Jak ująć faktury prognozujące zużycie mediów. Gdzie zaewidencjonować rezerwę na koszty rekultywacji terenów poeksploatacyjnych. Jakie są księgowania w związku ze sprzedażą stworzonego oprogramowania. Na czym polega specyfika ujmowania operacji związanych ze sprzedażą ciągłą.
Otrzymujemy faktury prognozujące zużycie mediów (np. wody, energii elektrycznej, gazu, ogrzewania). W jaki sposób powinny zostać one zaewidencjonowane w księgach rachunkowych?
W myśl art. 6 ust. 2 ustawy o rachunkowości dla zapewnienia współmierności przychodów i związanych z nimi kosztów do aktywów lub pasywów danego okresu sprawozdawczego zaliczane będą koszty lub przychody dotyczące przyszłych okresów oraz przypadające na ten okres sprawozdawczy koszty, które jeszcze nie zostały poniesione (zasada współmierności). Reguła ta ma zastosowanie w przypadku otrzymanych w bieżącym okresie sprawozdawczym faktur prognozujących zużycie mediów (np. wody, energii elektrycznej, gazu, ogrzewania), odnoszących się do przyszłych okresów sprawozdawczych. Operacje gospodarcze związane z otrzymanymi fakturami prognozującymi zużycie mediów (w sytuacji, gdy ich wartość jest istotna) wymagają ujęcia w księgach rachunkowych, jak to przedstawiono poniżej.
1. Otrzymanie faktury prognozującej zużycie mediów:
- Wn konto 30 „Rozliczenie zakupu”,
- Wn konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (VAT naliczony do odliczenia w rozliczeniu za okres, w którym faktura została wystawiona, nie wcześniej jednak niż w rozliczeniu za okres, w którym ją otrzymano, względnie za jeden z dwóch następnych okresów rozliczeniowych; art. 86 ust. 10 i art. 19a ust. 5 pkt 4 w zw. z art. 86 ust. 10b pkt 1, art. 86 ust. 11 ustawy o VAT),
- Ma konto 21 „Rozrachunki z dostawcami”.
2. Opłaty za media odnoszące się do przyszłych okresów sprawozdawczych:
- Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” (zużycie materiałów i energii),
- Ma konto 30 „Rozliczenie zakupu”.
3. Przeniesienie opłat do rozliczenia w czasie (art. 39 ust. 1 ustawy o rachunkowości):
- Wn konto 64 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” (czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów),
- Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów”.
4. Zarachowanie opłaty do okresu, którego dotyczy:
- Wn konto 49 „Rozliczenie kosztów” lub odpowiednie konto zespołu 5 (np. konto 55 „Koszty zarządu”),
- Ma konto 64 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” (czynne rozliczenia międzyokresowe kosztów).
Podstawa prawna
• art. 6 ust. 2, art. 39 ust. 1 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)
• art. 19a ust. 5 pkt 4 w zw. z art. 86 ust. 10b pkt 1, art. 86 ust. 10 i 11 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1106)
Nasza jednostka musi utworzyć rezerwę na nakłady związane z rekultywacją terenów poeksploatacyjnych. Jakie operacje należy ująć w księgach rachunkowych?
Zgodnie z art. 126 prawa ochrony środowiska eksploatację złoża kopaliny należy prowadzić w sposób gospodarczo uzasadniony, przy zastosowaniu środków ograniczających szkody w środowisku i przy zapewnieniu racjonalnego wydobycia i zagospodarowania kopaliny. Na podmiocie podejmującym eksploatację złóż ciąży obowiązek przedsięwzięcia środków niezbędnych do ochrony zasobów złoża, jak również do ochrony powierzchni ziemi oraz wód powierzchniowych i podziemnych, a także sukcesywnego prowadzenia rekultywacji terenów poeksploatacyjnych oraz przywracania do właściwego stanu innych elementów przyrodniczych. Obowiązek przeprowadzenia w przyszłości rekultywacji terenów poeksploatacyjnych powoduje konieczność utworzenia rezerwy na te wydatki w postaci biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów, w wysokości prawdopodobnych zobowiązań przypadających na bieżący okres sprawozdawczy, których kwotę można wiarygodnie oszacować (art. 39 ust. 2 pkt 2 i ust. 2a ustawy o rachunkowości).
Operacje gospodarcze związane z utworzeniem rezerwy na nakłady związane z rekultywacją terenów poeksploatacyjnych wymagają ujęcia w księgach rachunkowych, jak przedstawiono poniżej.
