Nie dotyczy to kierownika jednostki ze sfery budżetowej, który odpowiada zawsze. Nawet wtedy, gdy zadania z zakresu gospodarki finansowej powierzy innym pracownikom.
Regionalne izby obrachunkowe w sprawozdaniu ze swojej działalności poinformowały, że do rzeczników dyscypliny finansów publicznych skierowano łącznie 433 zawiadomienia o ujawnionych okolicznościach wskazujących na naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Zawiadomienia te to efekt kontroli w jednostkach samorządu terytorialnego (w 2019 r. RIO przeprowadziły ich łącznie 1120, w tym 709 kompleksowych kontroli i 114 doraźnych). Najwięcej nieprawidłowości wykryto w księgowości i sprawozdawczości budżetowej.
Co do zasady będą musieli się z nich tłumaczyć kierownicy jednostek (np. wójt czy też dyrektor szkoły), bo to oni odpowiadają za całokształt gospodarki finansowej w jednostce budżetowej. Przy czym zakres ustawowych obowiązków spoczywających na głównych księgowych (skarbnikach) czyni z niech dyżurne osoby odpowiedzialne za naruszenie dyscypliny finansów publicznych – i to niezależnie od tego, kto faktycznie dopuścił się danego czynu. Jednak w praktyce główny księgowy może być pociągnięty do odpowiedzialności tylko wówczas, gdy skutecznie zostały mu powierzone określone obowiązki. Tymczasem analiza orzeczeń wskazuje, że nie jest to normą.
Co więcej, dodatkowo przekazanie odpowiedzialności za czynności z zakresu gospodarki finansowej przez kierownika jednostki nie zawsze jest możliwe. Przykładem jest sprawozdawczość budżetowa, która nie mieści się w pojęciu gospodarki finansowej.

Zawiadomienia

Regionalne izby obrachunkowe w sprawozdaniu za 2019 r. wskazały, że zawiadomienia do rzeczników dyscypliny finansów publicznych obejmowały 1637 różnego rodzaju czynów, za popełnienie których odpowiedzialność ponosiło 465 osób [ramka 1]. Jednocześnie do organów ścigania przekazano ogółem 41 zawiadomień o uzasadnionym podejrzeniu popełnienia przestępstwa – dotyczyły one m.in. nieprowadzenia lub nieprawidłowego prowadzenia ksiąg rachunkowych, wyłudzenia dotacji, przekroczenia uprawnień bądź niedopełnienia obowiązków przez funkcjonariuszy publicznych, poświadczeń nieprawdy lub fałszowania dokumentów oraz podpisów, a także działań na szkodę interesu publicznego.

Ramka 1

Czego dotyczyły nieprawidłowości
Stwierdzone przypadki dotyczyły m.in.:
• dokonywania wydatków z przekroczeniem kwot określonych w planie finansowym,
• zaciągania zobowiązań z przekroczeniem zakresu upoważnienia,
• niewykonania w terminie zobowiązania, czego skutkiem była zapłata odsetek,
• zaniechania przeprowadzenia inwentaryzacji albo przeprowadzenia inwentaryzacji w sposób niezgodny z przepisami ustawy o rachunkowości,
• wykazania w sprawozdaniach – z wykonania procesów gromadzenia środków publicznych i ich rozdysponowania – danych niezgodnych z danymi wynikającymi z ewidencji księgowej,
• niesporządzenia wymaganych sprawozdań, lub
• nieterminowego przekazania sprawozdań odbiorcom.
Regionalne izby obrachunkowe w sprawozdaniu podały, że największą część kwoty nieprawidłowości finansowych, wynoszącą 70,9 proc. ogólnej wartości, stanowiły niezgodności w zakresie księgowości i sprawozdawczości budżetowej powodujące nierzetelne prezentowanie danych o sytuacji majątkowej i finansowej jednostek na łączną kwotę 5364,3 mln zł [ramka 2].

