Wierzytelności kredytowe uznane za nieściągalne można zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów. Czy dla uznania kredytu za koszt podatkowy wystarczające jest udokumentowanie jego nieściągalności w stosunku do dłużnika, czy również w stosunku do poręczyciela?
Andrzej Dębiec
partner, kancelaria Lovells
Zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 25 lit. b) ustawy o CIT, nie uważa się za koszty uzyskania przychodów wierzytelności odpisanych jako nieściągalne, z wyjątkiem wymagalnych, a nieściągalnych kredytów, udzielonych przez podmioty uprawnione do ich udzielania, na podstawie odrębnych ustaw, pomniejszonych o kwotę niespłaconych odsetek i równowartość rezerw na te kredyty, zaliczonych uprzednio do kosztów podatkowych. Na podstawie art. 16 ust. 2 pkt 1 nieściągalność wierzytelności musi być udokumentowana postanowieniem o nieściągalności, uznanym przez wierzyciela, jako odpowiadającym stanowi faktycznemu, wydanym przez właściwy organ postępowania egzekucyjnego.
Banki i inne podmioty udzielające pożyczek i kredytów często przyjmują, że w przypadku kredytu poręczonego przez osobę trzecią dla uznania kredytu za koszt podatkowy wystarczające jest udokumentowanie jego nieściągalności w stosunku do dłużnika głównego. Bez znaczenia pozostaje sytuacja poręczyciela.
Z takim stanowiskiem nie zgadzają się organy podatkowe, przyjmując, że wierzytelność może być uznana za nieściągalną jedynie w przypadku, gdy nie istnieje majątek wystarczający na jej zaspokojenie. Jeżeli zatem kredyt zabezpieczony jest poręczeniem, niezbędne jest udokumentowanie nieściągalności także od poręczyciela, odpowiednim postanowieniem organu egzekucyjnego.
Powyższe stanowisko organów podatkowych potwierdzone zostało przez NSA w wyroku z 16 grudnia 2008 r. (sygn. akt II FSK 173/08). Sąd wskazał, że dług obciążający poręczyciela wierzytelności kredytowej odpowiada niespłaconej wartości tej wierzytelności. Postanowienie o nieściągalności wydane jedynie w stosunku do dłużnika głównego nie przesądza jeszcze o tym, że wierzytelność jest nieściągalna.