Jestem nabywcą usług homologacyjnych, określanych jako usługi w zakresie badań i analiz technicznych (PKWiU 74.3), przeprowadzanych w Hiszpanii. Czy czynności te traktować jako import usług, co oznacza, że będę zobowiązany do ich rozliczenia?

PIOTR WRÓBEL
doradca podatkowy, Kancelaria Doradztwa Podatkowego P. Wróbel i S. Reising
Tak
Miejsce opodatkowania świadczonych usług uzależnione jest od statystycznej klasyfikacji usługi. Jeżeli jest to usługa w zakresie badań i analiz technicznych, która została wykonana przez zagraniczny podmiot, to miejscem opodatkowania usługi jest Polska, i to polski podatnik powinien rozliczyć VAT z tytułu jej nabycia.
Podstawowym zagadnieniem jest tutaj kwestia, czy w omawianej sytuacji ma miejsce import usług. Z importem usług mamy do czynienia wówczas, gdy spełnione są łącznie następujące warunki: miejscem opodatkowania usługi jest terytorium kraju, podmiot świadczący usługę posiada siedzibę poza terytorium kraju, usługodawca nie rozliczył podatku należnego w Polsce, czyli nie jest on zarejestrowanym podatnikiem w Polsce.
Zatem nie każda usługa świadczona przez podmiot zagraniczny w Polsce podlega opodatkowaniu przez usługobiorcę. Podstawowe znaczenie dla ustalenia podmiotu obowiązanego do naliczenia podatku należnego z tytułu świadczonej usługi ma prawidłowe określenie miejsca jej opodatkowania. Zasady określenia miejsca opodatkowania zawarte zostały w art. 27-28 ustawy o VAT i są one różne w zależności od charakteru danej usługi.
Zgodnie z ogólną zasadą wynikającą z art. 27 ust. 1 ustawy o VAT, miejscem świadczenia usług, a zatem i miejscem opodatkowania, jest miejsce, gdzie świadczący usługę posiada siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności. W przypadku usług opodatkowanych zgodnie z tą ogólną zasadą, świadczonych przez podmiot z innego niż Polska kraju, z importem usług podatnik polski nigdy nie będzie miał do czynienia, ponieważ miejsce opodatkowania zawsze wystąpi tam, gdzie usługodawca posiada siedzibę.
Od ogólnej zasady miejsca opodatkowania istnieje jednak cały szereg odstępstw, które w praktyce bardzo często mają zastosowanie. Z wyjątkiem takim mamy do czynienia między innymi wówczas, gdy usługa świadczona przez podmiot mający siedzibę lub miejsce zamieszkania na terytorium Wspólnoty, ale w innym niż Polska kraju, zaliczana jest do usług w zakresie badań i analiz technicznych - PKWiU 74.3. W przypadku powyższych usług miejscem świadczenia, zgodnie z art. 27 ust. 3 ustawy o VAT jest zawsze miejsce, w którym nabywca ma swoją siedzibę lub stałe miejsce prowadzenia działalności. Nie ma tu zastosowania przepis wyłączający import usług w sytuacji, gdy podatek z tytułu danej usługi rozliczył usługodawca. W przypadku tych usług nawet wówczas, gdy podmiot zagraniczny świadczący usługę jest zarejestrowanym podatnikiem w Polsce, nie on będzie rozliczał podatek, lecz nabywca. Miejsce opodatkowania świadczonych usług uzależnione jest od statystycznej klasyfikacji usługi. Jeżeli jest to usługa w zakresie badań i analiz technicznych, to miejscem opodatkowania usługi jest Polska.
Krajowy odbiorca jest podatnikiem VAT z tytułu importu tych usług. Czynność tę należy udokumentować fakturą wewnętrzną, w której wykazywany jest podatek należny z tego tytułu. U nabywcy, podatnika VAT - podatek z tytułu importu usług podlega zaewidencjonowaniu w rejestrze sprzedaży (w miesiącu powstania obowiązku podatkowego) oraz w ewidencji zakupów jako podatek naliczony do odliczenia. Jeżeli importu usług dokonuje podatnik korzystający ze zwolnienia od VAT (uregulowanego w art. 113 ust. 1 i 9 ustawy o VAT), to mimo że jest zwolniony z VAT zwolnienie to nie dotyczy importu usług. Obowiązany jest on zadeklarować w deklaracji VAT-9 i odprowadzić do urzędu skarbowego podatek należny od usługi pochodzącej z importu, w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego.
(MGM)
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 27 ust. 1-3 i ust. 4 pkt 3 oraz art. 99 ust. 9 ustawy z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (Dz.U. nr 54, poz. 535 z późn. zm.).