Ramka 2

Błędy w zakresie księgowości i sprawozdawczości budżetowej
Analiza poszczególnych przypadków nieprawidłowości wykazuje, iż najwięcej dotyczyło:
• nieprawidłowego sporządzania sprawozdań,
• nieprawidłowości w zakresie inwentaryzacji,
• nierzetelnego prowadzenia ksiąg rachunkowych,
• nieprowadzenia wszystkich wymaganych ksiąg rachunkowych lub nieprawidłowego prowadzenia ksiąg rachunkowych (w tym np. dziennika, kont ksiąg pomocniczych, zestawień obrotów i sald),
• ewidencjonowania operacji gospodarczych bez zachowania systematyki,
• nieprowadzenia lub nieprawidłowego prowadzenia ewidencji prawnego zaangażowania wydatków budżetowych,
• nieterminowego przekazania sprawozdań,
• niebieżącego prowadzenia ksiąg rachunkowych,
• niezgodności sald kont analitycznych z syntetycznymi,
• nierozliczania lub nieprawidłowego rozliczania kosztów inwestycji, brak przeniesienia na stan środków trwałych zrealizowanych,
• nieprawidłowej wyceny aktywów lub pasywów (np. nieuprawniona aktualizacja, nieprawidłowe umorzenia),
• nieprawidłowego stosowania klasyfikacji budżetowej dochodów i wydatków,
• księgowania dowodów niespełniających wymogów ustawy o rachunkowości.

Na barkach jednej osoby

Co do zasady odpowiedzialnym za całość gospodarki finansowej jednostki sektora finansów publicznych jest jej kierownik (np. wójt czy dyrektor szkoły). Zgodnie z art. 53 ust. 2 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (dalej: u.f.p.) może on jednak powierzyć określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej pracownikom jednostki.
Wyjątkiem od powyższej reguły jest sytuacja, gdy odpowiedzialność za prowadzenie gospodarki finansowej, rachunkowości i sprawozdawczości zostaje przypisana kierownikom jednostek obsługujących (tzw. centrów usług wspólnych). Przepisy samorządowych ustaw ustrojowych przewidują bowiem możliwość zapewnienia wspólnej obsługi – w szczególności administracyjnej, finansowej i organizacyjnej – tzw. jednostkom obsługiwanym. W takim przypadku to kierownik tej jednostki jest odpowiedzialny za gospodarkę finansową oraz rachunkowość i sprawozdawczość jednostki obsługiwanej w zakresie obowiązków powierzonych mu uchwałą albo porozumieniem. I co ważne, w jednostce obsługiwanej nie zatrudnia się głównego księgowego.
Pozostali pracownicy jednostki (w tym główny księgowy) odpowiadają za prowadzenie gospodarki finansowej tylko wtedy, gdy kierownik powierzył im określone obowiązki – to powierzenie jest jednym z warunków odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (mówi się wówczas o tzw. zdolności dyscyplinarnej). Przy czym należy wskazać, że ustawa z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (dalej: u.o.n.d.f.p.) – będąca aktem szczególnym mającym na celu chronić budżet przed nieodpowiednimi (niezgodnymi) z prawem działaniami jednostek sektora finansów publicznych – stanowi, że w podmiotach tych obowiązuje jednoosobowe kierownictwo, a więc jednoosobowa decyzyjność. A to oznacza, że tylko w wyraźnie scedowanych i przyjętych przez pracownika sprawach może on być ukarany (orzeczenie GKO z 16 stycznia 2006 r., nr DF/GKO/Odw.-77/101-102/2005/649). I tak zgodnie z art. 4 pkt 3 u.o.n.d.f.p. powierzenie obowiązków jest przesłanką dochodzenia odpowiedzialności wobec pracownika jednostki tylko co do tych czynów, które zostały przez niego popełnione. Stąd w pierwszej kolejności należy ustalić sprawcę danego czynu objętego zarzutem, a dopiero następnie rozważać kwestię przesłanek jego odpowiedzialności (orzeczenie GKO z 13 października 2005 r., nr DF/GKO/Odw.-44/60/RN-16/2005/353).
WAŻNE Powierzenie obowiązków pracownikom nie wyłącza odpowiedzialności kierownika jednostki. Przede wszystkim poprzez dokonanie aktu powierzenia kierownik nie traci uprawnienia do działania w danym zakresie. „Nawet jeśli powierzono pracownikowi określone obowiązki, nie oznacza to, że kierownik jednostki nie ponosi odpowiedzialności” – czytamy w orzeczeniu GKO z 1 lipca 2010 r., BDF1/4900/50/57/10/1381).

