ANALIZA

Od początku 2009 r. ulga rodzinna ma się zmienić. Nowością będzie przede wszystkim rozszerzenie jej zakresu na opiekunów prawnych i rodziny zastępcze. Dziś tacy rodzice nie mogą pomniejszyć swojego podatku o odliczenie z tytułu wychowywania dzieci. Takie propozycje przewiduje projekt zmian w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych opracowany przez Ministerstwo Finansów. Nowa będzie także sama struktura tego odliczenia.

Podatek będzie pomniejszać się proporcjonalnie o kwotę stanowiącą 1/6 kwoty zmniejszającej podatek, określonej w pierwszym przedziale skali PIT za każdy miesiąc kalendarzowy posiadania dziecka. Kwota zmniejszająca podatek na 2009 rok to 556,02 zł. W konsekwencji najmniejsze odliczenie, czyli za jeden miesiąc wychowywania dziecka, np. gdy pociecha urodzi się 1 grudnia 2009 r., wyniesie 92,67 zł. Natomiast kwota maksymalna do odliczenia wyniesie 1112,04 zł. Dziś bez względu na czas, przez jaki w ciągu roku wychowujemy dziecko, można odliczyć 1173,70 zł na każde dziecko (dotyczy rozliczenia za 2008 rok).

Szersze zastosowanie

Projekt nowelizacji ustawy o PIT rozszerza zakres ulgi prorodzinnej o opiekunów prawnych i rodziny zastępcze.

Obecnie z odliczenia mogą skorzystać podatnicy wychowujący własne lub przysposobione dzieci. Po zmianie przepisu od przyszłego roku z ulgi będą mogli skorzystać: rodzice, którym przysługuje władza rodzicielska, a także opiekunowie prawni dziecka ustaleni prawomocnym orzeczeniem sądu, u których dziecko zamieszkiwało, osoby sprawujące opiekę poprzez pełnienie funkcji rodziny zastępczej na podstawie prawomocnego orzeczenia sądu lub umowy ze starostą.

Ulga będzie przysługiwać na dziecko: małoletnie; niepełnosprawne - bez względu na wiek i wysokość dochodów, jeżeli otrzymuje zasiłek lub dodatek pielęgnacyjny, rentę socjalną; pełnoletnie (do ukończenia 25 roku życia) uczące się szkołach (również poza granicami Polski) w związku z wykonywaniem przez tych podatników ciążącego na nich obowiązku alimentacyjnego oraz podatnikom, pełniącym nadal funkcje rodziny zastępczej pomimo ukończenia przez dziecko pełnoletniości, o ile dzieci te nie uzyskują przychodów podlegających opodatkowaniu według skali PIT lub z kapitałów pieniężnych, z wyjątkiem renty rodzinnej. Nadal z ulgi nie będą mogli skorzystać podatnicy, których dzieci uzyskują przychody opodatkowane 19-proc. liniowym PIT lub podlegają pod przepisy ustawy o zryczałtowanym podatku dochodowym lub podatku tonażowym.

Odliczenie proporcjonalne

Ulga rodzinna od 2009 roku stanie się odliczeniem proporcjonalnym, związanym z okresem wychowywania w danym roku kalendarzowym dziecka. Ministerstwo Finansów zaproponowało, aby ulga przysługiwała za miesiące kalendarzowe, w których dziecko pozostawało pod władzą rodzicielską, opieką prawną lub w rodzinie zastępczej, tak aby wyeliminować ewentualne dublowanie ulgi. Podobne rozwiązania przyjęto, w przypadku gdy przejęcie opieki następuje w trakcie miesiąca kalendarzowego.

Warto jeszcze wspomnieć, jak ulgę będą stosować małżeństwa. Projekt zakłada, że odliczenie będzie dotyczyć łącznie obojga rodziców, opiekunów lub rodziców zastępczych dziecka pozostających w związku małżeńskim. Kwotę tę będą mogli odliczyć od podatku w częściach równych lub w dowolnych proporcjach przez nich ustalonych.

Jednak w przypadku rodziców rozwiedzionych lub w odniesieniu do których orzeczona została separacja, ulga przysługiwać będzie jedynie temu rodzicowi, z którym dziecko zamieszkuje.

Nowe obowiązki rodziców

Rodzice, aby skorzystać z ulgi, będą mieli pewne dodatkowe obowiązki dokumentacyjne. Będą musieli udowodnić przed fiskusem, że posiadają dziecko, a tym samym, że mają prawo do odliczenia.

Rodzic (opiekun) będzie zobligowany do podania w zeznaniu podatkowym liczby dzieci, numeru PESEL dziecka, a w przypadku braku tego numeru - imienia, nazwiska oraz daty urodzenia dziecka. Na wezwanie organu podatkowego lub organu kontroli skarbowej podatnik będzie zobowiązany przedstawić zaświadczenia, oświadczenia oraz inne dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia, w szczególności odpis: aktu urodzenia dziecka, orzeczenia sądu o ustaleniu opiekuna prawnego dziecka, prawomocnego wyroku sądu stwierdzającego przysposobienie, orzeczenia sądu o ustaleniu rodziny zastępczej lub umowę zawartą między rodziną zastępczą a starostą, zaświadczenie o uczęszczaniu pełnoletniego dziecka do szkoły.

1112,04 zł wyniesie w rozliczeniu za 2009 rok maksymalna kwota ulgi rodzinnej

OPINIE

ANNA MISIAK

doradca do spraw PIT i ZUS, MDDP Michalik Dłuska Dziedzic i Partnerzy

Obliczenie przysługującej ulgi stanie się bardziej drobiazgowe. Z jednej strony dookreślenie zasad ustalania wysokości odliczenia pozwoli precyzyjniej skierować ulgę choćby do opiekunów prawnych czy rodzin zastępczych, które obejmują opieką dzieci w trakcie roku. Z drugiej strony ograniczona zostanie wielkość odliczenia, co może okazać się niewspółmierne do faktycznie ponoszonych wydatków i sprawowanej opieki. Z prawa do pełnej ulgi nie skorzystają rodzice, których dziecko urodzi się w trakcie roku, choć wydatki na dziecko ponoszone są również przed jego urodzeniem, ani rodzice, których dziecko w danym roku osiągnęło pełnoletniość i skończyło szkołę, a nie podjęło jeszcze dalszej nauki.

AGNIESZKA STANISŁAWSKA

senior konsultant, departament doradztwa podatkowego HLB Frąckowiak i Wspólnicy

Omawiane zmiany stanowią kolejny krok na długiej drodze dostosowywania do przepisów UE, a także odpowiedź na postulaty podatników, którzy dotychczas czuli się niesłusznie pominięci w przyznanych przez ustawodawcę ulgach. Dzięki projektowanym zmianom zrównana zostanie sytuacja podatkowa rodziców-nierezydentów, których min. 90 proc. rocznego przychodu uzyskane zostanie w Polsce, z sytuacją rodziców będących polskimi rezydentami, którzy już teraz mogą korzystać z ulg i zwolnień prorodzinnych. Nowela zrównuje również sytuację rodziców niepełnosprawnych dzieci, które uprawnione są do różnego rodzaju świadczeń. Na aprobatę zasługuje w szczególności ta zmiana, która pozwoli na skorzystanie z ulgi rodzinnej tym rodzicom, których dzieci uczyć się będą poza granicami kraju.