Od 8 marca br. obowiązuje specustawa koronowirusowa.
Od 24 marca 2020 r. ogłoszenie upadłości konsumenckiej ma być znacznie łatwiejsze niż obecnie.
Wkrótce wejdzie w życie nowy obowiązek w związku z JPK_V7.
Z OSTATNIEJ CHWILI

Koronawirus – specustawa

Od 8 marca br. obowiązuje ustawa z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Specustawa koronowirusowa weszła w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia w Dzienniku Ustaw pod poz. 374.
Oznacza to, że od 8 marca br. pracodawca w celu przeciwdziałania koronawirusowi może polecić pracownikowi wykonywanie pracy, przez czas oznaczony, poza miejscem jej stałego wykonywania (praca zdalna). Z kolei ubezpieczony ma prawo do dodatkowego zasiłku opiekuńczego za okres nie dłuższy niż 14 dni (z powodu konieczności osobistego sprawowania opieki nad dzieckiem) w przypadku zamknięcia (z powodu COVID-19) żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły, do których uczęszcza dziecko.
Co istotne dla przedsiębiorców, główny inspektor sanitarny może wydawać podmiotom prowadzącym działalność leczniczą i pracodawcom decyzje, które mają służyć zapobieganiu rozprzestrzenia się wirusa. Producentom, dystrybutorom lub importerom może wydać decyzje w sprawie dystrybucji środków ochrony osobistej.
Od 24 marca br.

Ogłoszenie upadłości konsumenckiej

Od 24 marca 2020 r. ogłoszenie upadłości konsumenckiej ma być znacznie łatwiejsze niż obecnie. Tego dnia wejdzie wejdzie bowiem w życie, po półrocznym vacatio legis, ustawa z 30 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy ‒ Prawo upadłościowe i innych ustaw (Dz.U. poz. 1802). Jednak prawdziwą rewolucję nowela niesie dla osób prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. Ministerstwo Sprawiedliwości postanowiło bowiem zrównać sytuację osób fizycznych prowadzących działalność w oparciu o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej z sytuacją konsumentów. Tak więc drobni przedsiębiorcy będą mogli ogłosić upadłość na podobnych zasadach jak zwykły Kowalski – niezależnie od tego, czy obecnie prowadzą, czy uprzednio prowadzili i zakończyli już działalność gospodarczą. To rewolucyjna i ważna dla przedsiębiorców innowacja. Do tej pory prawo upadłościowe stawiało jednoosobowych przedsiębiorców zasadniczo na równi ze spółkami prawa handlowego. W efekcie, w praktyce skutecznie oddłużali się nieliczni, wielu z nich po sprzedaży całego majątku przez syndyka nadal pozostawało z długami.
Nowością istotną dla prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą jest też wprowadzenie przepisów zapewniających ochronę w zakresie warunków mieszkaniowych. Mianowicie – podobnie jak w przypadku konsumentów – sąd będzie mógł wydzielić przedsiębiorcy środki na wynajęcie mieszkania. A więc jeśli w skład masy upadłościowej osoby fizycznej prowadzącej działalność gospodarczą będzie wchodzić jej mieszkanie lub dom, a konieczne będzie zaspokojenie potrzeb mieszkalnych w okresie realizowania planu spłaty, to dłużnik otrzyma pewną kwotę ze sprzedaży tej nieruchomości na wynajęcie innego lokum dla siebie i rodziny przez pierwsze dwa lata. Kwota ta będzie zależna m.in. od wysokości przeciętnego czynszu najmu w tej samej lub sąsiedniej miejscowości.
Tak jak każda osoba fizyczna, drobny przedsiębiorca będzie miał trzy możliwości skorzystania z oddłużenia:
• Ścieżka 1: ustalenie planu spłaty na wniosek syndyka. Długość planu spłaty uzależniona będzie od winy dłużnika w powstaniu zadłużenia, czyli od jego zachowania przed ogłoszeniem upadłości. Przewidziano zasadniczo dwa okresy trwania planu:
‒ 3 lata – dla uczciwych dłużników,
‒ 7 lat – dla osób, które w sposób umyślny lub rażąco niedbały doprowadziły do niewypłacalności.
O długości okresu trwania planu spłaty decydował będzie sąd.
• Ścieżka 2: umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Będzie mogło do tego dojść, jeśli osobista sytuacja upadłego w oczywisty sposób wskazuje, że jest trwale niezdolny do dokonywania jakichkolwiek spłat w ramach planu spłaty wierzycieli (art. 369 ust. 1a prawa upadłościowego). Tak może być np. w przypadku ciężkiej choroby.
• Ścieżka 3: warunkowe umorzenie zobowiązań bez ustalenia planu spłaty wierzycieli. Będzie ona stosowana w sytuacji, gdy u dłużnika zaistnieje niezdolność do regulowania zobowiązań, ale ta niezdolność nie będzie mieć przymiotu trwałości. Wówczas sąd będzie mógł warunkowo umorzyć zobowiązania, przy czym zostanie ustalony okres próby, który potrwa pięć lat. To całkowicie nowa instytucja, mająca zapobiegać pochopnemu oddłużeniu na wypadek, gdyby sytuacja upadłego uległa znacznej poprawie. W przypadku gdy czasowa niezdolność do realizacji planu spłaty będzie się utrzymywać i po upływie pięciu lat sytuacja upadłego się nie polepszy, sąd umorzy jego zobowiązania. W przypadku natomiast uznania, że sytuacja upadłego daje podstawy do twierdzenia, iż będzie on w stanie regulować plan spłaty, postanowienie o warunkowym umorzeniu uchyla się, a upadły zostanie zobowiązany do wykonania planu spłaty, po wykonaniu którego dopiero uzyska oddłużenie.
Nowości od kwietnia

