Przepis art. 9 k.k.s. stanowi, że za sprawstwo odpowiada nie tylko osoba wykonująca czyn zabroniony, ale również osoba, która kieruje wykonaniem tego czynu. W jakich sytuacjach przepis ten odnosi się do doradców podatkowych?

Odnosząc do doradców podatkowych przepis dotyczący sprawstwa, należy odróżnić dwie sytuacje. Pierwszą, kiedy klient przychodzi do doradcy podatkowego jeszcze przed dokonaniem jakichkolwiek czynności i rozmawia o tym, jak ominąć prawo podatkowe, a doradca sugeruje mu jakieś rozwiązanie. W tym momencie możemy mówić o sprawstwie, ponieważ doradca pomaga zaplanować działania, które są niezgodne z prawem. Doradca nie powinien natomiast podlegać odpowiedzialności za sprawstwo, jeśli po fakcie księguje dokumenty z transakcji gospodarczych. Jeśli bowiem ktoś wydaje klientowi doradcy faktury za wykonanie usługi, to doradca nie jest w stanie zweryfikować, czy usługa faktycznie miała miejsce. Trudno w takiej sytuacji mówić o sprawstwie.
Praktyka wygląda niestety inaczej. Zarówno urzędy skarbowe, jak i część wojewódzkich sądów administracyjnych próbują interpretować przepis rozszerzająco. Składy orzekające twierdzą, że doświadczony doradca podatkowy powinien nawet po fakcie zorientować się, że ma do czynienia z podejrzanymi transakcjami. Urzędy idą jeszcze dalej. Pomijają fakt, że mamy do czynienia z kodeksem karnym, w którym istnieje konieczność udowodnienia winy, i często z góry zakładają sprawstwo doradcy.
Należałoby więc oddzielić współudział doradcy przed lub w trakcie wykonywania czynu zabronionego od ewidencjonowania zaszłości gospodarczych. Doradcy powinni również odwoływać się od takich decyzji urzędów.
WITOLD FRANC
doradca podatkowy, rzecznik dyscyplinarny Krajowej Rady Doradców Podatkowych
ŁZ
Witold Franc, doradca podatkowy, rzecznik dyscyplinarny Krajowej Rady Doradców Podatkowych / DGP