Subskrybuj nas na Youtube
Jak ująć różnice cen nabytych zapasów wprowadzonych na stan magazynowy?
W jaki sposób zaksięgować fundusz rekultywacyjny?
Kiedy nie pobierać odsetek od nieterminowo regulowanych należności?
Jak zaewidencjonować środki ochronne w jednostce budżetowej?
W naszej jednostce zdarzają się sytuacje, że wartość towarów przyjętych do magazynu różni się od ich wartości wykazanej w fakturze VAT, dokumentującej ich nabycie. Jak zaksięgować taką różnicę?
W obrocie gospodarczym może zdarzyć się sytuacja, że wartość zapasów (towarów, materiałów) przyjętych do magazynu (zaksięgowanych na podstawie dowodu PZ: Wn konto 31 „Materiały” lub konto 33 „Towary”; Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”) może różnić się od ich wartości wykazanej w fakturze VAT, dokumentującej ich nabycie (ujętej w ewidencji księgowej zapisem: Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”; Wn konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” [VAT]; Ma konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”). Może to być konsekwencja różnych terminów dostawy towarów (materiałów) do magazynu oraz ich rzeczywistego zakupu.
Takie różnice cen nabytych (w oparciu o fakturę) i przyjętych do magazynu (na podstawie dowodu PZ) zapasów, stanowiące konsekwencję różnych terminów ich dostawy do magazynu oraz faktycznego nabycia, będą w zależności od poziomu istotności inaczej ujmowane w księgach. Jeśli różnice są istotne, to będzie następujący zapis:
- Wn/Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”;
- Ma/Wn konto 34 „Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów i materiałów”.
Wtedy też różnice przypadające na koniec okresów sprawozdawczych na rozchodowane zapasy (zbyte, zużyte w procesie wytwórczym) księguje się:
- Wn/Ma konto 73-1 „Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)” albo konto 40 „Koszty według rodzajów” (zużycie materiałów) lub odpowiednie konto zespołu 5 (np. konto 50 „Koszty działalności podstawowej-produkcyjnej”; konto 53 „Koszty działalności pomocniczej”);
- Ma/Wn konto 34 „Odchylenia od cen ewidencyjnych towarów i materiałów”.
Zaś jeśli różnice cen zapasów są nieistotne, to wtedy księgujemy:
- Wn/Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”;
- Ma/Wn konto 73-1 „Wartość sprzedanych towarów w cenach zakupu (nabycia)” albo konto 40 „Koszty według rodzajów” (zużycie materiałów) lub odpowiednie konto zespołu 5 (np. konto 50 „Koszty działalności podstawowej-produkcyjnej”; konto 53 „Koszty działalności pomocniczej”).
Podstawa prawna
•ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)
Spółka prowadzi działalność w zakresie eksploatacji składowiska. Jakie zapisy powinny znaleźć się w księgach w związku z tworzeniem funduszu rekultywacyjnego?
Zgodnie z art. 137 ust. 2 ustawy o odpadach z dniem rozpoczęcia przyjmowania odpadów na składowisko odpadów podmiot zarządzający takim składowiskiem powinien utworzyć fundusz rekultywacyjny, na którym będzie gromadził środki pieniężne na realizację obowiązków związanych z zamknięciem składowiska, jego rekultywacją oraz nadzorem (w tym monitoringiem).
Środki są odprowadzane na fundusz w wysokości wystarczającej do pokrycia wydatków ponoszonych w związku z zamknięciem, rekultywacją oraz nadzorem składowiska odpadów (sfinansowanie ww. wydatków ze środków zgromadzonych na funduszu rekultywacyjnym może nastąpić nie wcześniej niż z dniem, w którym decyzja o wyrażeniu zgody na zamknięcie składowiska odpadów lub decyzja o jego zamknięciu stała się ostateczna). Fundusz rekultywacyjny może przyjąć formę odrębnego rachunku bankowego, rezerwy lub gwarancji bankowej.
Operacje gospodarcze związane z funkcjonowaniem funduszu rekultywacyjnego wymagają następującego ujęcia w księgach rachunkowych podmiotu zarządzającego tym składowiskiem i funduszem:
1. Wystawienia faktury za przyjęcie odpadów do składowania na składowisku odpadów:
- Wn konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”;
- Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (VAT);
- Ma konto 70-0 „Sprzedaż usług”;
2. Utworzenia funduszu rekultywacyjnego:
- Wn konto 49 „Rozliczenie kosztów” lub odpowiednie konto zespołu 5;
- Ma konto 64 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” (bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów) lub konto 85 „Fundusze specjalne” (fundusz rekultywacyjny);
3. Utworzenia odrębnego rachunku bankowego funduszu rekultywacyjnego:
- Wn konto 13 „Rachunki bankowe” (rachunek funduszu rekultywacyjnego);
- Ma konto 13 „Rachunki bankowe” (rachunek bieżący).