JPK_V7 – nowy obowiązek

Wchodzi w dwóch terminach w zależności od wielkości jednostki:
▶ Od 1 kwietnia 2020 r. – obowiązek będzie dotyczył dużych przedsiębiorstw, będących czynnymi podatnikami VAT, a pozostałe firmy będą mogły składać go dobrowolnie,
▶ Od 1 lipca 2020 r. – obowiązek obejmie wszystkich podatników (duże, średnie i małe przedsiębiorstwa oraz mikroprzedsiębiorców).
Nie będzie można składać deklaracji VAT-7 i VAT-7K w inny sposób niż w formie JPK_VAT.
Będą dwa warianty JPK_VAT:
• JPK_V7M – dla podatników, którzy rozliczają się miesięcznie, i
• JPK_V7K – dla podatników, którzy rozliczają się kwartalnie.
Kluczem w przygotowaniu się do obowiązków, jakie powstają w efekcie pojawienia się nowego JPK_V7, jest dokładna analiza tego, co firma sprzedaje oraz co kupuje. Trzeba też często zmodyfikować wewnętrzną organizację pracy w firmie
Firmy mają kilka etapów przygotowań do JPK_V7:
• Trzeba w pierwszej kolejności przejrzeć bazę towarów i usług i przyporządkować do każdego asortymentu właściwe oznaczenie grupy.
• Należy również rozpoznać stosowane procedury oraz podmioty i – o ile to możliwe – do każdego z nich przypisać odpowiednie oznaczenia procedur.
• Warto sporządzić krótką instrukcję wewnętrzną wspomagającą wybór odpowiedniej procedury w konkretnym przypadku.
Uwaga! Za błędy w JPK_V7 przewidywane są niemałe sankcje. Kara pieniężna za każdy niepoprawiony błąd to 500 zł. Jednak przed nałożeniem tej kary naczelnik urzędu skarbowego wezwie podatnika, podając mu, na czym polega błąd. Uniknie on kary, jeżeli w ciągu 14 dni od doręczenia powyższego zebrania skoryguje błędy. Kary nie dostanie jedynie osoba, która poniesie za to odpowiedzialność karną skarbową. [patrz niżej Kary]

Kary

Od 1 kwietnia br. w kodeksie karnym skarbowym dodawany jest art. 61a. Zgodnie z nim, kto wbrew obowiązkowi nie przesyła księgi właściwemu organowi podatkowemu albo przesyła ją nierzetelną, podlega karze grzywny do 240 stawek dziennych. W wypadku mniejszej wagi sprawca czynu zabronionego podlega karze grzywny za wykroczenie skarbowe. Takiej karze podlega także ten, kto księgę przesyła po terminie lub wadliwą.
Ponadto – zgodnie ze zmienionym od 1 kwietnia br. art. 56 par. 4 k.k.s. – karze grzywny za wykroczenie skarbowe podlegać będzie podatnik, który składa deklaracje lub oświadczenia niezgodnie ze wzorem dokumentu elektronicznego.

Wprowadzenie nowej matrycy VAT

Od 1 kwietnia 2020 r. zacznie obowiązywać nowa matryca stawek VAT. Część zmian już obowiązuje od 1 listopada 2019 r., m.in. dotyczące klasyfikacji i stawek podatku na książki i prasę. Nowości w tym zakresie wynikają z ustawy z 9 sierpnia 2019 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. poz. 1751; ost.zm. Dz.U. z 2019 r. poz. 2200).
Od kwietnia br. do żadnych towarów i usług dla celów VAT nie będzie już stosowana Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług z 2008 r. Zastąpi ją:
• unijna Nomenklatura Scalona (CN) w zakresie towarów, oraz
• aktualna Polska Klasyfikacja Wyrobów i Usług PKWiU (z 2015 r.) w zakresie usług.
Co do zasady (z wyjątkami) towary z danej kategorii będą opodatkowane tą samą stawką VAT. Ponadto już od 1 listopada 2019 r. można było wystąpić do dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej o wiążącą informację stawkową (WIS) odnośnie do nowej matrycy. Od kwietnia WIS będą chronić zarówno podatnika, który ją otrzyma (np. producenta towaru), jak i innych, którzy się na nią powołają (np. przedsiębiorców w łańcuchu sprzedaży).

