Właściciele lub kupujący działki w rodzinnych ogrodach działkowych zazwyczaj są przekonani, że od gruntów pod działką i altan, nie płacą podatku od nieruchomości, ani w ogóle żadnych innych podatków. Większość podatników ma rację, jednak zdarzają się przypadki, gdy altany i domki są opodatkowane. Dotyczy to sytuacji, gdy rozmiary domku przekraczają limity określone w Prawie budowlanym. Jak się okazuje również transakcje sprzedaży działki z domkiem podlegają opodatkowaniu.

Obowiązki podatkowe

Aby właściwie rozpoznać swoje obowiązki podatkowe trzeba wiedzieć, jakie zwolnienia przewidują przepisy oraz jakie należy spełnić warunki, aby z nich skorzystać.

Wyjaśnijmy jednak, że osoby, które mają działki w rodzinnych ogrodach działkowych nie są właścicielami gruntów. Potwierdził to w wyroku z 10 czerwca 2009 r. Naczelny Sąd Administracyjny (sygn. akt II FSK 265/08). Przyznał, że użytkownik działki rodzinnego ogrodu działkowego (ROD) nie jest właścicielem gruntu. Jest on, w myśl art. 15 ust. 2 ustawy o ROD, właścicielem nasadzeń, urządzeń i obiektów znajdujących się na działce, wykonanych osobiście lub nabytych z własnych środków finansowych. Co więcej przepis ten jest przepisem szczególnym w stosunku do art. 47 i art. 48 k.c. Zatem użytkownik jest właścicielem rzeczy znajdujących się na terenie ogrodu działkowego – wyjaśnił sąd.

Rozróżnienie to jest niezbędne, aby dobrze zrozumieć przepisy odnoszące się do opodatkowania. Zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych (t.j. Dz.U. z 2006 r. nr 121, poz. 844 z późn.zm.) zwalnia się z podatku od nieruchomości budynki położone na terenie rodzinnych ogrodów działkowych, nieprzekraczające norm powierzchni ustalonych w przepisach Prawa budowlanego dla altan i obiektów gospodarczych, z wyjątkiem zajętych na działalność gospodarczą. Z kolei z art. 29 ust. 1 pkt 4 Prawa budowlanego (Dz.U. z 2003 r. nr 207, poz. 2016, z późn. zm.) mówi o następujących normach powierzchni: pozwolenia na budowę nie wymagają altany i obiekty gospodarcze na działkach w rodzinnych ogrodach działkowych o powierzchni zabudowy do 25 mkw. w miastach i do 35 mkw. poza granicami miast oraz wysokości do 5 m przy dachach stromych i do 4 m przy dachach płaskich. Tak jak Prawo budowlane nie wymaga pozwolenia, jeśli altana nie przekroczy powyższych rozmiarów, tak ustawa o podatkach i opłatach lokalnych zwalnia je z podatku. A zatem podatnik, który wybuduje lub kupi większy domek, będzie musiał płacić od niego podatek od nieruchomości. Pozostaje jednak jeszcze sprawa gruntu.

PZD właścicielem

Zgodnie z ustawą z 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych (Dz.U. nr 169, poz. 1419, dalej ROD), nie można zostać właścicielem działki. Można stać się jej użytkownikiem, z przydziału zarządu ogrodu. Z kolei zgodnie z art. 9 ustawy o ROD, rodzinne ogrody działkowe zakładane są na gruntach stanowiących własność Skarbu Państwa, jednostek samorządu terytorialnego oraz Polskiego Związku Działkowców. A zatem te podmioty, a nie użytkownik działki są właścicielem gruntu. Nie zmienia to jednak faktu, że użytkownik może być właścicielem domku, czy altany.

Zgodnie z ustawą o podatkach i opłatach lokalnych od podatku od nieruchomości zwalnia się również Polski Związek Działkowców, z wyjątkiem przedmiotów opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą. Analogiczne regulacje, przewidujące zwolnienie z podatku, przewiduje ustawa o podatku rolnym i ustawa o podatku leśnym. A zatem PZD jest zwolnione z podatku od gruntów użytkowanych przez podatników.



Podatek od sprzedaży

We wspomnianym wyroku NSA istota sporu dotyczyła nie kwestii własności, ale opodatkowania sprzedaży działki. Podatnik zwrócił się do naczelnika urzędu skarbowego o wydanie interpretacji co do zakresu i sposobu zastosowania prawa podatkowego. We wniosku określił, że ma zamiar nabyć od osoby fizycznej nakłady poniesione na działce, stanowiącej teren rodzinnego ogrodu działkowego. Wskazał, że zgodnie z ustawą z dnia 8 lipca 2005 r. o rodzinnych ogrodach działkowych, nie można zostać właścicielem działki rodzinnych ogrodów działkowych, a jedynie stać się użytkownikiem, z przydziału zarządu ogrodu. Według podatnika, rozliczenie nakładów wniesionych przez poprzedniego użytkownika na nasadzenia, urządzenia i obiekty na działce nie jest zakupem, tylko zwrotem poniesionych kosztów przeniesionych na nowego użytkownika. Podatnik zadał pytanie: czy przejęcie nakładów poniesionych na działce ROD podlega podatkowi od czynności cywilnoprawnych.

Sprawę ostatecznie rozstrzygnął NSA, który uznał, że skoro pomiędzy stronami doszłoby do zawarcia umowy sprzedaży, to czynność ta niepozostawałaby w związku z użytkowaniem działki, o którym mowa w dyspozycji art. 16 ustawy o ROD i powinna podlegać opodatkowaniu podatkiem od czynności cywilnoprawnych według stawki 2 proc., zgodnie z art. 7 ust. 1 pkt 1 lit. a) ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Wyrok oznacza więc, że w przypadku sprzedaży domku na działce położonej na terenie rodzinnych ogrodów działkowych, od transakcji trzeba uiścić podatek.