Spółka, która wybudowała drogę, nieodpłatnie przekazała jej część gminie w zamian za zakup fragmentu innej drogi publicznej. Czy takie nieodpłatne przekazanie podlega opodatkowaniu VAT?
Tomasz Jakubiak
ekspert w Firmie Doradczej KPMG
Nieodpłatne przekazanie fragmentu drogi wybudowanej przez spółkę na rzecz gminy, co umożliwiło zakup innego fragmentu drogi publicznej, zostało uznane przez sąd za czynność podlegającą opodatkowaniu VAT jako niezwiązane z prowadzonym przez podatnika przedsiębiorstwem. Takie stanowisko zajął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu w wyroku z 29 lipca 2010 r.
Sąd rozpatrywał skargę spółki na interpretację indywidualną dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu. We wniosku o wydanie interpretacji spółka zapytała, czy nieodpłatne przekazanie drogi gminie będzie opodatkowane VAT oraz czy spółka ma prawo do odliczenia podatku naliczonego od wydatków związanych z wybudowaniem nowej drogi, która ma być przekazana gminie.
Zdaniem spółki samo przekazanie drogi powinno pozostać poza sferą opodatkowania VAT, jako że następuje ono na cele związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa spółki. Jednocześnie spółka powinna móc odliczyć podatek naliczony od wydatków związanych z jej budową.
Organ uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe, wskazując, że nieodpłatna dostawa towarów podlega opodatkowaniu, zaś jedynym wyjątkiem jest sytuacja, w której przedmiotem dostawy są: drukowane materiały reklamowe i informacyjne, prezenty o małej wartości i próbki. Równocześnie organ stwierdził, iż spółka nie ma prawa do odliczenia podatku naliczonego.
W wyniku zaskarżenia sprawa została przekazana do rozpoznania WSA w Poznaniu. Sąd skargę spółki oddalił. Zdaniem sądu stanowisko organu było prawidłowe, choć z innych przyczyn niż wskazane w interpretacji. WSA podkreślił bowiem, że nieopodatkowane w VAT (m.in. w świetle uchwały NSA z 23 marca 2009 r., sygn. akt I FPS 6/08) powinno być każde nieodpłatne przekazanie przez podatnika towarów na cele związane z prowadzonym przez niego przedsiębiorstwem.
Tym niemniej sąd uznał, iż opisane w stanie faktycznym powody, którymi kierowała się spółka przy nieodpłatnej dostawie drogi – tj. zapewnienie sprawniejszego dojazdu oraz wyeliminowanie potencjalnego niebezpieczeństwa grożącego pracownikom spółki – nie stanowi celu związanego z prowadzonym przez spółkę przedsiębiorstwem. W efekcie opisana transakcja jest typową darowizną i powinna podlegać VAT.
Należy podkreślić, iż sąd zastosował bardzo wąskie rozumienie wyłączenia z opodatkowania nieodpłatnych dostaw związanych z prowadzonym przedsiębiorstwem (art. 7 ust. 2 ustawy o VAT). Pojęcie związku z prowadzonym przedsiębiorstwem powinno być bowiem rozumiane możliwie szeroko i obejmować wszelkie przypadki takiego przekazania towarów, które efektywnie wpływa na sposób, zakres czy możliwości prowadzenia działalności danego podatnika. Taki związek występuje np. przy przekazaniu materiałów promocyjnych, ale również obejmuje sytuacje związane z infrastrukturą miejsca działalności podatnika.
Trudno zatem uznać stanowisko WSA za prawidłowe. Usprawnienie dojazdu do zakładu produkcyjnego ma bezpośrednie przełożenie na efektywniejsze zarządzanie dostawami surowców czy wysyłaniem gotowych wyrobów. Z kolei wyeliminowanie potencjalnego zagrożenia wynikającego z bezpośredniej styczności drogi publicznej z terenem zakładu produkcyjnego z jednej strony usprawni działalność zakładu, z drugiej zaś wpłynie znacząco na poprawę bezpieczeństwa i higieny pracy pracowników, do czego dany podatnik może być zobowiązany przepisami prawa pracy.
W świetle powyższego nie sposób zgodzić się z opisanym rozstrzygnięciem sądu. Wyrok nie jest prawomocny (sygn. akt I SA/Po 408/10).
ec