Subskrybuj nas na Youtube
To ostatni dzwonek na przygotowania. Muszą o tym pamiętać wszyscy przedsiębiorcy działający w takich branżach wrażliwych jak: elektroniczna, budowlana, paliwowa, stalowa, metali nieżelaznych i recyklingu
Przypomnijmy, że na łamach DGP omawiane były wątpliwości dotyczące tego, kiedy mechanizm podzielonej płatności (dalej: MPP) powinien zostać zastosowany obligatoryjnie. Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 2174 ze zm.; dalej: ustawa o VAT) odnosi się w zmienianym art. 108a do kwoty, o której mowa w art. 19 pkt 2 ustawy z 6 marca 2018 r. – Prawo przedsiębiorców (t.j. Dz.U. z 2019 r. poz. 1292). Tymczasem w prawie przedsiębiorców w przedmiotowej jednostce redakcyjnej kwota jest definiowana jako „równowartość 15 000 zł”. Gdyby dokonywać wykładni literalnej, należałoby dojść do wniosku, że obowiązkowy mechanizm podzielonej płatności ogranicza się jedynie do faktur, w których kwota należności ogółem (brutto) wynosi równo 15 tys. zł. Wnioski z prac legislacyjnych wskazują, że intencją ustawodawcy było objęcie MPP wszystkich rozliczeń w kwocie równej i wyższej niż 15 tys. zł. Obecnie wykładnia może nasuwać pewne wątpliwości interpretacyjne, które warto byłoby wyeliminować przed wejściem w życie przedmiotowych przepisów.
pytania się mnożą
Kolejne zagadnienie to zakres regulacji zawarty w decyzji wykonawczej Rady Unii Europejskiej 2019/310 upoważniającej Polskę do wprowadzenia MPP. Mianowicie różni się on od zakresu regulacji krajowej, która nakazuje stosować MPP z tytułu transakcji dotyczących cyfrowych aparatów fotograficznych i kamer cyfrowych (PKWiU 26.70.13.0). A regulacja europejska ogranicza MPP wyłącznie do cyfrowych aparatów fotograficznych. Biorąc pod uwagę decyzję derogacyjną, kamery cyfrowe powinny znaleźć się poza MPP.
Sprzedaż części do samochodów może wywołać u przedsiębiorców kolejne wątpliwości. Mianowicie MPP będą podlegać części do silników benzynowych (poz. 68 załącznika nr 15 do ustawy o VAT), z kolei części do silników diesla nie będą już podlegać obowiązkowemu MPP. Przedsiębiorcy dokonujący sprzedaży ww. części będą musieli w sposób skrupulatny określić, jaki mają one charakter. Podobna sytuacja może mieć miejsce z innymi częściami samochodowymi, MPP mają bowiem nie podlegać fotele samochodowe oraz ich części. Sytuacja może się skomplikować, gdy fotele zostaną wyposażone w poduszki powietrzne, które zgodnie z poz. 75 załącznika nr 15 do ustawy o VAT mają podlegać obligatoryjnemu MPP.
Dodatkową kwestią problematyczną może być oparcie załącznika nr 15 do ustawy o VAT na PKWiU z 2008 r. W sytuacji wejścia w życie matrycy stawek VAT opartej na kodach CN (w zakresie towarów) oraz PKWiU z 2015 r. (w zakresie usług) podatnicy będą musieli w celu prowadzenia prawidłowych rozliczeń oprzeć swoje systemy księgowe zarówno na kodach PKWiU z 2008 r. dla celów MPP, jak i na kodach CN/PKWiU z 2015 r. dla potrzeb określenia prawidłowych stawek VAT.
jakie działania podjąć
Nie ulega wątpliwości, że przedmiotowa nowelizacja wymaga od przedsiębiorców podjęcia znaczących przygotowań nie tylko w sferze podatkowej, lecz także – jeśli nie przede wszystkim – w sferze biznesowej. Wprowadzenie obligatoryjnego MPP spowoduje u niektórych przedsiębiorców zamrożenie prawie jednej czwartej otrzymywanych płatności na rachunku VAT. Podatnicy, którzy do tej pory rozliczali się w kwotach netto w ramach odwrotnego obciążenia, będą musieli wygospodarować w swoim budżecie środki na kwotę VAT. W przypadku części podmiotów może to spowodować utratę płynności i konieczność ratowania się kredytami obrotowymi. Podatnicy funkcjonujący w branżach wrażliwych powinni przeprowadzić przed wejściem obligatoryjnego MPP symulację wskazującą, jak wyglądają przepływy pieniężne oraz jaka jest skala zagrożenia. Szczególną uwagę powinni zwrócić na to podatnicy dokonujący w dużym zakresie wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów i importu usług, gdyż w ich przypadku ryzyko zamrożenia znaczących środków na rachunku VAT wzrasta.
