków z uzyskiwanymi przychodami, ponieważ uzyskany kapitał zakładowy wykorzystywany jest do generowania przychodów, a więc wydatki na zdobycie kapitału zakładowego są pośrednio związane z przychodami podatkowymi.
Należy przypomnieć, że sam ustawodawca nie miał wątpliwości, iż wydatki takie stanowią koszty. Otóż nakazywał on bowiem amortyzację w spółce akcyjnej kosztów organizacji poniesionych przy założeniu lub późniejszym jej rozszerzeniu, przez które rozumiał koszty poniesione na utworzenie spółki, które nie służą nabyciu rzeczy, a w szczególności na doradztwo oraz na opłaty notarialne, skarbowe i sądowe, oraz wyposażenie spółki w kapitał akcyjny lub późniejsze jego podwyższenie – art. 16b ust. 2 pkt 1 lit. a i b ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych w brzmieniu obowiązującym do końca 2002 roku. Przy czym przepis ten nie stanowił samodzielnej podstawy dla uznania, że wydatki takie stanowią koszty. Wykreślenie tego przepisu nie zmieniło zatem założenia ustawodawcy, że wydatki takie stanowią koszty.