Plusy

Obecny system stawkowy jest rozbudowany, skomplikowany i w wielu wypadkach określenie prawidłowej stawki VAT jest trudne. Od 1 kwietnia system ten zostanie uproszczony. Dzięki temu łatwiej będzie przyporządkować towar lub usługę do odpowiedniego grupowania, co wpłynie na stosowanie właściwych stawek przez podatników, a także rozstrzyganie takich kwestii, jak możliwość stosowania systemu VAT-marża, wyłączeń ze zwolnienia podmiotowego czy obowiązku stosowania mechanizmu podzielonej płatności. Ponadto zmiana przyczyni się do ujednolicenia zasad klasyfikowania towarów na potrzeby podatkowe i celne.

Wady

Przede wszystkim stosowaną dotychczas klasyfikację PKWiU 2008 zastąpi klasyfikacja PKWiU 2015 dla usług i klasyfikacja CN dla towarów. O ile zmiana w zakresie usług nie powinna być znacząca, o tyle w przypadku towarów wprowadzono zupełnie nowy reżim klasyfikacyjny. A to może rodzić problem. Jaki? O ile PKWiU nie była zmieniana co roku, a więc podatnicy w tym przypadku mieli spokój, o tyle klasyfikacja CN może być aktualizowana z roku na rok. W efekcie podatnicy będą musieli sprawdzać, czy coś się w klasyfikacji nie zmieniło. Nie można wykluczyć, że przełoży się to na zmianę stawki VAT na dany towar lub usługę. PKWiU miało natomiast zaletę, że zwalniało z takiego obowiązku.

Co trzeba zrobić?

W związku z nowelizacją ustawy o VAT trzeba zweryfikować zawarte umowy, dostosować stosowane przez siebie ceny do nowych stawek podatku naliczonego oraz dostosować systemy finansowo-księgowe poprzez uaktualnienie stawek oraz numerów klasyfikacyjnych (zmiana z PKWiU na kody CN – w przypadku towarów). Warto zadbać również o zaktualizowanie programu do wystawiania faktur. Na dokumentach potwierdzających sprzedaż muszą bowiem znaleźć się prawidłowe stawki VAT. Konieczne jest też sprawdzenie kolejnych procesów związanych z VAT. Warto dopilnować, aby nowa matryca była prawidłowo powiązana z ewidencją VAT, którą następnie trzeba będzie zaraportować w JPK_VAT.
Uwaga! Od prawidłowej klasyfikacji własnych towarów i usług do nowej matrycy stawek zależy prawidłowe stosowanie specjalnych konstrukcji uregulowanych w ustawie o VAT, takich jak mechanizm podzielonej płatności czy zwolnienie podmiotowe z VAT (ze względu na wielkość sprzedaży – obecnie 200 tys. zł). Innymi słowy, zmiana matrycy stawek wymaga kolejnych przygotowań i poniesienia kosztów.

Jakie firmy przede wszystkim

Każda firma powinna zweryfikować, czy wprowadzone zmiany wpłyną na wysokość stosowanych przez nią stawek VAT. Jednak do zmian przygotować muszą się przede wszystkim ci przedsiębiorcy, którzy sprzedają towary i usługi opodatkowane stawkami preferencyjnymi, czyli niższymi niż podstawowa. Wielu z nich dysponuje opiniami interpretacyjnymi wydanymi na gruncie starego reżimu klasyfikacyjnego. Powinni oni przeanalizować, czy w ich przypadku stosowane stawki podatkowe powinny zostać zmienione. Nowa matryca może być wyzwaniem m.in. dla branży:
• spożywczej – ze względu na zmianę stawek dla wielu produktów;
• gastronomicznej – z powodu nowych przepisów określających sposób opodatkowania dań na wynos;
• medycznej – ponieważ produkty z tej branży (bez względu na kod CN) będą opodatkowane stawką 8 proc., jeżeli spełnią jedną z definicji:
– wyrobów medycznych w rozumieniu ustawy z 20 maja 2010 r. o wyrobach medycznych (t.j. Dz.U. z 2020 r. poz. 186) dopuszczonych do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,
– produktów leczniczych dopuszczonych do obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej zgodnie z przepisami ustawy z 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 499; ost.zm. Dz.U. z 2020 r. poz. 322) oraz tych, które uzyskały pozwolenie wydane przez Radę Unii Europejskiej lub Komisję Europejską,
– środków odkażających o właściwościach bakteriobójczych, grzybobójczych i wirusobójczych, mających zastosowanie wyłącznie w ochronie zdrowia, na które zostało wydane pozwolenie tymczasowe albo dokonany wpis do rejestru produktów biobójczych w rozumieniu ustawy z 9 października 2015 r. o produktach biobójczych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2231);
• nawozowej – ponieważ po zmianach nawozy będą sklasyfikowane poprzez definicję opisową (i nie będzie miał znaczenia kod CN), dlatego w celu zastosowania stawki 8 proc. konieczne będzie zbadanie, na ile produkty tej branży są „zwykle przeznaczone do wykorzystania w produkcji rolnej”.
Wydawca wyraża zgodę na udostępnianie treści ściągawki klientom biur rachunkowych