Podstawa prawna
•ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)
•ustawa z 14 grudnia 2012 r. o odpadach (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 797; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 875)
Jestem główną księgową w MOPS. Mam wątpliwość odnośnie do odsetek od nieterminowo regulowanych należności, tj. od opłat za pobyt w domu pomocy społecznej. Przepisy nie określają, czy w takim przypadku należy pobierać odsetki. Jak mam postąpić, aby nie narazić się na zarzut z RIO?
Faktycznie aktualnie obowiązujące regulacje prawne nie rozstrzygają podanej kwestii. Nie oznacza to jednak, że należy zaniechać naliczania ww. odsetek. Tytułem wstępu przypomnieć warto, że opłaty za pobyt w domu pomocy społecznej, o których mowa w art. 61 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej, stanowią tzw. niepodatkowe należności budżetowe. Z kolei o tego typu należnościach stanowi art. 60 pkt 7 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych. Zgodnie z nim środkami publicznymi stanowiącymi niepodatkowe należności budżetowe o charakterze publicznoprawnym są m.in. dochody budżetu jednostki samorządu terytorialnego, pobierane przez państwowe i samorządowe jednostki budżetowe na podstawie odrębnych ustaw. Niewątpliwie status taki można przypisać wskazanym odsetkom z tytułu nieterminowych opłat za pobyt w domu pomocy społecznej – od osób zobowiązanych do ponoszenia odpłatności za pobyt mieszkańca domu pomocy społecznej.
W ustawie o finansach publicznych na uwagę zasługuje także art. 67 ust. 1, z którego wynika, że „do spraw dotyczących należności, o których mowa w art. 60, nieuregulowanych niniejszą ustawą stosuje się przepisy ustawy z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego i odpowiednio przepisy działu III ustawy z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (dalej: ordynacja podatkowa)”. Z kolei regulacje dotyczące naliczania odsetek od zaległości podatkowych, które należy odpowiednio stosować do zaległości z tytułu ww. opłat za pobyt w domu pomocy społecznej, zostały zawarte w przepisach art. 53–56d ordynacji podatkowej.
W kontekście wskazanych już regulacji przyjąć należy, że odpowiednie zastosowanie ww. przepisów o odsetkach do opłat, o których mowa w ww. art. 61 ustawy o pomocy społecznej w związku z art. 60 pkt 7 ustawy o finansach publicznych, upoważnia do wniosku, że w przypadku opóźnienia z zapłatą wspomnianych opłat jednostka organizacyjna gminy (tu: miejski ośrodek pomocy społecznej) powinna naliczać tego rodzaju odsetki.
Za tym stanowiskiem dodatkowo przemawiają dotychczas prezentowane wskazówki w orzecznictwie sądowoadministracyjnym. Wskazuje się bowiem w nim, że w przypadku braku uregulowania kwestii naliczania odsetek od niepodatkowych należności budżetowych w danej ustawie czy też odesłania do innych ustaw prawo do naliczania odsetek wynika z ww. art. 67 ustawy o finansach publicznych – odsyłającego do odpowiedniego stosowania ww. przepisów ordynacji podatkowej. Do takich wniosków prowadzi m.in. analiza orzeczeń m.in. Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 18 grudnia 2013 r., sygn. akt II SA/Kr 1246/13, czy wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Kielcach z 20 października 2016 r., sygn. akt II SA/Ke 765/16.
Za przedstawioną wyżej koncepcją opowiedziała się także Regionalna Izba Obrachunkowa w Gdańsku w piśmie z 29 lipca 2020 r. (znak: RP.0441/93/33/1/2020). Tam też dodatkowo zwrócono uwagę na to, że za trafnością obowiązku naliczania odsetek „(…) przemawia sposób zredagowania przepisu art. 54 ordynacji podatkowej, gdzie wskazano przypadki, w których odsetek za zwłokę się nie nalicza. Tamże w par. 1 pkt 8 postanowiono, że odsetek za zwłokę nie nalicza się w zakresie przewidzianym w odrębnych ustawach. Skoro więc takiego wyłączenia (od naliczania odsetek) ustawodawca nie ustanowił w ww. ustawie o pomocy społecznej, to tym samym do opłat wnoszonych nieterminowo uzasadnione będzie naliczanie odsetek, o których mowa w ww. regulacjach ordynacji podatkowej”.
