Polski podatnik, który zamierza podjąć pracę w jednym z państw Unii Europejskiej, powinien przed wyjazdem zapoznać się z zasadami rozliczeń podatkowych w danym kraju. Ułatwi to dopełnienie obowiązków wobec zagranicznych organów podatkowych. Innych informacji będą potrzebować podatnicy, którzy już poza Polską pracują, ale nadal muszą rozliczać się z polskim urzędem skarbowym. W tej sytuacji warto znać zasady rozliczania dochodów zagranicznych w Polsce.
W prezentowanym dodatku wspólnie z ekspertami PricewaterhouseCoopers przedstawiamy informacje potrzebne zarówno przy rozliczeniach zagranicznych, jak i krajowych.
Podatnik, który w 2007 roku uzyskiwał dochody zagraniczne, musi przede wszystkim określić, jakiemu obowiązkowi podatkowemu w Polsce podlega. Od tego bowiem będzie zależeć, czy zagraniczne zarobki w kraju w ogóle będzie trzeba rozliczać. O tym, czy podatnik musi zagraniczne dochody rozliczyć w Polsce, decyduje m.in. jego rezydencja podatkowa. Dla fiskusa kluczowym elementem będzie ustalenie centrum interesów osobistych danej osoby.
Definicja w ustawie o PIT
W rozliczeniu za 2007 rok podatnicy pracujący za granicą po raz pierwszy powinni zastosować do określenia swojej rezydencji podatkowej nową definicję miejsca zamieszkania zawartą w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych, która weszła w życie 1 stycznia 2007 r. Na ten aspekt zwraca uwagę Joanna Narkiewicz-Tarłowska, starszy menedżer, doradca podatkowy w PricewaterhouseCoopers. Jej zdaniem obecna definicja miejsca zamieszkania pozwala w łatwiejszy sposób zmienić miejsce zamieszkania na zagraniczne. W konsekwencji wielu Polaków pracujących poza krajem może uniknąć rozliczeń z polskim fiskusem.
Jednak uwaga - fiskusa najbardziej przy określaniu rezydencji podatkowej będzie interesowało, gdzie znajduje się rodzina podatnika, a także główne źródło jego dochodów. Jeśli podatnik zabierze ze sobą za granicę rodzinę i jego głównym źródłem dochodów będzie praca za granicą, to będzie wiadomo, że zasadniczo przeniósł on swoje miejsce zamieszkania poza Polskę, a tym samym w Polsce podlega ograniczonemu obowiązkowi podatkowemu, czyli w Polsce rozlicza tylko polskie dochody.
Czym jest zatem ośrodek interesów życiowych. Zgodnie z interpretacjami organów podatkowych składają się na niego więzi rodzinne, powiązania gospodarcze i osobiste.
Kluczowe 183 dni
Zdaniem ekspertów PricewaterhouseCoopers, aby nie płacić podatku od zagranicznych dochodów w sytuacji, gdy naszym głównym źródłem dochodów będzie praca za granicą, wystarczające będzie wyjechanie z Polski przed upływem 183 dni i zabranie ze sobą rodziny. Wtedy zasadniczo miejsce zamieszkania i centrum interesów życiowych zostanie przeniesione za granicę. W konsekwencji osoba, która w danym roku będzie zarabiać tylko poza krajem, nie będzie już musiała rozliczać się z polskim fiskusem.
Warto przypomnieć, że osoby fizyczne, jeżeli mają miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej, podlegają obowiązkowi podatkowemu od całości swoich dochodów (przychodów) bez względu na miejsce położenia źródeł przychodów - nieograniczony obowiązek podatkowy. Natomiast osoby fizyczne jeżeli nie mają na terytorium Polski miejsca zamieszkania, podlegają obowiązkowi podatkowemu tylko od dochodów (przychodów) osiąganych na terytorium RP - ograniczony obowiązek podatkowy. Od 2007 roku miejsce zamieszkania określa się, stosując bardziej obiektywne przesłanki zbliżone do tych, które już dziś są zawarte w umowach o unikaniu podwójnego opodatkowania.
Eksperci PricewaterhouseCoopers wyjaśniają, że zgodnie z art. 3 ust. 1a ustawy o PIT za osobę mającą miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczpospolitej Polskiej uważa się osobę fizyczną, która posiada na terytorium Polski centrum interesów osobistych lub gospodarczych (ośrodek interesów życiowych) lub przebywa na terytorium Polski dłużej niż 183 dni w roku podatkowym. Określając centrum interesów osobistych, należy uwzględnić wszelkie powiązania rodzinne, społeczne, polityczne, kulturalne, związane z zainteresowaniami itp. Natomiast na centrum interesów gospodarczych mogą składać się takie przesłanki, jak miejsce wykonywania pracy, posiadane inwestycje, kontrakty i inne.
Przed wprowadzeniem definicji miejsca zamieszkania do ustawy o PIT podatnicy musieli posługiwać się przepisami kodeksu cywilnego. Zgodnie z art. 25 kodeksu cywilnego miejscem zamieszkania danej osoby jest miejscowość, w której ta osoba przebywa z zamiarem stałego pobytu. Jakkolwiek udowodnienie faktycznego przebywania w danym kraju nie powinno być trudne, takie określenie zamiaru pobytu jest przesłanką subiektywną i w praktyce przysparzało wielu problemów interpretacyjnych. Było też polem sporów z fiskusem. To na podatniku spoczywa bowiem obowiązek udowodnienia, gdzie znajduje się jego miejsce zamieszkania.