W opublikowanym przez Ministerstwo Finansów projekcie nowelizacji ustawy o VAT znajduje się propozycja zmiany zasad opodatkowania krajowego obrotu złomem i uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Jaki będzie skutek tych zmian?
Sprzedaż złomu stanowi opodatkowaną dostawę towarów, zaś sprzedaż uprawnień do emisji gazów cieplarnianych jest świadczeniem usługi. W obydwu przypadkach, gdy nabywcą jest podmiot będący podatnikiem niekorzystającym ze zwolnienia podmiotowego (w przypadku dostawy złomu ważne jest także, aby transakcja nie podlegała zwolnieniu przedmiotowemu), podatnikiem miałby być zawsze nabywca towaru (usługi). W praktyce oznaczałoby to, że w przypadku gdy podmiot będący podatnikiem VAT sprzedawałby złom (uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych) innemu podatnikowi, to wystawiałby fakturę bez podatku, natomiast VAT byłby samonaliczany przez kupującego na zasadach dotychczas właściwych wyłącznie dla importu usług i wewnątrz- wspólnotowego nabycia towarów. Innymi słowy: obowiązek rozliczenia spoczywałby każdorazowo na nabywcy.
To rozwiązanie z jednej strony bardzo korzystne dla nabywców takich usług i towarów, bo samonaliczenie podatku nie wiąże się z koniecznością przekazania kwoty stanowiącej równowartość podatku dostawcy. Z drugiej strony jest to również rozwiązanie korzystne dla Skarbu Państwa, gdyż umożliwia znaczące ograniczenie szarej strefy w obrocie wybranymi towarami i usługami. Warto zresztą zaznaczyć, że z tego właśnie względu Komisja Europejska zachęca państwa członkowskie do stosowania zasady samonaliczenia podatku w odniesieniu do obrotu nieco bardziej wrażliwymi towarami i ulgami, do których zalicza także złom. Już w komunikacie z 16 marca 2005 r. COM(2005) 89 Komisja Europejska wskazała na zasadę samonaliczenia podatku, jako skuteczną metodę walki z nadużyciami podatkowymi, m.in. w branży obrotu złomem. W samej Dyrektywie 2006/112 znajdują się odpowiednie regulacje pozwalające na wprowadzenie mechanizmu samonaliczenia podatku w profesjonalnym obrocie złomem (art. 199 ust. 1 lit. d) Dyrektywy 112/2006).