Odroczenie do złożenia deklaracji i zeznań podatkowych przysługuje organowi I instancji. W przypadku podatków dochodowych oraz VAT właściwym będzie naczelnik urzędu skarbowego, do którego podatnik składa deklaracje. Jest to decyzja uznaniowa, co oznacza, że naczelnik może, ale nie musi uwzględnić wniosek podatnika.
Odraczanie terminów
Organ podatkowy, na wniosek podatnika, w przypadkach uzasadnionych ważnym interesem podatnika lub interesem publicznym może odraczać terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego. Przepis ten stosuje się odpowiednio do terminów dotyczących płatników lub inkasentów. W rozporządzeniu wykonawczym minister finansów określił, że w sprawach z zakresu prawa podatkowego powierzonych do wykonania organom podatkowym I instancji organy te są właściwe do odraczania terminów określonych w przepisach prawa podatkowego - bez ograniczenia terminu odroczenia.
Przesłanki odroczenia
Wśród przesłanek decydujących o odroczeniu terminu, w tym terminu do składania deklaracji i zeznań, znajduje się obowiązek złożenia wniosku przez podatnika. Wniosek powinien posiadać określone elementy, aby był rozpatrzony przez organy podatkowe. I tak, wniosek powinien zawierać co najmniej treść żądania, wskazanie osoby, od której pochodzi, oraz jej adresu (miejsca zamieszkania lub pobytu, siedziby albo miejsca prowadzenia działalności). Wniosek wniesiony pisemnie albo ustnie do protokółu powinien być podpisany przez wnoszącego, a protokół ponadto przez pracownika, który go sporządził. Jeżeli wniosek wnosi osoba, która nie może lub nie umie złożyć podpisu, wniosek lub protokół podpisuje za nią inna osoba przez nią upoważniona, czyniąc o tym wzmiankę obok podpisu.
Kolejną przesłankę związaną z odroczeniem terminu do złożenia deklaracji stanowi: ważny interes podatnika oraz interes publiczny. Pojęcia te nie są zdefiniowane, dając organowi podatkowemu szeroki zakres interpretacyjny. Wydaje się, że powinny to być wszelkie okoliczności mające wpływ na dokonanie prawnej kategoryzacji sytuacji podatnika.
Zeznanie roczne
Organ podatkowy może odraczać terminy składania nie deklaracji, ale również innych formularzy. Deklaracje w rozumieniu przepisów Ordynacji podatkowej to również zeznania, wykazy oraz informacje, do których składania obowiązani są, na podstawie przepisów prawa podatkowego, podatnicy, płatnicy i inkasenci. Oznacza to, że odroczenie terminu może dotyczyć też zeznań rocznych. Podatnicy podatku dochodowego od osób fizycznych są obowiązani składać urzędom skarbowym zeznanie, według ustalonego wzoru, o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty) w roku podatkowym, w terminie do dnia 30 kwietnia roku następującego po roku podatkowym. Obowiązek złożenia zeznania ciąży na podatniku niezależnie od tego, czy osiągnął on dochód czy poniósł stratę. Trzeba pamiętać, że przewidziany termin do złożenia zeznania podatkowego jest terminem materialnoprawnym. Może on być odroczony przez organ podatkowy na wniosek podatnika, złożony przed upływem terminu. Jeżeli natomiast taki wniosek przed upływem terminu nie zostanie złożony, to termin ten nie podlega przywróceniu.
CZY ŻĄDAĆ POTWIERDZENIA
Organ podatkowy obowiązany jest potwierdzić wniesienie wniosku o odroczenie terminu złożenia deklaracji, jeżeli wnoszący tego zażąda.
KTO MOŻE ODRACZAĆ TERMINY
Uprawnionymi do odraczania terminów przewidzianych przez przepisy podatkowe są organy I instancji właściwe dla podatnika.