Istotne delikty

Należy podkreślić, że główny księgowy jednostki sektora finansów publicznych w katalogu osób mogących odpowiadać za naruszenie dyscypliny finansów publicznych znajduje się w grupie pracowników. A więc ponosi odpowiedzialność wyłącznie wówczas, gdy powierzono mu wykonywanie obowiązków, których naruszenie zostało uznane przez ustawodawcę za czyn naruszający dyscyplinę finansów publicznych. Takim deliktem jest np.:
  • nieustalenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo ustalenie takiej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia;
  • niepobranie lub niedochodzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych albo pobranie lub dochodzenie tej należności w wysokości niższej niż wynikająca z prawidłowego obliczenia;
  • niezgodne z przepisami umorzenie należności Skarbu Państwa, jednostki samorządu terytorialnego lub innej jednostki sektora finansów publicznych, odroczenie jej spłaty lub rozłożenie spłaty na raty albo dopuszczenie do przedawnienia tej należności.
Przypomnieć należy, że zgodnie z art. 54 ust. 1 u.f.p. głównym księgowym jest pracownik, któremu kierownik jednostki powierza obowiązki i odpowiedzialność w zakresie:
  • prowadzenia rachunkowości jednostki;
  • wykonywania dyspozycji środkami pieniężnymi;
  • dokonywania wstępnej kontroli: zgodności operacji gospodarczych i finansowych z planem finansowym oraz kompletności i rzetelności dokumentów dotyczących operacji gospodarczych i finansowych.
Tak więc, aby główny księgowy ponosił odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych, niezbędny jest indywidualny akt powierzenia mu obowiązków wymienionych w art. 54 ust. 1 u.f.p. Przy czym nie zwalnia to kierownika jednostki z odpowiedzialności, bo art. 4 ust. 5 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (dalej: u.r.) stanowi, że kierownik jednostki ponosi odpowiedzialność za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości również wtedy, gdy określone obowiązki (z wyłączeniem odpowiedzialności za przeprowadzenie inwentaryzacji w formie spisu z natury) zostaną powierzone innej osobie za jej zgodą.
Uwaga! Przyjęcie przez inną osobę odpowiedzialności za wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości powinno być stwierdzone w formie pisemnej.
[ramka 3]