Podatnicy powinni także zwrócić uwagę na odpowiednie dostosowanie swoich systemów finansowo-księgowych. Należy w sposób prawidłowy identyfikować, jaka sprzedaż będzie podlegać obowiązkowemu MPP oraz czy na wystawianych fakturach pojawia się w pełnym zakresie sformułowanie „mechanizm podzielonej płatności”. Istotne jest, aby przedsiębiorcy zwrócili w szczególności uwagę na wystawiane korekty faktur pierwotnych zwiększające kwotę należności ogółem powyżej 15 tys. zł bądź wykazujące sprzedaż towarów i usług z załącznika nr 15 do ustawy o VAT (która wcześniej nie była w ogóle wykazywana na fakturze pierwotnej). Ze względu na wysokie sankcje z tytułu uchybień fakturowych przedmiotowe kwestie powinny być odpowiednio zaadresowane i zabezpieczone przez poszczególnych podatników.
Poza systemami księgowo-finansowymi podatnicy, którzy dokonują sprzedaży towarów i usług z załącznika nr 15, powinni dokonać weryfikacji świadczonych usług i realizowanych dostaw towarów pod kątem uznania ich kompleksowego charakteru. Przykładowo w praktyce przy usługach budowlanych występują również prace projektowe. Podatnicy powinni dokonać weryfikacji, czy te dwie usługi mają odrębny charakter, czy też można uznać usługę budowlaną za usługę kompleksową. Jeżeli taka usługa budowlana miałaby charakter kompleksowy i wchodziłaby w zakres załącznika nr 15, to podatnik byłby obowiązany zastosować obligatoryjny MPP dla całości swojego świadczenia (jeśli nie, to zapłata części należności dotyczącej usługi projektowej mogłaby być realizowana na zasadach ogólnych). Podobna weryfikacja powinna zostać przeprowadzona w odniesieniu do świadczonych usług wraz z dostawą towarów. W tym zakresie problematyczne mogą być zwłaszcza rozliczenia w serwisach samochodowych, które jednocześnie sprzedają części samochodowe objęte załącznikiem nr 15 do ustawy o VAT oraz świadczą usługę naprawy. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości co do natury świadczenia podatnicy powinni odpowiednio zabezpieczyć swoją pozycję podatkową interpretacją indywidualną bądź przynajmniej klasyfikacją Głównego Urzędy Statystycznego.
Należy również pamiętać, że przedmiotowe zmiany dotyczą także podmiotów, które nie działają w sektorach objętych obligatoryjnym MPP, a nabywają jedynie towary i usługi z załącznika nr 15. Ich także obejmie sankcja, jeśli nie dokonają zapłaty z zastosowaniem MPP.
Przedsiębiorcy powinni także zwrócić uwagę na to, że nowelizacja wprowadza odpowiedzialność solidarną za brak rozliczenia podatku VAT przez sprzedawcę w zakresie towarów objętych załącznikiem nr 15 do ustawy o VAT i to już od pierwszej złotówki. Sposobem na uniknięcie odpowiedzialności będzie zapłata przy zastosowaniu MPP. W konsekwencji podatnicy VAT powinni rozważyć odpowiednią weryfikację swoich procedur zakupowych w celu ograniczenia ryzyka braku odprowadzenia VAT przez swoich dostawców.©℗
Co się zmienia
Od 1 listopada br. podatnicy VAT działający w niektórych branżach, m.in. elektronicznej, budowlanej, paliwowej, stalowej, metali nieżelaznych i recyklingu, przy wybranych dostawach/realizowaniu usług na rzecz innych podatników będą obligatoryjnie otrzymywali kwotę podatku VAT na wydzielony rachunek VAT. Dokładny zakres towarów i świadczonych usług podlegających mechanizmowi podzielonej płatności (dalej: MPP) został zawarty w nowym załączniku nr 15 do ustawy o VAT.