Odsetki za zwłokę
Odroczenie terminu do złożenia deklaracji związane jest również z naliczeniem odsetek z tytułu niezapłaconego na czas podatku. Odsetki za zwłokę naliczane są od zaległości podatkowych, a także od nieuregulowanych w terminie zaliczek na podatek, w części przekraczającej wysokość podatku należnego za rok podatkowy. Odsetki za zwłokę nalicza podatnik, płatnik, inkasent, następca prawny lub osoba trzecia odpowiadająca za zaległości podatkowe. Naliczane są one od dnia następującego po dniu upływu terminu płatności podatku lub terminu, w którym płatnik lub inkasent był obowiązany dokonać wpłaty podatku na rachunek organu podatkowego. Odsetki za zwłokę naliczane są też od dnia: zwrotu nadpłaty, zwrotu podatku, zwrotu oprocentowania lub zaliczenia na poczet zaległości podatkowych lub na poczet bieżących lub przyszłych zobowiązań podatkowych.
Szczególne regulacje dotyczące naliczania odsetek dotyczą sytuacji, kiedy odroczono termin do złożenia deklaracji. Jeżeli obowiązek zapłaty podatku jest związany z obowiązkiem złożenia deklaracji, a termin do złożenia deklaracji został odroczony przez organ podatkowy lub przedłużony przez ministra właściwego do spraw finansów publicznych, odsetki za zwłokę są naliczane, począwszy od dnia następnego po upływie terminu, do którego odroczono lub przedłużono termin do złożenia deklaracji.
Deklaracja po terminie
W przypadku gdy nie został nam odroczony termin do złożenia deklaracji, a złożenie deklaracji nastąpiło z opóźnieniem, musimy się liczyć z karami finansowymi, które organ podatkowy może nam wymierzyć. Złożenie deklaracji lub zeznania podatkowego stanowi wykroczenie skarbowe zagrożone karą grzywny. Jest jednak sposób ochrony. Nie podlega karze za przestępstwo lub wykroczenie skarbowe sprawca, który po popełnieniu czynu zabronionego zawiadomił o tym organ powołany do ścigania, ujawniając istotne okoliczności tego czynu, w szczególności osoby współdziałające w jego popełnieniu. Zawiadomienie powinno być złożone na piśmie albo przekazane ustnie do protokołu.
Przy czym zawiadomienie jest bezskuteczne, jeżeli zostało złożone:
  •  w czasie, kiedy organ ścigania miał już wyraźnie udokumentowaną wiadomość o popełnieniu przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego,
  •  po rozpoczęciu przez organ ścigania czynności służbowej, w szczególności przeszukania, czynności sprawdzającej lub kontroli zmierzającej do ujawnienia przestępstwa skarbowego lub wykroczenia skarbowego, chyba że czynność ta nie dostarczyła podstaw do wszczęcia postępowania o ten czyn zabroniony.
JAKIE KOMPETENCJE MA MINISTER
Minister finansów może, w drodze rozporządzenia, przedłużać terminy przewidziane w przepisach prawa podatkowego, określając grupy podatników, którym przedłużono terminy, rodzaje czynności, których termin wykonania został przedłużony, oraz dzień upływu przedłużonego terminu.
BOGDAN ŚWIĄDER
bogdan.swiader@infor.pl
PODSTAWA PRAWNA
■ Art. 48, art. 168 ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2005 r. nr 8, poz. 60 z późn. zm.).
■ Par. 6 rozporządzenia ministra finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie naliczania odsetek za zwłokę oraz opłaty prolongacyjnej, a także zakresu informacji, które muszą być zawarte w rachunkach (Dz.U. nr 165, poz. 1373).
■ Par. 15 ust. 3 rozporządzenia ministra finansów z dnia 22 sierpnia 2005 r. w sprawie właściwości organów podatkowych (Dz.U. nr 165, poz. 1371 z późn. zm.).
■ Art. 16 ustawy z dnia 10 września 1999 r. Kodeks karny skarbowy (t.j. Dz.U. z 2007 r. nr 111, poz. 765 z późn. zm.).