Ramka 3

Ważne zasady ©℗
Przekazując obowiązki z zakresu rachunkowości, należy:
• szczegółowo wyliczyć powierzane obowiązki;
• wskazać osobę, której są przekazywane obowiązki;
• podać datę powierzenia obowiązków przez kierownika jednostki oraz datę przyjęcia obowiązków przez pracownika (gdy jest ona późniejsza niż data powierzenia obowiązków przez kierownika);
• przyjąć wyraźne oświadczenie pracownika, że ze wskazanym dniem przyjmuje na siebie obowiązki wymienione w dokumencie i potwierdzone przez złożenie przez niego własnoręcznego podpisu.
Obowiązki głównego księgowego wymienione w art. 54 ust. 1 pkt 2 i 3 u.f.p., czyli wykonywanie dyspozycji środkami pieniężnymi i dokonywanie wstępnej kontroli, należą do obowiązków z zakresu prowadzenia gospodarki finansowej jednostki sektora publicznego. Za wykonywanie tych obowiązków – tak jak za całość gospodarki finansowej jednostki należącej do sektora publicznego – odpowiada kierownik tej jednostki (art. 53 ust. 1 u.f.p.). Na ten temat wypowiedziała się Główna Komisja Orzekająca, która w orzeczeniu z 11 października 2010 r. (nr BDF1/4900/69/76/10/1824) wskazała, że zgodnie z art. 53 ust. 2 u.f.p. główny księgowy jest odpowiedzialny za prowadzenie rachunkowości jednostki sektora finansów publicznych. Jednak warunkiem przypisania mu odpowiedzialności w rozumieniu art. 18 ust. 1 u.o.n.d.f.p. (tj. zaniechanie przeprowadzenia lub rozliczenie inwentaryzacji albo przeprowadzenie lub rozliczenie inwentaryzacji w sposób niezgodny z przepisami u.r.) jest powierzenie księgowemu, przez kierownika jednostki, obowiązków w tym zakresie, co jednoznacznie wynika z art. 4 ust. 3 u.o.n.d.f.p. Główna Komisja Orzekająca także podkreśliła, że powierzenie obowiązków powinno nastąpić w taki sposób, aby przyjęcie ich przez pracownika jednostki było potwierdzone w formie odrębnego imiennego upoważnienia albo wskazania w regulaminie organizacyjnym jednostki.

Jak to zrobić

Podobnie jak to ma miejsce w przypadku powierzenia obowiązków z zakresu rachunkowości, określone zadania z zakresu gospodarki finansowej kierownik jednostki może powierzyć pracownikom tej jednostki, w tym głównemu księgowemu. Przy czym forma ich powierzenia jest analogiczna. W obu sytuacjach (czy chodzi o art. 4 ust. 3 u.r., czy art. 53 ust. 2 u.f.p.) przekazanie dotyczy obowiązków w zakresie gospodarki finansowej. Identyczne są warunki przekazania odpowiedzialności. [ramka 4] Tu warto przywołać orzeczenie Głównej Komisji Orzekającej z 21 maja 2009 r. (nr BDF1/4900/14/14/RN-2/2009/534), w którym wskazano, że jeżeli kierownik jednostki nie powierzy określonych obowiązków pracownikom, bądź uczyni to niezgodnie z obowiązującymi w tym zakresie przepisami, tylko kierownik podlega odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Ramka 4

