RADOSŁAW DRUĆ - Jeśli po wydaniu decyzji kończącej postępowanie podatkowe pojawią się nowe okoliczności lub dowody, można wystąpić z wnioskiem o ponowne rozpatrzenie sprawy. Nową okolicznością nie będzie najnowsze orzeczenie sądu czy pismo Ministerstwa Finansów
Zakończenie postępowania podatkowego wydaniem decyzji ostatecznej nie zawsze musi się wiązać z bezpowrotną utratą przez podatnika możliwości zmiany takiej decyzji oraz podważenia stanowiska organu. Kiedy postępowanie można wznowić?
W przypadku gdy postępowanie, w którym została wydana taka decyzja, było dotknięte jedną z wad określonych w art. 240 par. 1 Ordynacji podatkowej (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.), ustawodawca przewidział możliwość ponownego rozpatrzenia i rozstrzygnięcia sprawy zakończonej decyzją ostateczną.
Jakie korzyści osiągnie podatnik, wznawiając postępowanie?
Instytucja wznowienia postępowania jest nadzwyczajnym trybem, w którym podatnik może dochodzić wyeliminowania z obiegu prawnego decyzji ostatecznej. Jej istotą jest ponowne rozpatrzenie zakończonej sprawy ze względu na kwalifikowane wady, jakimi obarczone było postępowanie poprzedzające wydanie decyzji. Takie postępowanie może być wznowione tylko, gdy zostało zakończone wydaniem decyzji ostatecznej. Nie można zatem wznowić postępowania w sprawie, w której wprawdzie decyzja została już wydana, lecz nie stała się jeszcze ostateczna.
Jakie przesłanki muszą wystąpić, aby sprawa była ponownie rozpatrzona?
Wznowienie postępowania następuje wyłącznie w przypadku wystąpienia jednej z przesłanek wymienionych przez ustawodawcę. Jedną z nich jest wyjście na jaw – po wydaniu ostatecznej decyzji podatkowej – nowych okoliczności faktycznych lub dowodów. Możliwość wznowienia postępowania w tym przypadku stanowi gwarancję pełnej realizacji zasady prawdy obiektywnej w postępowaniu podatkowym, gdyż daje szansę poprawnego ustalenia stanu faktycznego.



Analiza powyższej przesłanki wymaga przede wszystkim ustalenia pojęcia nowych okoliczności faktycznych i dowodów.
To prawda. Przez nową okoliczność istotną dla sprawy należy rozumieć taką okoliczność, która mogła mieć wpływ na odmienne rozstrzygnięcie sprawy, co oznacza, że w sprawie zapadłaby decyzja co do swej istoty odmienna od rozstrzygnięcia dotychczasowego. Nowymi okolicznościami nie mogą być z kolei fakty powszechnie znane lub też znane organowi podatkowemu z urzędu.
Natomiast za nowe dowody należy uznać takie, które wprawdzie istniały już w dacie orzekania w postępowaniu zwykłym, lecz organ orzekający dowodami tymi nie dysponował (niezależnie z jakich przyczyn). Należy założyć, że organ podatkowy zna cały materiał zgromadzony w toku postępowania. Dlatego nie można przyjąć, że dany dowód był nieznany organowi, który wydał decyzję, jeśli znajdował się on w materiałach będących w dyspozycji tegoż organu. Fakt, że urzędnik nie dostrzegł pewnych dowodów lub okoliczności na skutek przeoczenia czy też niedokładnego przeczytania akt, nie może uzasadnić wznowienia postępowania, ponieważ takich dowodów nie można uznać za nowe.
Czy w każdym przypadku nowe fakty lub dowody spowodują wznowienie postępowania?
Nie. Ujawnione w danej sprawie okoliczności lub dowody muszą spełniać łącznie następujące cechy: są nowe, istniały już w dniu wydania decyzji, są istotne dla sprawy (muszą więc mieć wpływ na wynik sprawy) oraz nie były znane organowi w momencie wydania decyzji.
Należy mieć również na uwadze fakt, że w orzecznictwie sądów administracyjnych utrwalił się pogląd, zgodnie z którym okoliczność faktyczna jest zdarzeniem niezależnym od treści przepisów prawa, a tym bardziej od jego wykładni. Dlatego, za podstawę wznowienia postępowania nie można uznać pism Ministerstwa Finansów czy też nawet orzeczeń sądowych zawierających nową wykładnię przepisów prawa, której zastosowanie spowodowałaby wydanie odmiennej decyzji podatkowej.
Także odmienna wykładnia przepisu prawa materialnego dokonana przez Sąd Najwyższy lub Naczelny Sąd Administracyjny nie jest ani nową okolicznością faktyczną, ani nowym dowodem uzasadniającym wznowienie postępowania podatkowego.