Po prawie 70 latach rodzina zmarłego już działacza represjonowanego w czasach PRL-u otrzymuje zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłą z orzeczenia wydanego w latach 50. Czy od otrzymanych środków krewni muszą zapłacić podatek?

Sprawa dotyczyła męża wnioskodawczyni, który w okresie wczesnego PRL-u został skazany na 4 lata więzienia za „działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego.” W 2005 r. poszkodowany złożył wniosek o odszkodowanie i zadośćuczynienie za represję wobec niego, który nie został rozpatrzony przez IPN. Dwa lata później poszkodowany zmarł, a sprawa miała ciąg dalszy dekadę później.

Dopiero w 2018 roku sądownie stwierdzono nieważność orzeczenia wydanego wobec represjonowanego. Wnioskodawczyni została wówczas poinformowana, że po śmierci męża to jego najbliżsi uprawnieni są do odszkodowania. Rok później rodzina represjonowanego otrzymała zadośćuczynienie i odszkodowanie. Jak wynika z interpretacji indywidualnej, wnioskodawczyni chciała zgłosić ten fakt fiskusowi, by nie zalegać z ewentualną zapłatą podatku. Urząd poinformował wnioskodawczynię, że zadośćuczynienie to nie spadek i nie ma konieczności składania tego typu oświadczeń.

Wątpliwości podatniczki rozwiał także Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej, który potwierdził, że środki otrzymane w ramach zadośćuczynienia są zwolnione z PIT.

Zgodnie z ustawą o PIT, opodatkowaniu podlegają wszelkie dochody osiągane przez podatnika, z wyjątkiem tych dochodów, które zostały enumeratywnie wymienione przez ustawodawcę jako zwolnione od podatku. Do takich, zgodnie z art. 21 ustawy o podatku dochodowy od osób fizycznych należą odszkodowania lub zadośćuczynienia otrzymane na podstawie przepisów o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu państwa polskiego.

Wznowiony przewód sądowy ws. milionowego odszkodowania za tortury w czasach PRL
Wznowiony przewód sądowy ws. milionowego odszkodowania za tortury w czasach PRL

Zobacz również

Takie zadośćuczynienie wydaje się na podstawie odrębnych przepisów. W myśl ustawy z dnia 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia albo wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w dniu 13 grudnia 1981 r. w Polsce stanu wojennego, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z wykonania orzeczenia albo decyzji. W razie śmierci tej osoby uprawnienie to przechodzi na małżonka, dzieci i rodziców.

Jak podsumowuje KIS, wypłacone kwoty odszkodowania i zadośćuczynienia korzystają ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób. Nie trzeba zatem zgłaszać faktu otrzymania zadośćuczynienia w urzędzie skarbowym.

Podstawa prawna: Interpretacja indywidualna z dnia 17 lipca 2019 roku sygn.0115-KDIT2-1.4011.202.2019.1.MN