Wprowadzenie e-kontroli, którym służą JPK na żądanie, miało pomóc zarówno organom, jak i podatnikom. Zapewne w przypadku większych podatników niejednokrotnie stanowi to istotne ułatwienie. Jednak wielu drobnych podatników odbiera to, nie bez powodu, jako dodatkową, potencjalną, uciążliwość. O ile bowiem problem JPK_VAT i JPK_Fa rozwiązuje oprogramowanie udostępnione przez resort finansów, o tyle skorzystanie w tym celu z nowego (komercyjnego) programu czy aktualizacja już posiadanego wiąże się dla firm z wydatkami. I bynajmniej rozwiązaniem dla przedsiębiorców nie jest skorzystanie z darmowych aplikacji, które już pojawiły się na rynku. Powód? Brak zaufania do nich.
Tymczasem wielu drobnym podatnikom wzupełności by wystarczył arkusz kalkulacyjny. Niestety, sięgnięcie po niego generuje obowiązek JPK na wezwanie (co potwierdza wcześniejsza wykładnia dotycząca ewidencji VAT). Efekt jest taki, że podatnicy mający niewielką ilość dokumentów wracają do przeszłości i… kupują sobie papierową księgę przychodów irozchodów.
W ten oto sposób ustawodawca wtrosce owygodę organów (ujednolicone schematy JPK umożliwiają im korzystanie znarzędzi do analizy) wylał dziecko zkąpielą, bo podatnicy, obawiając się kar za utrudnianie kontroli, względnie kar porządkowych, wracają do papierowych ewidencji.
Nie trzeba tłumaczyć, że korzystanie z nich przez mikroprzedsiębiorców może utrudniać pracę fiskusowi.
Wtej sytuacji dopuszczenie przez resort finansów możliwości, by drobni przedsiębiorcy mogli przekazywać dane wformatach stosowanych przez zwykłych użytkowników komputerów, anie wXML, wydaje się rozsądne. W tym miejscu warto dodać, że JPK będzie generować problemy także w przyszłości. Oczywiście zapowiadane przez resort finansów zastąpienie deklaracji VAT informacją JPK to zpewnością dobry kierunek, jednak wtakiej sytuacji konieczne jest udzielenie odpowiedzi na pytanie: aco zpodatnikami kwartalnymi? Jaki dla nich przyniesie to skutek iczy JPK za miesiąc będzie inny niż za kwartał?
Dodatkowo warto przypomnieć prawodawcy, chociaż to nie wnaszym interesie, że deklaracja VAT jest tytułem wykonawczym przy braku płatności: czy taką funkcję będzie miał JPK? Niewątpliwie zmiana taka będzie wiązała się zmodyfikacją schematu JPK_VAT, askoro tak, to może czas, by znalazło się wnim pole, wktórym nabywca wskazywałby moment powstania obowiązku podatkowego usprzedawcy lub uniego jako podatnika (przy odwrotnym opodatkowaniu). Mogłoby ono zastąpić informację odacie wystawienia faktur przez sprzedawcę, która, co do zasady, jest zbędna. Taka informacja uchroniłaby podatników przed częścią zbędnych zapytań organów, anade wszystko wyczuliła na kwestię konieczności weryfikacji tego parametru.