ikona lupy />
DGP
Aktywa posiadane przez jednostkę ze względu na możliwość uzyskania korzyści wynikających ze wzrostu ich wartości można zaliczyć do inwestycji długoterminowych (art. 3 ust. 1 pkt 17 ustawy o rachunkowości) lub do inwestycji krótkoterminowych (art. 3 ust. 1 pkt 18 lit. b u.r.). Jeżeli jednostka nabyła akcje spółek, które są przeznaczone do zbycia w ciągu 12 miesięcy od dnia bilansowego lub od daty ich nabycia, to powinna je zaliczyć do inwestycji krótkoterminowych, które ewidencjonuje się na koncie 14 „Krótkoterminowe aktywa finansowe”.
Obrót akcjami notowanymi na giełdzie wymaga założenia rachunku inwestycyjnego w domu maklerskim (jego posiadanie skutkuje zazwyczaj ponoszeniem opłaty za prowadzenie rachunku). Zakup akcji powoduje poniesienie wydatków na ich nabycie, skalkulowanych jako iloczyn ceny jednostkowej i ilości zakupionych papierów wartościowych. Ze środków zgromadzonych na rachunku inwestycyjnym pobierana jest również prowizja od zakupu papierów wartościowych i ich późniejszej sprzedaży.
W zależności od istotności koszt prowizji naliczonej przez dom maklerski przy zakupie akcji może zwiększać wartość akcji ujętych na koncie 14 „Krótkoterminowe aktywa finansowe” (jeśli koszt prowizji jest istotny) lub być odnoszony bezpośrednio w ciężar kosztów finansowych (jeśli koszt prowizji nie jest istotny). [przykład]

przykład

Rachunek inwestycyjny
Jednostka (inwestor) posiada rachunek inwestycyjny w domu maklerskim XYZ, na którym są zgromadzone środki pieniężne w wysokości 50 000 zł.
Inwestor 10 lipca zlecił na giełdzie kupno akcji Beta SA w ilości 1000 szt. po 30 zł. Wartość zakupionych akcji wyniosła 30 000 zł. Od transakcji zakupu została pobrana przez dom maklerski prowizja w kwocie 90 zł (30 000 zł x 0,3 proc.).
17 sierpnia jednostka podjęła decyzję o sprzedaży wszystkich akcji Beta SA.ze względu na wzrost ich kursu, który wynosił 40 zł/akcję. Wartość sprzedanych akcji wyniosła 40 000 zł. Od transakcji sprzedaży pobrana została prowizja w kwocie 120 zł (40 000 zł x 0,3 proc.).
Jednostka wycenia akcje w cenie nabycia.
Objaśnienia do schematu:
Zapisy w księgach rachunkowych lipca:
1. WB – zakup akcji Beta SA (1000 szt. x 30 zł)
• Wn konto 140 „Krótkoterminowe aktywa finansowe” (w analityce: Akcje Beta SA) 30 000 zł
• Ma konto 136 „Inne rachunki bankowe” (w analityce: Rachunek inwestycyjny – dom maklerski XYZ) 30 000 zł
2. WB – prowizja od zakupu akcji (30 000 zł x 0,3 proc.)
• Wn konto 140 „Krótkoterminowe aktywa finansowe” (w analityce: Akcje Beta SA) 90 zł
• Ma konto 136 „Inne rachunki bankowe” (w analityce: Rachunek inwestycyjny – dom maklerski XYZ) 90 zł
Zapisy w księgach rachunkowych sierpnia:
3. WB – sprzedaż akcji Beta SA (1000 szt. x 40 zł):
• Wn konto 136 „Inne rachunki bankowe” (w analityce: Rachunek inwestycyjny – dom maklerski XYZ) 40 000 zł;
• Ma konto 750 „Przychody finansowe” 40 000 zł.
4. WB – prowizja od sprzedaży akcji (40 000 zł x 0,3 proc.):
• Wn konto 755 „Koszty finansowe” 120 zł;
• Ma konto 136 „Inne rachunki bankowe” (w analityce: Rachunek inwestycyjny – dom maklerski XYZ) 120 zł,
5. PK – wyksięgowanie z aktywów finansowych wartości nabytych akcji:
• Wn konto 755 Koszty finansowe 30 090 zł;
• Ma konto 140 „Krótkoterminowe aktywa finansowe” (w analityce: Akcje Beta SA) 30 090 zł.
Podstawa prawna
•ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)