Firma, która zaciągnęła kredyt na określony cel, nie może go wykorzystać na inny niż ten określony w umowie kredytowej.
Przez umowę kredytu bank zobowiązuje się oddać do dyspozycji kredytobiorcy na czas oznaczony w umowie kwotę środków pieniężnych z przeznaczeniem na ustalony cel, a kredytobiorca zobowiązuje się do korzystania z niej na warunkach określonych w umowie, zwrotu kwoty wykorzystanego kredytu wraz z odsetkami w oznaczonych terminach spłaty oraz zapłaty prowizji od udzielonego kredytu.
W konsekwencji pozyskane środki z kredytu bankowego nie mogą być przeznaczane przez firmę na dowolny cel, w zależności od potrzeb, tj. na regulowanie bieżących zobowiązań, np. handlowych czy dla zapewnienia bieżącej płynności finansowej w celu umożliwienia kontynuowania działalności. Cel kredytu określony jest w umowie kredytowej i tylko zgodnie z nim mogą być wykorzystane środki udostępnione przez bank.

Koszty okołokredytowe

Przedsiębiorca, który planuje zaciągać kredyt, musi ponieść na ten cel pewne wydatki. Mogą to być np. wydatki na nabycie usług doradczych w zakresie rekomendacji co do wyboru kredytobiorcy, koszty doradztwa prawnego, koszty przygotowania tekstu umowy kredytu przez kancelarię prawną, wstępna prowizja banku. Pojawia się więc wątpliwość, czy tego typu wydatki mogą być zaliczone do kosztów firmy. Kosztem uzyskania przychodów mogą być opłaty poniesione przez firmę w związku z pozyskaniem kredytu, tj. wydatki na nabycie usług doradczych w zakresie wyboru kredytobiorcy, koszty doradztwa prawnego, koszty przygotowania tekstu umowy kredytu przez kancelarię prawną, wstępna prowizja banku, wymagane przez bank zabezpieczenia. Wydatki te, jeśli zostały poniesione w celu uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów, będą stanowiły koszty uzyskania przychodu.
Wydatki te stanowią koszty pośrednio związane z przychodem podatkowym. Kosztami bezpośrednimi są koszty, bez których przychód ten w ogóle nie mógłby powstać. W konsekwencji koszty te powinny być rozpoznawane przez firmę dla celów podatkowych w momencie ich poniesienia.



Kredyt i odsetki

Przejdźmy do rozliczenia w kosztach samego kredytu i odsetek. Na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 10 lit. a) ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych nie stanowią kosztów uzyskania przychodów wydatki na spłatę pożyczek (kredytów), z wyjątkiem skapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Natomiast zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 11 ustawy o CIT nie uznaje się za koszty uzyskania przychodów naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów). Zatem spłata kredytu (pożyczki) zaciągniętego na prowadzoną działalność gospodarczą nie stanowi dla podatnika kosztu uzyskania przychodu. Kosztem są skapitalizowane oraz naliczone i zapłacone odsetki.
Jeżeli zatem świadczenie główne (kredyt bankowy) zostało poniesione w celu uzyskania przychodu lub zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodu, to świadczenie uboczne, tj. np. odsetki od kredytu, zostało poniesione w tym właśnie celu. W rezultacie odsetki od kredytu bankowego zaciągniętego i przeznaczonego na prowadzoną działalność gospodarczą podatnika będą mogły stanowić koszt uzyskania przychodów, w takiej wysokości, w jakiej zostaną poniesione przez podatnika (jeżeli są to wydatki definitywne, które na podstawie umowy z bankiem podatnik obowiązany był ponieść), pod warunkiem jednak że tego rodzaju wydatek nie został wymieniony w art. 16 ust. 1 ustawy o CIT, jako ten, który kosztem być nie może.
Kiedy wydatki można zaliczyć do kosztów
PROBLEM: Podatnik jest wspólnikiem spółki osobowej utworzonej na podstawie przepisów kodeksu spółek handlowych, która jest deweloperem, czyli buduje lokale w budynkach mieszkalnych i sprzedaje je. Budowa finansowana jest z kredytu bankowego, od którego spółka płaci odsetki. Sprzedaż mieszkań wymaga ponoszenia wydatków marketingowych, np. udziału w targach mieszkaniowych, reklamy w prasie, internecie, na billboardach i innych nośnikach. Czy wydatki związane z korzystaniem z kredytu (odsetki) i wydatki marketingowe mogą być kosztem uzyskania przychodów w dniu, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano)?
ROZWIĄZANIE: Można zaliczyć w koszty uzyskania przychodów w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych wynikające z przypadających na podatnika zgodnie z udziałami w zysku poszczególnych spółek kwoty wydane na obsługę zaciągniętych kredytów i wydatki marketingowe. Mogą one być kosztem uzyskania przychodów w dniu, na który ujęto koszt w księgach rachunkowych (zaksięgowano), ponieważ nie są to koszty bezpośrednie związane z przychodami, którymi jest sprzedaż lokali, tylko są to koszty inne niż koszty bezpośrednie.
Podstawa prawna
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.).
Ustawa z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54, poz. 654 z późn. zm.).