Zgodnie z art. 30 ust. 2 ustawy o rachunkowości wyrażone w walutach obcych operacje gospodarcze ujmuje się w księgach rachunkowych na dzień ich przeprowadzenia odpowiednio po kursie:
  • kupna lub sprzedaży walut stosowanym przez bank, z którego usług korzysta jednostka - w przypadku operacji sprzedaży lub kupna walut oraz operacji zapłaty należności lub zobowiązań,
  • średnim ustalonym dla danej waluty przez Narodowy Bank Polski na ten dzień, chyba że w zgłoszeniu celnym lub innym wiążącym jednostkę dokumencie ustalony został inny kurs - w przypadku pozostałych operacji.
Powstałe na ten dzień różnice kursowe odnosi się na mocy art. 30 ust. 4 ustawy o rachunkowości odpowiednio do przychodów lub kosztów finansowych lub, w uzasadnionych przypadkach, do kosztu wytworzenia produktów, ceny nabycia towarów, ceny nabycia lub kosztu wytworzenia środków trwałych w budowie lub wartości niematerialnych i prawnych.
Zgodnie z cytowanymi wyżej przepisami ustawy różnice kursowe powinny zostać rozliczone w dacie uregulowania poszczególnych części zobowiązania.
Przykładowo spółka nabyła towar 2 sierpnia 2007 r. (również data faktury) od dostawcy zagranicznego. Wartość faktury 200 000 euro. 10 proc. wartości faktury zostało uregulowane 10 sierpnia 2007 r. 80 proc. wartości faktury zapłacono 25 października 2007 r. Fizyczna dostawa towarów miała miejsce 25 października 2007 r. Dla uproszenia nie wprowadzamy cła oraz podatku VAT.
1. Zobowiązanie ujmujemy w księgach rachunkowych spółki w dniu 2 sierpnia przeliczone wg średniego kursu NBP, chyba że w zgłoszeniu celnym został ustalony inny kurs. W przykładzie przyjmujemy, że 2 sierpnia obowiązujący kurs średni NBP euro wynosił 3,85, natomiast kurs ustalony w dokumencie celnym wynosił 3,82 zł/euro. W tej sytuacji obowiązującym kursem jest kurs 3,82 zł/euro. Zobowiązanie wprowadzamy do ksiąg zapisem: strona Wn konta „Rozliczenie zakupu”, strona Ma konta „Rozrachunki z dostawcami” - 200 000 euro x 3,82 zł = 764 000 zł.
2. Spłaty części (10 proc.) zobowiązania 10 sierpnia. Do wyceny przyjmujemy kurs sprzedaży euro banku, z którego usług korzysta jednostka - 3,85 zł.
Zrealizowane różnice kursowe - różnice pomiędzy kursem z dnia powstania rozrachunku (2 sierpnia) a kursem zastosowanym w momencie rozliczenia części zobowiązania:
Wartość spłaconego zobowiązania: 10 proc. x 200 000 euro x 3,85 = 77 000 zł.: strona Wn konta „Rozrachunki z dostawcami”, strona Ma „Rachunek bieżący”. Ujemne różnice kursowe - koszty finansowe 20 000 euro x (3,85-3,82) = 600 zł: strona Wn konta „Koszty finansowe”, strona Ma konta „Rozrachunki z dostawcami”.
Przyjęcie towarów do magazynu - 764 000 zł: strona Wn konta „Towary”, strona Ma „Rozliczenie zakupu”.
3. Spłatą części (80 proc.) wartości zobowiązania w dniu 25 października:
Do wyceny przyjmujemy kurs sprzedaży euro banku, z którego usług korzysta jednostka 3,84 zł/euro. Wartość spłaconego zobowiązania: 80 proc x 200 000 euro x 3,84 zł/euro = 614 400 zł.: strona Wn konta „Rachunek bieżący”, strona Ma konta „Rozrachunki z dostawcami”.
Różnice kursowe: 160 000 euro x (3,84-3,82) = 3200 zł (ujemne różnice kursowe - koszty finansowe): strona Wn konta „Koszty finansowe”, strona Ma „Rozrachunki z dostawcami”.
EMILIA FEDIO-KĘDRA
specjalista w departamencie projektów audytorskich PKF Consult
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 30 ust. 2 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.).