Subskrybuj nas na Youtube
Zapisz się na newsletter
Urząd, który chce zabezpieczyć przyszłe zobowiązanie podatkowe lub ściągnąć już istniejącą zaległość, musi dobrać środki najmniej uciążliwe dla podatnika. Takie, które nie wyeliminują go z rynku.
Jak jest w praktyce? W ostatnim czasie rzecznik małych i średnich przedsiębiorców interweniował w dwóch sprawach. W jednej doszło do zajęcia rachunków bankowych rodzinnej firmy w celu zabezpieczenia spłaty zobowiązań podatkowych. Okazało się, że wystarczyłoby zająć ruchomości wskazane przez przedsiębiorcę.
W drugiej fiskus zajął rodzinny dom, mimo że przedsiębiorca wskazał inny majątek – firmowy.
Zabezpieczenie zobowiązań
Ordynacja podatkowa pozwala organom ustanowić na majątku podatnika zabezpieczenie na poczet zobowiązań podatkowych przed terminem ich płatności (art. 33).
W sprawie, w której interweniował rzecznik, urząd skarbowy zajął najpierw rachunki bankowe. Następnie zabezpieczył ruchomości spółki – ich wartość znacznie przewyższała kwotę należnego podatku wraz z odsetkami.
Mimo tego zabezpieczenia fiskus utrzymał blokadę głównego rachunku, bo – jak twierdził – „środki pieniężne zabezpieczone na rachunku stanowią pewną gwarancję spłaty przyszłych zobowiązań podatkowych”.
Dopiero po interwencji rzecznika MŚP dyrektor Izby Skarbowej w Olsztynie postanowił o zmianie sposobu zabezpieczenia – uznał, że wystarczy zajęcie ruchomości przedsiębiorcy. Przyznał, że zajęcie rachunku było środkiem zbyt uciążliwym.
Egzekucja z domu
Wcześniejsza sprawa, w której interweniował rzecznik, dotyczyła egzekucji istniejących już zaległości. Zadłużenie przedsiębiorcy wynikło z nieudanego przedsięwzięcia, a w konsekwencji konieczności zwrotu pozyskanego dofinansowania ze środków pomocowych. W tym celu urząd zajął dom wspólnika spółki jawnej.
Stało się tak, mimo że przedsiębiorca wskazał inny majątek – firmowy, o wartości kilkukrotnie przewyższającej należną kwotę.
W tej sprawie ani organ drugiej instancji, ani wojewódzki sąd administracyjny nie dopatrzyły się przesłanek do zwolnienia domu spod egzekucji. Ostatecznie jednak do tego doszło, ponieważ fiskus uznał argumenty rzecznika MŚP o konieczności doboru takiego środka egzekucyjnego, który pozwoli na zaspokojenie wierzyciela, a jednocześnie będzie najmniej uciążliwy dla zobowiązanego. Rzecznik MŚP przystąpił do postępowania wszczętego po złożeniu ponownego wniosku o zwolnienie domu spod egzekucji.
Kolejność egzekucji
Warto pamiętać, że kolejność egzekucji nie może być przypadkowa. Zwrócił na to uwagę Naczelny Sąd Administracyjny już w lipcu 2015 r. (sygn. akt II FZ 542/15).
Podkreślił, że zasadą postępowania egzekucyjnego jest kolejność wskazana w art. 1a pkt 12 lit. a ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1438 ze zm.).
– Oznacza to, że egzekucja z nieruchomości jest, jako najdotkliwszy środek, stosowana dopiero po bezskutecznym wykorzystaniu lub braku możliwości wykorzystania poprzednich środków. Są one bowiem uszeregowane od najłagodniejszego do najbardziej dolegliwego – orzekł sąd.
Zgodnie ze wskazanym przepisem środki egzekucyjne w postępowaniu egzekucyjnym dotyczącym należności pieniężnych obejmują egzekucję:
- z pieniędzy,
- z wynagrodzenia za pracę,
- ze świadczeń z zaopatrzenia emerytalnego oraz ubezpieczenia społecznego, a także z renty socjalnej,
- z rachunków bankowych,
- z innych wierzytelności pieniężnych,
- z praw z instrumentów finansowych w rozumieniu przepisów o obrocie instrumentami finansowymi, zapisanych na rachunku papierów wartościowych lub innym rachunku, oraz z wierzytelności z rachunku pieniężnego służącego do obsługi takich rachunków,
- z papierów wartościowych niezapisanych na rachunku papierów wartościowych,
- z weksla,
- z autorskich praw majątkowych i praw pokrewnych oraz z praw własności przemysłowej,
- z udziału w spółce z ograniczoną odpowiedzialnością,
- z pozostałych praw majątkowych,
- z ruchomości,
- z nieruchomości.