Warunki skutecznego powierzenia obowiązków ©℗
Powierzenie określonych obowiązków w zakresie gospodarki finansowej pracownikom jednostki następuje, gdy spełnione są następujące warunki:
1) powierzone obowiązki mieszczą się w pojęciu gospodarki finansowej,
2) powierzone obowiązki są wyraźnie określone,
3) powierzenie obowiązków zostało dokonane wyłącznie przez kierownika,
4) dany pracownik przyjął powierzone mu obowiązki,
5) obowiązki zostały powierzone w dokumencie o określonej formie, tj. w odrębnym imiennym upoważnieniu lub w regulaminie organizacyjnym jednostki.
Należy też wskazać, że ani przepisy u.f.p., ani inne regulacje nie formułują definicji pojęcia gospodarki finansowej. Ogólnie w orzecznictwie i literaturze można spotkać dwa sposoby rozumienia tego ustawowego wyrażenia. Zgodnie z pierwszą koncepcją pojęcie gospodarki finansowej rozumieć należy możliwie szeroko – jako całość działań podejmowanych w tej jednostce, a związanych z pozyskiwaniem lub wydatkowaniem środków publicznych, tj. czynności związane zarówno bezpośrednio z procesami gromadzenia środków publicznych i dysponowanie (w szczególności pobieranie należności, dokonywanie wydatków, zaciąganie zobowiązań), jak i pośrednio, np. wykonywanie obowiązków w zakresie rachunkowości i sprawozdawczości budżetowej, udzielanie zamówień publicznych, organizowanie i kierowanie pracą jednostki.
Natomiast zgodnie z drugą koncepcją, a więć w wąskim ujęciu, termin gospodarki finansowej używany jest w odniesieniu do czynności związanych z tworzeniem planów finansowych, planów dochodów i wydatków, sprawozdań finansowych oraz z czynnościami wykonania tych planów.
Jak wynika z treści orzeczenia Głównej Komisji Orzekającej z 21 października 2010 r. (nr BDF1/4900/76/86-87/10/2157), pojęcie gospodarki finansowej obejmuje sposób i tryb sporządzania planów finansowych jednostek, tryb pobierania dochodów i dokonywania wydatków, sposób ustalania nadwyżki dochodów, szczegółowe sposoby i terminy rocznych rozliczeń i dokonywania wpłat do budżetu. Podobnie wypowiedział się WSA w Warszawie w wyroku z 26 kwietnia 2010 r. (sygn. akt V SA/Wa 103/10). Przyjął on mianowicie stanowisko, zgodnie z którym gospodarka finansowa obejmuje m.in. sposób pobierania dochodów i dokonywania wydatków, sposób ustalania nadwyżki dochodów, a także szczegółowe sposoby i terminy rocznych rozliczeń i dokonywania wpłat do budżetu. WSA wykluczył utożsamianie pojęcia gospodarki finansowej z ustawowym rozumieniem pojęcia finansów publicznych (art. 3 u.f.p.), obejmującym procesy związane z gromadzeniem środków publicznych oraz ich rozdysponowywaniem. Drugi pogląd jest dominujący w orzecznictwie.
Porównanie tak rozumianej gospodarki finansowej z czynami stanowiącymi naruszenie dyscypliny finansów publicznych, wymienionymi w art. 5–18c u.o.n.d.f.p., prowadzi do wniosku, że możliwe jest powierzenie przez kierownika jednostki jej pracownikowi większości obowiązków, których niewykonanie lub nienależyte wykonanie stanowi naruszenie dyscypliny finansów publicznych.

Uwaga na wyjątki

Należy zastrzec, że nie wszystkie obowiązki kierownik jednostki może powierzyć głównemu księgowemu. Najważniejszym warunkiem jest to, aby objęte one były pojęciem gospodarki finansowej. Dlatego niektóre naruszenia mogą być popełnione jedynie przez kierownika jednostki, który nie może się podzielić odpowiedzialnością (powierzyć obowiązki w tym zakresie). Przykładowo nie jest dopuszczalne przelanie odpowiedzialności na księgowego w zakresie zapewnienia prowadzenia audytu wewnętrznego oraz za prawidłowe funkcjonowanie systemu kontroli zarządczej (art. 18a i 18c u.o.n.d.f.p.).
Tak więc sprawcą naruszenia może być wyłącznie osoba umocowana do dysponowania środkami finansowymi (czyli kierownik jednostki lub osoba przez niego upoważniona), co – jak wskazano wyżej – wyklucza głównego księgowego, którego zadaniem jest wyłącznie wykonanie dyspozycji ww. osób. Głównemu księgowemu nie mogą być również powierzone kompetencje, które są realizowane przez osoby upoważnione do reprezentowania jednostki (np. art. 15 ust. 1 u.o.n.d.f.p.) albo osoby piastujące funkcję organu (np. art. 10 u.o.n.d.f.p.). Specyfika zadań realizowanych przez głównego księgowego wyłącza także powierzanie mu zadań z zakresu udzielania zamówień publicznych (z wyjątkiem zamówień publicznych na usługi finansowe, np. udzielenie kredytu, obsługa bankowa), jak również z zakresu udzielania koncesji na roboty budowlane lub usługi.
Nie jest też możliwe przeniesienie odpowiedzialności w zakresie sprawozdawczości budżetowej. Na ten temat wypowiedział się WSA w Warszawie w wyrokach z: 26 kwietnia 2010 r. (sygn. akt V SA/Wa 103/10) oraz 30 maja 2011 r. (sygn. akt V SA/Wa 310/11). Sąd ten stwierdził, że pojęcie sprawozdań budżetowych jest odrębnym sformułowaniem prawnym, niemieszczącym się w ramach gospodarki finansowej. Przekazanie sprawozdania jest czynnością z zakresu reprezentacji jednostki, której to czynności nie można skutecznie przekazać innemu podmiotowi. Prawo kierownika do przekazania uprawnień z zakresu reprezentacji jednostki musiałoby wyraźnie wynikać z przepisów ustawy (por. też orzeczenie GKO z 15 listopada 2010 r., nr BDF1/4900/10/11-12/RN-6-7/10/145). Takie stanowisko oznacza, że w praktyce nie jest możliwe przypisanie pracownikowi odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych za czyny związane ze sporządzaniem sprawozdań budżetowych. Kierownik jednostki może jedynie wyciągnąć wobec takiego pracownika ewentualne konsekwencje służbowe (por. orzeczenie GKO z 5 listopada 2009 r., nr BDF1/4900/67/68/09/2332).
WAŻNE Kierownik może w każdej chwili cofnąć lub zmienić głównemu księgowemu powierzenie obowiązków w zakresie gospodarki finansowej (przekazanych na podstawie art. 53 ust. 2 u.f.p.) i obowiązków głównego księgowego (przekazanych na podstawie art. 54 ust. 1 u.f.p.).

