Dochody z udziału w zyskach osób prawnych traktowane są jako odrębne źródło przychodów zarówno na gruncie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, jak i ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Czym charakteryzują się przychody kwalifikowane do tego źródła?
Katalog przychodów kwalifikowanych jako przychód z udziału w zyskach osób prawnych w art. 10 ustawy o CIT i art. 17 ust. 1 pkt 4 ustawy o PIT nie jest katalogiem zamkniętym. Generalnie przyjmuje się, że jako takie kwalifikowane są przychody, które wynikają z prawa do udziału (akcji) w spółce kapitałowej. Najbardziej szczegółowo rodzaje przychodu kwalifikowane jako dochody z udziału w zyskach osób prawnych wymienia ustawa o CIT. Wyliczając rodzaje dochodów z udziału w zyskach osób prawnych wskazuje ona m.in. na: dochód z umorzenia udziałów (akcji), w tym dochód uzyskany z odpłatnego zbycia udziałów (akcji) na rzecz spółki, w celu umorzenia tych udziałów (akcji); wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej; dochód przeznaczony na podwyższenie kapitału zakładowego, w tym dochód stanowiący równowartość kwot przekazanych na ten kapitał z innych kapitałów osoby prawnej; w przypadku połączenia lub podziału spółek – dopłaty w gotówce otrzymane przez udziałowców (akcjonariuszy) spółki przejmowanej, spółek łączonych lub dzielonych; w przypadku połączenia spółek co do zasady – nadwyżka majątku otrzymanego przez spółkę przejmująca ponad wartość przyznanych udziałów udziałowcowi (akcjonariuszowi) spółki przejmowanej; wartość niepodzielonych zysków w spółkach kapitałowych w przypadku przekształcenia tych spółek w spółki osobowe.
We wszystkich tych przypadkach cechą charakterystyczną jest, że dochodem z tego źródła są faktycznie otrzymane przychody. Ustalając dochód podlegający opodatkowaniu w pewnych wypadkach – np. ustalając należny dochód z tytułu umorzenia udziałów (akcji) – przychód jest określany w wysokości niższej niż faktycznie otrzymany. Pozwala to uwzględnić związane z otrzymanym przychodem koszty jego uzyskania. Z drugiej jednak strony, co istotne, jest to źródło opodatkowane ryczałtowo podatkiem w wysokości 19 proc. Oznacza to, że nie można rozliczać ewentualnych strat z nim związanych z dochodami z działalności gospodarczej lub innymi źródłami przychodów.
Kolejną specyfiką tego źródła przychodów jest ich opodatkowanie poprzez pobór podatku przez płatnika nie tylko w odniesieniu do przychodów wypłacanych za granicę, ale też takich, które występują w obrocie krajowym.
Mirosław Michna
doradca podatkowy, partner, Doradztwo Podatkowe KPMG