Zestawienie ww. argumentów natury prawnej prowadzi do wniosku, że MOPS powinien naliczać wspomniane odsetki od nieterminowo wnoszonych opłat przez osoby zobowiązane do ponoszenia odpłatności za pobyt mieszkańca domu pomocy społecznej.
Podstawa prawna
•art. 61 ustawy z 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1507; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2473)
•art. 60 pkt 7, art. 67 ust. 1 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 869; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1175)
•ustawa z 14 czerwca 1960 r. – Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 256; ost.zm. Dz.U. z 2020 r., poz. 695)
•ustawa z 29 sierpnia 1997 r. – Ordynacja podatkowa (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1325)
Mam prowadzić księgi rachunkowe jednostki budżetowej. Chciałam się upewnić, w jaki sposób ujmuje się zakup środków dezynfekujących, rękawiczek i maseczek dla pracowników.
Zakup maseczek, przyłbic, fartuchów ochronnych jest zapewnieniem środków ochrony zgodnie z przepisami dotyczącymi bezpieczeństwa i higieny pracy. W art. 207 kodeksu pracy wskazano, że pracodawca ponosi odpowiedzialność za stan bhp w zakładzie pracy. Ma on obowiązek chronić zdrowie i życie pracowników przez zapewnienie bezpiecznych i higienicznych warunków pracy przy odpowiednim wykorzystaniu osiągnięć nauki i techniki. Jest zobowiązany m.in.:
- organizować pracę w sposób zapewniający bezpieczne i higieniczne warunki pracy,
- zapewniać przestrzeganie w zakładzie pracy przepisów oraz zasad bhp, wydawać polecenia usunięcia uchybień w tym zakresie oraz kontrolować wykonanie tych poleceń,
- reagować na potrzeby w zakresie zapewnienia bhp oraz dostosowywać środki podejmowane w celu doskonalenia istniejącego poziomu ochrony zdrowia i życia pracowników, biorąc pod uwagę zmieniające się warunki wykonywania pracy.
Związany z pandemią COVID-19 zakup środków dezynfekujących, rękawiczek i maseczek, służących bezpośrednio do ochrony pracowników zatrudnionych w jednostce budżetowej, ujmuje się w księgach rachunkowych na kontach 405 lub 401. Jeżeli środki ochronne zostały przekazane poszczególnym pracownikom jednostki, to ewidencjonujemy na koncie 405 – „Ubezpieczenia społeczne i inne świadczenia”. Zaś gdy środki ochronne zostały udostępnione wszystkim pracownikom w sposób nieograniczony (tj. płyn dezynfekujący, rękawiczki i maseczki dostępne są w określonych pomieszczeniach, np. łazienka, korytarze i pomieszczenia biurowe), to będzie to konto 401 – „Zużycie materiałów i energii”. Takie podejście do tej kwestii zaprezentowało także na swojej stronie MF.
Przypomnijmy, że konto 405 służy do ewidencji kosztów działalności podstawowej z tytułu różnego rodzaju świadczeń na rzecz pracowników i osób fizycznych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, umowy o dzieło i innych umów, które nie są zaliczane do wynagrodzeń. Na stronie Wn konta 405 ujmuje się poniesione koszty z tytułu ubezpieczeń społecznych i świadczeń na rzecz pracowników i osób fizycznych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, umowy o dzieło i innych umów, które nie są zaliczane do wynagrodzeń. Zaś na stronie Ma konta ujmuje się zmniejszenie kosztów z tytułu ubezpieczenia społecznego i świadczeń na rzecz pracowników i osób fizycznych zatrudnionych na podstawie umowy o pracę, umowy o dzieło i innych umów, a na dzień bilansowy przenosi się je na konto 860.
Natomiast konto 401 służy do ewidencji kosztów zużycia materiałów i energii na cele działalności podstawowej, pomocniczej i ogólnego zarządu. Na stronie Wn konta 401 ujmuje się poniesione koszty z tytułu zużycia materiałów i energii, a na stronie Ma konta 401 ujmuje się zmniejszenie poniesionych kosztów z tytułu zużycia materiałów i energii oraz na dzień bilansowy przeniesienie salda poniesionych w ciągu roku kosztów zużycia materiałów i energii na konto 860.
Podstawa prawna
•rozporządzenie ministra rozwoju i finansów z 13 września 2017 r. w sprawie rachunkowości oraz planów kont dla budżetu państwa, budżetów jednostek samorządu terytorialnego, jednostek budżetowych, samorządowych zakładów budżetowych, państwowych funduszy celowych oraz państwowych jednostek budżetowych mających siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 342)
•art. 207 ustawy z 26 czerwca 1974 r. ‒ Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1320)
•ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)