ANALIZA
Najnowsza nowelizacja ustawy o VAT, której projekt przygotowało Ministerstwo Finansów, wprowadza znaczne uproszczenia w zakresie zwrotu VAT podmiotom zagranicznym. Dzięki zmianom w przepisach unijnych również w polskiej ustawie o VAT od 2010 roku muszą znaleźć się regulacje, które będą wskazywały, że za nieterminowy zwrot podatku należy wypłacić odsetki.
Dziś przepisy nie wspominają nic o odsetkach, a polski fiskus nagminnie przedłuża procedurę zwrotu podatku. Czasem trwa ona nawet do dwóch lat, a powinna sześć miesięcy.

Zwroty bez odsetek

Zdaniem ekspertów dzisiejsza nieterminowość zwrotów VAT podmiotom z UE, które nie wykonują w Polsce czynności opodatkowanych, wynika z braku przepisu o konieczności wypłaty odsetek za przekroczenie tego terminu. Paweł Jabłonowski, szef Departamentu Podatkowego Chałas i Wspólnicy Kancelaria Prawna, podkreśla, że brak tych regulacji nie oznacza, że obowiązku zapłaty odsetek nie ma. Należy mieć tu na uwadze orzecznictwo Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości, zgodnie z którym obowiązek wydania decyzji spoczywa na władzach podatkowych w okresie do sześciu miesięcy od dnia złożenia wniosku. W tym kierunku powinna zmierzać interpretacja przepisów polskiego rozporządzenia, które nie przewiduje zapłaty odsetek w przypadku opóźnień w zwrocie VAT.
– Dyrektywa Rady 2008/9/ WE z 12 lutego 2008 r. jest na tyle jasna i bezwarunkowa, że można powoływać się na nią wprost, a zatem powinna być podstawą dla podatników o ubieganie się o zaległe odsetki z tytułu nieterminowego zwrotu – wyjaśnia Paweł Jabłonowski.
Przemysław Skorupa, doradca podatkowy w Baker & McKenzie, dodaje, że w wielu sprawach można zaobserwować praktykę przeciągania postępowania poprzez dopatrywanie się nawet najdrobniejszych uchybień formalnych, niemających znaczenia z punktu widzenia zasadności zwrotu.
Do niedawna organy podatkowe nie czuły się zobowiązane do kończenia postanowień o zwrot w terminie 180 dni.
– W ostatnich miesiącach pojawiło się jednak wiele orzeczeń sądowych, zgodnie z którymi w przypadku nieterminowego zwrotu podatku zagranicznemu podatnikowi przysługują odsetki za zwłokę – zwrot taki jest traktowany jak nadpłata – argumentuje Przemysław Skorupa.
Takie podejście sądów wymusi na fiskusie szybsze kończenie postępowań jeszcze przed wejściem w życie dyrektywy.



Pomogły sądy

Obecne przepisy dotyczące zwrotu VAT nierezydentom przewidują sześciomiesięczny termin na jego dokonanie. Jednocześnie rozporządzenie regulujące tę materię nie wskazuje na konieczność zapłaty odsetek od nieterminowych zwrotów. Stąd – jak wskazuje Roman Namysłowski, menedżer w Ernst & Young – urzędnicy, czując się bezkarnie, oddawali należne podatnikom środki po skandalicznie długim okresie liczonym w latach. Na całe szczęście bezkarność ta skończyła się i to nie tylko za sprawą nowych prze-pisów, które wejdą w życie w 2010 roku, ale też ze względu na korzystne rozstrzygnięcia sądów krajowych, które przyznawały podatnikom rację w ich żądaniach o zapłatę odsetek.
Nowe przepisy unijne rewolucjonizują dotychczasową procedurę zwrotową. Przede wszystkim wnioski będą składane we własnym urzędzie skarbowym, a nie w kraju poniesienia wydatku. I chociaż termin zwrotu ulegnie nieznacznemu wydłużeniu, dyrektywa unijna przewiduje wprost konieczność zapłaty odsetek po przekroczeniu tego terminu.
– Rząd polski będzie musiał poradzić sobie z nowymi regulacjami, w przeciwnym wypadku czeka nas kolejny spór przed Europejskim Trybunałem Sprawiedliwości – podkreśla Roman Namysłowski.

Unia zmienia regulacje

Od 1 stycznia 2010 r. wejdą w życie przepisy Dyrektywy 2008/9/WE dotyczącej zwrotu VAT podatnikom z innych państw UE. Jak tłumaczy Przemysław Skorupa, przepisy te wprowadzają ścisłe ramy czasowe, w jakich toczyć się może postępowanie w sprawie udzielenia (lub odmowy) zwrotu VAT.
– Biorąc pod uwagę dotychczasową praktykę polskiego fiskusa dotyczącą przyznawania zwrotów, można mieć wątpliwości, czy sprosta on wymaganiom nowej dyrektywy – twierdzi Przemysław Skorupa.
10,5 proc. wynoszą odsetki od nieterminowego zwrotu podatku