1. Utworzenie rezerwy na prawdopodobne koszty rekultywacji terenów poeksploatacyjnych:
- Wn konto 49 „Rozliczenie kosztów” lub odpowiednie konto zespołu 5,
- Ma konto 64 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” (bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów).
2. Faktycznie poniesione koszty w następnych okresach rozliczeniowych:
- Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” lub odpowiednie konto zespołu 5,
- Ma różne konta zespołów 2 i 3 (np. konto 21 „Rozrachunki z dostawcami” lub konto 24 „Pozostałe rozrachunki” lub konto 30 „Rozliczenie zakupu”).
3. Rozliczenie kosztów rekultywacji terenów poeksploatacyjnych, pokrytych rezerwą (do wysokości utworzonej rezerwy):
- Wn konto 64 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” (bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów),
- Ma konto 49 „Rozliczenie kosztów” lub odpowiednie konto zespołu 5.
4. Powstanie zobowiązań, na które uprzednio utworzono rezerwę:
- Wn konto 64 „Rozliczenia międzyokresowe kosztów” (bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów),
- Ma różne konta zespołu 2 (np. konto 21 „Rozrachunki z dostawcami” lub konto 24 „Pozostałe rozrachunki”).
Podstawa prawna
• art. 126 ustawy z 27 kwietnia 2001 r. ‒ Prawo ochrony środowiska (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 1219)
• art. 39 ust. 2 pkt 2 i ust. 2a ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)
Jednostka stworzyła we własnym zakresie oprogramowanie komputerowe. Ma je przeznaczyć do wielokrotnej sprzedaży na rzecz anonimowych odbiorców, klasyfikując je do produktów gotowych (tzw. wyrobów wielokrotnego użytku). Jak ująć sprzedaż oprogramowania komputerowego wielokrotnego użytkowania?
Stworzone przez jednostkę we własnym zakresie oprogramowanie komputerowe stanowi – jako utwór – przedmiot prawa autorskiego (art. 1 ust. 2 pkt 1 ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych). Jednostka może przeznaczyć tego typu oprogramowanie do wielokrotnej sprzedaży na rzecz anonimowych odbiorców, klasyfikując je do produktów gotowych (tzw. wyrobów wielokrotnego użytku). Cechą takiego oprogramowania komputerowego, powstałego w jednorazowym cyklu wytwórczym, jest możliwość jego sprzedaży w dowolnej liczbie egzemplarzy.
Na gruncie prawa bilansowego stworzone przez jednostkę oprogramowanie komputerów, przeznaczone do sprzedaży, wycenia się w okresie przynoszenia przez nie korzyści ekonomicznych, nie dłuższym niż pięć lat, w wysokości nadwyżki kosztów jego wytworzenia nad przychodami według cen sprzedaży netto, uzyskanymi ze sprzedaży oprogramowania w ciągu tego okresu. Nieodpisane po upływie tego okresu koszty wytworzenia zwiększają pozostałe koszty operacyjne (art. 34 ust. 3 ustawy o rachunkowości).
Operacje gospodarcze związane ze sprzedażą oprogramowania komputerowego wielokrotnego użytkowania wymagają następującego ujęcia w księgach rachunkowych, jak przedstawiono poniżej.
1. Koszt wytworzenia oprogramowania komputerowego wielokrotnego użycia:
- Wn konto 40 „Koszty według rodzajów” lub konto 50 „Koszty działalności podstawowej-produkcyjnej”,
- Ma różne konta zespołów 1, 2, 3.
2. Przyjęcie oprogramowania na stan magazynowy po faktycznym koszcie wytworzenia:
- Wn konto 60 „Wyroby gotowe”,
- Ma konto 50 „Koszty działalności podstawowej-produkcyjnej” lub konto 58 „Rozliczenie kosztów działalności”.
3. Wystawienie na rzecz odbiorców faktury z tytułu sprzedaży oprogramowania:
- Wn konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”,
- Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (VAT),
- Ma konto 70-0 „Sprzedaż wyrobów gotowych”.
4. Rozchód oprogramowania komputerowego z magazynu, w związku z jego sprzedażą:
- Wn konto 70-1 „Koszt sprzedanych wyrobów gotowych”,
- Ma konto 60 „Wyroby gotowe”.
5. Wydatki związane ze sporządzeniem kopii oprogramowania komputerowego:
- Wn konto 70-1 „Koszt sprzedanych wyrobów gotowych”,
- Ma konto 50 „Koszty działalności podstawowej-produkcyjnej”.