Wymagana forma

Przypomnijmy, że zgodnie z art. 53 ust. 2 u.f.p. powierzenie obowiązków z zakresu gospodarki finansowej może nastąpić w regulaminie organizacyjnym lub w odrębnym imiennym upoważnieniu. Analogiczne zasady dotyczą powierzenia głównemu księgowemu zadań z zakresu rachunkowości (por. art. 4 ust. 5 u.r.).
Z charakteru odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych wynika – o czym już wspomniano wyżej – że musi ona dotyczyć konkretnej osoby (pracownika), a nie stanowiska czy jednostki organizacyjnej w jednostce. Dlatego też skuteczne powierzenie obowiązków w regulaminie organizacyjnym nastąpi wtedy, gdy będzie możliwe wskazanie, któremu konkretnie pracownikowi dane obowiązki zostały powierzone. Ze względu na najczęściej ogólny charakter zapisów w regulaminie organizacyjnym, ustalenie odpowiedzialności i przypisanie jej konkretnej osobie na podstawie regulaminu występuje więc w praktyce bardzo rzadko.
Najczęściej przekazanie obowiązków następuje w imiennym upoważnieniu. W jego treści należy wskazać oznaczoną osobę, której obowiązki się powierza. Osobę – a nie stanowisko pracy, jednostkę organizacyjną czy funkcję. Imiennie, co oznacza z podaniem imienia i nazwiska danej osoby. [przykłady 1 i 2]

Przykład 1

Imienne upoważnienie
Ewelinie Nowak kierownik urzędu przekazał do podpisania zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności głównego księgowego. Pracownica przyjęcie tych obowiązków potwierdziła podpisem pod następującą klauzulą: „Oświadczam, że przyjęłam do wiadomości zakres obowiązków, uprawnień i odpowiedzialności oraz zobowiązuję się do rzetelnego i sumiennego jego wykonywania”.

