Zniesienie współwłasności - polegającej na przyznaniu rzeczy jednemu ze współwłaścicieli w zamian za przejęcie długu - stanowi odpłatne zbycie, które jest opodatkowane podatkiem dochodowym.
JAKI PROBLEM ROZSTRZYGNĘŁA IZBA
Podatnicy w 2005 roku nabyli w ramach wspólnie zaciągniętego kredytu bankowego lokal mieszkalny, w udziałach wynoszących po 1/2 części każdy. Do spłacania tego kredytu byli zobowiązani solidarnie. 20 października 2006 r. została zawarta w formie aktu notarialnego umowa na sumę 68 tys. zł, na mocy której dokonano odpłatnego zniesienia współwłasności nieruchomości, przeniesienia udziału we współwłasności nieruchomości oraz przejęcie długu. Czy w związku ze zniesieniem współwłasności nieruchomości i przeniesieniem udziału we współwłasności nieruchomości, w zamian za przejęcie długu podatnika (niespłaconej części kredytu hipotecznego) powstanie przychód do opodatkowania?
ODPOWIEDŹ IZBY
Zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a) ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.) źródłem przychodów jest m.in. odpłatne zbycie, z zastrzeżeniem ust. 2, nieruchomości lub ich części oraz udziału w nieruchomości, jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonywaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie lub wybudowanie.
W prawie podatkowym pojęcie odpłatne zbycie nie zostało zdefiniowane, dlatego należy się posługiwać przepisami kodeksu cywilnego. W myśl art. 155 par. 1 ustawy z 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (Dz.U. nr 16, poz. 93 z późn. zm.) umowa sprzedaży, zamiany, darowizny lub inna umowa zobowiązująca do przeniesienia własności rzeczy co do tożsamości oznaczonej przenosi własność na nabywcę, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej albo że strony inaczej postanowiły. Dotyczy to wszystkich przypadków przeniesienia własności, bez względu na to, czy nabycie nastąpiło pod tytułem odpłatnym czy darmym. Podstawową formą odpłatnego zbycia nieruchomości lub praw jest sprzedaż i zamiana, a także przeniesienie własności (w tym zniesienie współwłasności). Zniesienie współwłasności, polegające na przyznaniu rzeczy jednemu ze współwłaścicieli, podczas gdy drugi współwłaściciel otrzymuje spłatę (w postaci przejęcia wierzytelności), jest formą odpłatnego zbycia, bowiem podmiot przenoszący własność, tj. podmiot dokonujący odpłatnego zbycia w zamian otrzymał korzyść - zwolnienie z długu. Oznacza to, że odpłatne zbycie nieruchomości, w wyniku którego następuje przeniesienie prawa własności podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w rozumieniu art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT.
Udział wynoszący 1/2 lokalu mieszkalnego wraz z określonymi prawami we współwłasności, określony w umowie z 20 października 2006 r. na kwotę 68 tys. zł został nabyty przez podatnika na podstawie umowy sprzedaży zawartej w formie aktu notarialnego w 2005 roku. Wynika z tego, że odpłatne zbycie z 20 października 2006 r. dokonane zostało przed upływem pięciu lat, licząc od końca roku kalendarzowego, w którym nastąpiło nabycie. Zatem kwota 68 tys. zł podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych w formie ryczałtu w wysokości 10 proc. przychodu.
Zgodnie z art. 19 ust. 1 ustawy o PIT przychodem z odpłatnego zbycia nieruchomości i praw majątkowych oraz innych rzeczy, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8 ustawy o PIT jest ich wartość wyrażona w cenie określonej w umowie, pomniejszona o koszty odpłatnego zbycia. Jeżeli jednak cena, bez uzasadnionej przyczyny, znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, przychód ten określa organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej w wysokości wartości rynkowej. Z kolei kosztami odpłatnego zbycia są wszystkie wydatki niezbędne, aby sprzedaż mogła zostać zrealizowana, np. koszty wyceny nieruchomości, prowizje, pośrednictwa, opłaty notarialne i skarbowe, bez długów i ciężarów obciążających daną nieruchomość.
Zatem uzyskana przez podatnika kwota z przeniesienia własności nieruchomości korzystałaby ze zwolnienia przedmiotowego, pod warunkiem udokumentowania wydatkowania osiągniętego przychodu w terminie dwóch lat od dnia odpłatnego zbycia na cele mieszkaniowe wymienione w art. 21 ust. 1 pkt 32 lit. a) i e) ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, w brzmieniu obowiązującym do końca 2006 roku.
Decyzja dyrektora Izby Skarbowej w Poznaniu z 26 września 2007 r., nr BM/415-31/07/Z/JKE.
EWA MATYSZEWSKA