Podstawa prawna
• art. 1 ust. 2 pkt 1 ustawy z 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1231; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 288)
• art. 34 ust. 3 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)
Ze zmian wprowadzonych do specyfiki działania naszej jednostki wynika, że potrzebne będzie ujmowanie także operacji gospodarczych związanych ze sprzedażą usług ciągłych. Jak powinna wyglądać ich ewidencja?
Sprzedaż o charakterze ciągłym oznacza każdą dostawę lub usługę, która jest stale w fazie wykonywania, co oznacza, że realizowana jest ona nieprzerwanie przez czas trwania umowy i jednoznacznie można określić jedynie moment rozpoczęcia jej świadczenia, natomiast moment jej zakończenia, rozumianego jako definitywne wykonanie, nie jest z góry określony. Jest on wyznaczony przez datę obowiązywania umowy między kontrahentami. Sprzedaż tego typu jest świadczeniem ciągłym, odbywającym się stale i nieprzerwanie, obejmującym pewne stałe zachowania w czasie trwania stosunku obligacyjnego, zaspokajające interes odbiorcy tych świadczeń, poprzez ich trwały – pod względem czasowym i funkcjonalnym – charakter. Zatem sprzedaż ciągła to świadczenie polegające na trwającym stale – ciągłym, powtarzalnym ‒ zachowaniu strony zobowiązanej do świadczenia (por. interpretacja dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z 6 lutego 2018 r., nr 0112-KDIL1-3.4012.609.2017.3.PR; interpretacja dyrektora Izby Skarbowej w Łodzi z 20 stycznia 2017 r., nr 1061-IPTPP3.4512.642.2016.1.OS).
Z kolei usługa ciągła definiowana jest zarówno jako świadczenie tradycyjnie o charakterze okresowym (ciągłym), jak i jako świadczenie dokonywane w ramach stałych umów o współpracę, w przypadku których w związku z ich wykonaniem ustalono następujące po sobie terminy płatności (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 22 lutego 2019 r., sygn. akt I FSK 150/17). Istotą usług o charakterze ciągłym jest stałe i powtarzalne zachowanie się osoby zobowiązanej do ich świadczenia zgodnie z treścią umowy i w okresie, na jaki została ona zawarta. Cechuje je brak możliwości precyzyjnego wyodrębnienia etapów, w jakich są realizowane, tzn. nie sposób dokładnie określić, kiedy część takiej usługi zostaje wykonana (por. interpretacja dyrektora KIS z 15 kwietnia 2019 r., nr 0111-KDIB3-1.4012.22.2019.2.IK).
Na gruncie VAT do świadczenia usług ciągłych znajduje zastosowanie art. 19a ust. 3 ustawy o VAT, zgodnie z którym usługę, dla której w związku z jej świadczeniem ustalane są następujące po sobie terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego okresu, do którego odnoszą się te płatności lub rozliczenia, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi. Usługę świadczoną w sposób ciągły przez okres dłuższy niż rok, dla której w związku z jej świadczeniem w danym roku nie upływają terminy płatności lub rozliczeń, uznaje się za wykonaną z upływem każdego roku podatkowego, do momentu zakończenia świadczenia tej usługi.
Na gruncie podatku dochodowego, w przypadku usług ciągłych, rozliczanych w okresach rozliczeniowych, za datę powstania przychodu uznaje się ostatni dzień okresu rozliczeniowego określonego w umowie lub w wystawionej fakturze, nie rzadziej jednak niż raz w roku (art. 14 ust. 1e ustawy o PIT; art. 12 ust. 3c ustawy o CIT).
Operacje gospodarcze związane ze sprzedażą usług ciągłych (np. księgowych, telekomunikacyjnych czy najmu) wymagają ujęcia w księgach rachunkowych zbywcy, jak przedstawiono poniżej.
1. Wystawienie faktury z tytułu sprzedaży usługi ciągłej:
- Wn konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”,
- Ma konto 70-0 „Sprzedaż usług”,
- Ma konto 22 „Rozrachunki publicznoprawne” (VAT).
2. Otrzymanie zapłaty z tytułu sprzedaży usługi ciągłej:
- Wn konto 13 „Rachunki bankowe”,
- Ma konto 20 „Rozrachunki z odbiorcami”.
Podstawa prawna
• art. 19a ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 106; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1106)
• art. 14 ust. 1e ustawy z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1387; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1262)
• art. 12 ust. 3c ustawy z 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 865; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 1262)
• ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 351; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 568)