Przykład 2

Skutki braku pisemnego powierzenia
W wyniku kontroli problemowej (w zakresie działalności finansowo-gospodarczej) prowadzonej w starostwie przez kontrolerów z urzędu wojewódzkiego stwierdzono wiele nieprawidłowości. Kontrolerzy skierowali zawiadomienie o naruszeniu dyscypliny finansów publicznych. W toku kontroli stwierdzono m.in. przypadki nieterminowego i bez należnych odsetek odprowadzania dochodów należnych Skarbowi Państwa, co stanowiło naruszenie dyscypliny finansów publicznych określone w art. 6 pkt 1 u.o.n.d.f.p. Rzecznik dyscypliny wszczął postępowanie wyjaśniające w tej sprawie wobec Anny Kowalskiej, głównej księgowej pełniącej też funkcję zastępcy naczelnika wydziału finansowo-budżetowego starostwa. Następnie skierował do regionalnej komisji orzekającej wniosek o jej ukaranie. Organ pierwszej instancji uznał Annę Kowalską za winną zarzuconego jej naruszenia dyscypliny finansów publicznych. Obwiniona zaskarżyła to orzeczenie w całości i wniosła o jego uchylenie oraz uniewinnienie. Główna Komisja Orzekająca przychyliła się w pełni do odwołania Anny Kowalskiej. Stwierdziła bowiem, że w regulaminie organizacyjnym starostwa nie wskazano żadnych obowiązków w zakresie gospodarki finansowej powierzanych innym pracownikom niż skarbnik. W aktach sprawy nie było również dokumentu, który spełniałby wymogi imiennego upoważnienia kierownika jednostki (tu: starosty), powierzającego obwinionej określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej (na podstawie orzeczenia Głównej Komisji Orzekającej z 12 kwietnia 2012 r., nr BDF1/4900/31/29/12/569).
Należy podkreślić, że akt powierzenia powinien precyzyjnie identyfikować czynności i kompetencje będące przedmiotem powierzenia. Ogólna formuła, np.: „Powierzam Panu/Pani prowadzenie gospodarki finansowej”, nie może być uznana za skuteczne powierzenie obowiązków, o którym mowa w art. 4 ust. 1 pkt 3 u.o.n.d.f.p. Za wadliwą należy uznać również często spotykaną praktykę wpisywania w zakres czynności i zadań pracownika formuły, zgodnie z którą z tytułu wykonywanych obowiązków ponosi on odpowiedzialność za naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Ta odpowiedzialność jest możliwa wówczas, jeżeli pracownik zachował się w sposób naruszający dyscyplinę finansów publicznych, a obowiązek realizacji określonej powinności wynikał z aktu powierzenia.
Powierzenie może nastąpić także w zakresie czynności (obowiązków). Ten dokument musi jednak konkretnie i jednoznacznie identyfikować powierzane pracownikowi obowiązki w zakresie gospodarki finansowej.

Inaczej w przypadku skarbnika

Od wskazanej powyżej zasady, zakładającej powierzenie głównemu księgowemu obowiązków i odpowiedzialności aktem o charakterze indywidualnym (mającym swoje umocowanie w art. 53 ust. 2 u.f.p.), istnieje jeden wyjątek, który dotyczy skarbnika. Ustawodawca przesądził bowiem, że skarbnik jest zawsze głównym księgowym budżetu. Oznacza to, że wykluczył sytuację, w której skarbnik nie jest umocowany do realizacji obowiązków związanych z prowadzeniem rachunkowości jednostki, wykonywaniem dyspozycji środkami pieniężnymi oraz dokonywaniem kontroli wewnętrznej. Wybór skarbnika – dokonany na wniosek wójta (burmistrza, prezydenta miasta), starosty, marszałka województwa – skutkuje tym, że z dniem nawiązania stosunku pracy na tym stanowisku skarbnikowi z mocy ustawy powierzane są obowiązki i odpowiedzialność. Wobec tego zbędne jest dodatkowe powierzanie skarbnikowi tych obowiązków w formie aktu powierzenia, na podstawie art. 54 ust. 2 u.f.p.
Podstawa prawna:
• art. 4 pkt 3 ustawy z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1440; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 284)
• art. 4 ust. 5 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)
• art. 53 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1175)