Ustawa o rachunkowości nakazuje ujmować prawo wieczystego użytkowania jako środek trwały i amortyzować.
Firmy mogą korzystać z gruntów niebędących ich własnością na podstawie prawa wieczystego użytkowania. Księgowi mogą mieć problemy z ewidencją takiego składnika majątku.
Warto zauważyć, że przepisy ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2002 r. nr 76, poz. 694 z późn. zm.) nakazują, by wieczyste użytkowanie było traktowane jako jeden ze składników aktywów podlegający amortyzacji.
Jednak, jak twierdzi Marek Ociepka, główny księgowy w Grupie Gumułka - Kancelaria Prawa Finansowego, w praktyce jednak uznaje się często, że nie ma ekonomicznych podstaw do naliczania kosztów amortyzacji. Dlatego problem amortyzacji prawa wieczystego użytkowania gruntów może rodzić w praktyce wiele sprzeczności.
Ekspert wyjaśnia, że grunty przekazane w wieczyste użytkowanie (będące własnością Skarbu Państwa) mogą być przez jednostkę dowolnie rozporządzane (zwykle przez okres 85-99 lat).
Ponieważ przepisy ustawy o rachunkowości nie określają okresu amortyzowania prawa, jednostki ustalają indywidualną stawkę amortyzacyjną, zazwyczaj uwzględniając okres, na który to prawo udzielono. Dlatego też ewentualna amortyzacja naliczana jest na - tutaj - 85 bądź 99 lat i tym samym jest w rzeczywistości bardzo mała i nijak się ma do ekonomicznej funkcji prawa użytkowania wieczystego gruntu.
- Ponadto przyjmuje się, że jeżeli tylko nie dojdzie do znacznej zmiany wartości gruntu lub prawa użytkowania (najczęściej na skutek planowanych w okolicy inwestycji), grunty oraz prawa użytkowania nie zmieniają swej wartości - uważa nasz rozmówca.
Dodaje, że skoro w rozsądnie określonym czasie (20 - 30 lat) wartość tego prawa się nie zmienia, można przyjąć, iż nie ma ekonomicznych podstaw do naliczania kosztów amortyzacji.
Podsumowując Marek Ociepka twierdzi, że zgodnie z ustawą o rachunkowości istnieje obowiązek oraz konieczność naliczania amortyzacji od prawa użytkowania wieczystego gruntu. Zwolnione z tego obowiązku na podstawie art. 31 ust. 2 są jedynie grunty niesłużące wydobyciu kopalin metodą odkrywkową. Podkreśla również, że w przepisach podatkowych - zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób prawnych (konkretnie art. 16c ustawy) - prawo wieczystego użytkowania gruntu nie podlega amortyzacji, a zatem amortyzacja ta nie jest kosztem uzyskania przychodu.
99 lat wynosi maksymalny okres przyznawania prawa użytkowania wieczystego
AGNIESZKA POKOJSKA