Subskrybuj nas na Youtube
Kto najpierw wykorzystywał składnik majątku do działalności zwolnionej z VAT oraz opodatkowanej, a następnie zaprzestał prowadzenia tej drugiej, powinien skorygować odliczenie podatku naliczonego – orzekł Trybunał Sprawiedliwości UE.
Wyjaśnił, że w takiej sytuacji nie ma znaczenia powód zaprzestania czynności opodatkowanych, czyli np. nierentowność inwestycji.
Wyrok zapadł w sprawie niemieckiej spółki prowadzącej dom spokojnej starości. Usługi, które świadczyła, są zwolnione z podatku zgodnie z art. 132 ust. 1 lit. g unijnej dyrektywy VAT. W 2003 r. spółka dobudowała do placówki kawiarnię i początkowo zakładała, że będzie ona przeznaczona wyłącznie dla gości, a nie dla pensjonariuszy domu spokojnej starości. Oznaczałoby to więc wykorzystywanie kawiarni wyłącznie do działalności opodatkowanej.
Fiskus uznał jednak za mało prawdopodobne, by żaden pensjonariusz nie korzystał z kawiarni, do której w praktyce ma swobodny dostęp. Spółka i fiskus zgodnie więc uznali, że kawiarnia będzie wykorzystywana w 10 proc. na cele działalności zwolnionej z VAT (gdy będą ją odwiedzać pensjonariusze domu spokojnej starości), a w 90 proc. do celów działalności opodatkowanej (gdy będą przychodzić do niej inni goście). Spółka odpowiednio skorygowała więc swoje rozliczenia podatkowe.
W trakcie kolejnej kontroli okazało się jednak, że kawiarnia była nierentowna i że w latach 2009–2012 spółka całkowicie zaprzestała wykorzystywania jej do celów komercyjnych, a w lutym 2013 r. działalność ta została wykreślona z rejestru handlowego. Z kawiarni korzystali już tylko pensjonariusze domu spokojnej starości. Fiskus uznał więc, że kawiarnia nie była już w najmniejszym stopniu wykorzystywana do transakcji dających prawo do odliczenia VAT i zażądał kolejnej korekty rozliczeń.
Spółka odwołała się od tej decyzji, tłumacząc, że zrezygnowała z prowadzenia kawiarni wyłącznie ze względu na jej nierentowność, a to – jak przekonywała – samo w sobie nie jest okolicznością uzasadniającą kolejną korektę. Zapewniała, że nadal chciałaby wykorzystywać kawiarnię do celów komercyjnych, a więc nie nastąpiła zmiana okoliczności wymuszająca korektę odliczenia podatku, zgodnie z art. 185 unijnej dyrektywy VAT.
Gdy spór o to trafił na sądową wokandę, sąd drugiej instancji zawiesił postępowanie i zadał pytanie prejudycjalne Trybunałowi Sprawiedliwości UE. Spytał, czy spółka, która najpierw wybudowała kawiarnię, chcąc prowadzić w niej działalność uprawniającą do odliczenia VAT, a następnie zaprzestała jej prowadzenia w tym zakresie, musi skorygować odliczenie podatku.
Niemiecki sąd nawiązał do wyroku TSUE z 28 lutego 2018 r. (sygn. akt C-672/16), z którego wynikało, że kto z przyczyn od siebie niezależnych nie może wykorzystać towaru lub usługi do planowanej działalności opodatkowanej, zachowuje jednak prawo do odliczenia VAT. Sąd uznał, że w tym przypadku taką niezależną od spółki okolicznością mogłaby być nierentowność kawiarni. Gdyby TSUE to potwierdził, to wykładnia fiskusa mogłaby wręcz nawet stanowić naruszenie prawa – założył niemiecki sąd. Podkreślił, że z kawiarni nadal korzystają pensjonariusze domu spokojnej starości i ten zakres transakcji (zwolnionych z VAT) pozostał niezmieniony.
TSUE przyznał jednak rację fiskusowi. Wyjaśnił, że przywołany wyrok z 28 lutego 2018 r. dotyczył innej sytuacji. Wtedy chodziło o przedsiębiorcę, który poniósł wydatki w celu prowadzenia działalności opodatkowanej, lecz z przyczyn od niego niezależnych nie rozpoczął jej świadczenia. W tym wypadku natomiast kawiarnia została oddana do użytku komercyjnego i dopiero później, z uwagi na pogorszenie sytuacji gospodarczej, zaczęli z niej korzystać wyłącznie pensjonariusze domu spokojnej starości. Nastąpiła więc zmiana okoliczności dających prawo do odliczenia i powtórna korekta rozliczeń jest wymagana – orzekł unijny trybunał.
Dodał, że bez znaczenia jest to, że zaprzestanie działalności komercyjnej nastąpiło z przyczyn niezależnych od spółki. Wskazał, że potwierdził to już inny wyrok TSUE – z 29 kwietnia 2004 r. (sygn. akt C-487/01 i C-7/02).
orzecznictwo
Wyrok TSUE z 9 lipca 2020 r., sygn. akt C-374/19. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