Podatnik, wystawiając fakturę VAT o wartości powyżej lub równej 15 tys. zł, będzie obowiązany wskazać na niej sformułowanie „mechanizm podzielonej płatności”, nawet jeśli sprzedawane towary i usługi wchodzące do załącznika nr 15 wykazywane na fakturze nie osiągną wartości 15 tys. zł. Na takie rozumienie intencji ustawodawcy wskazuje wykładnia art. 106e ust. 1 pkt 18a w zw. z art. 108a ust. 1a ustawy o VAT. Tym samym wystarczy, że podatnik wystawi fakturę na kwotę brutto powyżej 15 tys. zł, na której znajdzie się towar nawet na niewielką wartość (np. 10 zł) wskazany w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, i będzie obowiązany oznaczyć taką fakturę sformułowaniem „mechanizm podzielonej płatności”. Nabywca będzie obowiązany do zastosowania MPP jedynie do części zapłaty dotyczącej towarów objętych załącznikiem nr 15 do ustawy o VAT, jednak prawdopodobne jest, że większość przedsiębiorców w celach uproszczeń i ze względu na oszczędność (m.in. koszt przelewu) będzie w takim wypadku opłacać całość faktury za pomocą MPP.
Za brak zamieszczenia na fakturze informacji o MPP sprzedawca może zostać obciążony sankcją w wysokości 30 proc. podatku VAT, jaki powinien zostać rozliczony w MPP. Jeśli takiej informacji nie wskaże na wystawionej fakturze, to będzie mógł uniknąć odpowiedzialności, o ile nabywca dokona płatności w mechanizmie podzielonej płatności.
Sankcje przewidziano również dla nabywcy. Mianowicie w sytuacji gdy otrzyma on fakturę, z tytułu której płatność ma nastąpić zgodnie z mechanizmem podzielonej płatności, i dokona rozliczenia z pomięciem tego mechanizmu, to organ podatkowy będzie mógł na niego nałożyć sankcję w wysokości 30 proc. kwoty podatku, który powinien zostać rozliczony przy zastosowaniu MPP. Sankcja nie zostanie nałożona w sytuacji, gdy sprzedawca rozliczy całą kwotę podatku VAT z takiej faktury.
W stosunku do obecnej regulacji przewidziano szersze możliwości wykorzystania środków znajdujących się na rachunku VAT. Działanie to wychodzi naprzeciw postulatom zgłaszanym przez przedsiębiorców wskazujących, że dotychczasowa regulacja powodowała blokowanie znaczących kwot na rachunku VAT, ograniczając w dużym stopniu płynność przedsiębiorstw. Po 1 listopada podatnicy będą mogli wykorzystać kwoty z rachunku VAT do regulowania swoich zobowiązań publicznoprawnych z zakresu VAT (włączając w to zobowiązania powstałe z tytułu importu), CIT, PIT, akcyzy oraz cła. Dodatkowo przedsiębiorcy z rachunku VAT będą mogli uiszczać składki do ZUS. Ustawodawca nie zdecydował się na jeszcze szersze umożliwienie dokonywania zapłaty z rachunku VAT, co było postulowane na etapie opiniowania projektu. W szczególności przedsiębiorcy postulowali rozszerzenie powyższego katalogu o podatek od nieruchomości oraz o podatek od wydobycia niektórych kopalin.
Kolejne novum to obowiązek posiadania rachunku rozliczeniowego w złotówkach przez wszystkich podatników, którzy dokonują sprzedaży towarów i usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT. Tym samym regulacja nakazuje posiadanie takiego rachunku również przez podatników niemających na terenie Polski siedziby działalności gospodarczej lub stałego miejsca prowadzenia działalności. Podatnicy posiadający siedzibę za granicą będą mogli odzyskać koszty prowadzenia takiego rachunku rozliczeniowego oraz prowadzonego do takiego konta rachunku VAT. Zwrot będzie następował na wniosek podatnika w terminie 30 dni od dnia otrzymania wniosku przez fiskus.
Ustawodawca wprowadził również do dotychczasowego MPP długo postulowane zmiany. Od 1 listopada pojawi się oczekiwana regulacja określająca warunki dokonywania zapłaty zaliczek przy zastosowaniu MPP. W takim przypadku w poleceniu płatności w polu dotyczącym numeru faktury podatnik będzie zobowiązany wskazać słowo: „zaliczka”. Uregulowano również zagadnienie dokonywania potrąceń – w części, w jakiej zobowiązanie jest potrącane, podatnicy nie będą obowiązani do stosowania MPP. Dzięki noweli pojawia się także możliwość płatności zbiorczych w ramach MPP. Aby skorzystać z takiego udogodnienia, faktury powinny być wystawione w okresie nie dłuższym niż jeden miesiąc. Nabywca w takim wypadku będzie wskazywać w poleceniu przelewu w polu „nr faktury” okres, za który jest realizowana płatność, np. 11.2019, oraz sumę podatku VAT płatnego w ramach MPP. ©℗
