Unijny trybunał wyjaśni, czy opłaty z tytułu przekształcenia użytkowania wieczystego we własność powinny być powiększane o podatek od towarów i usług.
Odpowie też na pytanie, czy gmina, pobierając takie opłaty, działa jako organ władzy publicznej, czy jako podatnik.
Pytania prejudycjalne w tej sprawie zadał 19 czerwca 2019 r. Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu. Jego wątpliwości są związane z wejściem w życie tzw. ustawy przekształceniowej (Dz.U. z 2018 r., poz. 1716).
Na jej podstawie od 1 stycznia 2019 r. dotychczasowi użytkownicy wieczyści gruntów stali się ich właścicielami. W zamian muszą jednak uiścić opłatę z tytułu przekształcenia. Gminy uważają, że taka operacja nie podlega VAT, bo wraz ze zmianą użytkowania wieczystego gruntu we własność nie dochodzi do odpłatnej dostawy towarów. Nastąpiła ona już z chwilą ustanowienia pierwotnego prawa (użytkowania wieczystego) i nie może dojść do niej ponownie.
Inne stanowisko przedstawił były już wiceminister finansów Filip Świtała w odpowiedzi z 4 marca 2019 r. na interpelację poselską nr 29137. Podziela je dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w wydawanych interpretacjach indywidualnych. Wynika z nich, że choć samo przekształcenie we własność nie może być traktowane jako ponowna odpłatna dostawa towarów, to nie w każdym przypadku opłaty z tego tytułu są bez VAT. Istotne jest, kiedy zostało ustanowione użytkowanie wieczyste.
Jeśli stało się tak przed 1 maja 2004 r., to opłaty przekształceniowe nie podlegają VAT, tak jak nie było opodatkowoane samo ustanowienie prawa użytkowania wieczystego.
Co innego, jeśli nastąpiło to po 1 maja 2004 r. Od tego dnia ustanowienie prawa użytkowania wieczystego zaczęło być traktowane jako dostawa towarów, a więc także opłaty z tytułu przekształcenia tego prawa we własność zaczęły podlegać opodatkowaniu. Należy je bowiem traktować jako element ceny za dokonaną już dostawę gruntu.
W praktyce więc – zdaniem fiskusa – samorządowcy powinni rozliczać VAT od takich opłat według odpowiedniej stawki: 22 proc. (jeśli prawo użytkowania wieczystego ustanowiono od 1 maja 2004 r. do końca grudnia 2010 r.) i 23 proc. (jeśli odbyło się to po 31 grudnia 2010 r.).
Takie właśnie stanowisko zaprezentował dyrektor KIS w sprawie, która stała się powodem skierowania przez wrocławski WSA pytania do TSUE. Chodziło o gminę Wrocław. Jej zdaniem w ustawie o VAT nie ma słowa o kontynuacji dostawy dokonanej w przeszłości, a więc i o zaliczaniu opłat pobieranych w przyszłości na poczet pobranej już ceny. Opłaty przekształceniowe nie powinny więc podlegać VAT, a ona sama nie ma z tego tytułu żadnych obowiązków podatkowych, bo przy poborze opłat działa jako organ władzy publicznej.
WSA we Wrocławiu podzielił te wątpliwości i spytał unijny trybunał, czy w tej sprawie można w ogóle mówić o dostawie towarów i o obowiązkach podatkowych samorządu.
orzecznictwo
Postanowienie WSA we Wrocławiu z 19 czerwca 2019 r., sygn. akt I SA/Wr 295/19. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
