Subskrybuj nas na Youtube
W ramach preferencji nie można odliczyć suplementów diety, preparatów ziołowych czy pieluchomajtek.
JAK ROZLICZYĆ ULGĘ REHABILITACYJNĄ W ZEZNANIU ZA 2017 ROK
Wprawdzie zmiany w ustawie z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2018 r. poz. 200 ze zm.; dalej ustawa o PIT) weszły w życie 1 stycznia 2018 r., ale można je zastosować już w rozliczeniu za 2017 r. Z preferencji mogą korzystać nie tylko same osoby niepełnosprawne, lecz także ci, którzy takie osoby mają na utrzymaniu. Możliwość ta jest jednak ograniczona limitem dochodu podopiecznego. Ten natomiast zwiększył się z 9120 zł do 10 080 zł.
Tabela 1. Ilu podatników skorzystało z ulgi rehabilitacyjnej
| W rozliczeniu za: | Liczba podatników, którzy skorzystali | Cała odliczona kwota (w zł) | Średnia kwota odliczenia (w zł) |
| 2016 r. | 1 092 948 | 2 503 mln | 2290 |
| 2015 r. | 1 103 040 | 2 517 mln | 2282 |
| 2014 r. | 1 097 934 | 2 491 mln | 2269 |
| 2013 r. | 1 092 066 | 2 214 mln | 2027 |
| 2012 r. | 1 060 856 | 2 272 mln | 2142 |
Inna korzystna zmiana dotyczy wydatków na utrzymanie psa asystującego do wysokości 2280 zł. Dzięki nowelizacji takie koszty będzie mógł odliczyć każdy niepełnosprawny. Dotychczas preferencja ta dotyczyła osób niewidomych lub niedowidzących zaliczonych do I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa.
Największa zmiana dotyczy jednak kosztów ponoszonych na wykorzystywanie auta. W ramach ulgi można odliczyć wydatki na używanie samochodu osobowego stanowiącego własność (współwłasność) osoby niepełnosprawnej lub podatnika mającego na utrzymaniu osobę niepełnosprawną albo dzieci niepełnosprawne, które nie ukończyły 16. roku życia – w wysokości nieprzekraczającej w roku podatkowym kwoty 2280 zł. Przy korzystaniu z ulgi nie będzie już miała znaczenia grupa inwalidztwa (dotychczas dotyczyła ona jedynie osób z I i II grupą niepełnosprawności oraz dzieci do 16. roku życia). Wydatki na auto może zatem odliczyć każdy, kto ma orzeczoną niepełnosprawność, lub jego opiekun. Nie trzeba też wykazywać, że przejazdy były związane z przewozem na niezbędne zabiegi leczniczo-rehabilitacyjne. W ramach ulgi można teraz odliczyć jazdy do lekarza, do pracy, na zakupy. Tak jak wcześniej nie ma wymogu gromadzenia dokumentów potwierdzających wysokość poniesionych kosztów. Jednak na żądanie fiskusa podatnik będzie musiał przedstawić dowody niezbędne do ustalenia prawa do odliczenia. Uchylony został jedynie przepis, który zobowiązuje do przedstawienia dowodów, że zabieg leczniczo-rehabilitacyjny został rzeczywiście zlecony, a niepełnosprawny faktyczne z niego skorzystał. To naturalna konsekwencja zniesienia ograniczeń w odliczaniu wydatków na auto.
Według ekspertów osoba niepełnosprawna, która będzie chciała odliczyć taki wydatek, powinna mieć dowód rejestracyjny pojazdu (z którego wynika, że niepełnosprawny jest właścicielem lub współwłaścicielem auta), orzeczenie o niepełnosprawności i OC pojazdu. Nie musi jednak posiadać prawa jazdy – co potwierdziło Ministerstwo Finansów w odpowiedzi na pytanie naszej redakcji. [ramka 1] Przepisy nie nakładają bowiem obowiązku kierowania pojazdem, który jest używany przez osobę niepełnosprawną.
Ministerstwo Finansów o wydatkach na pojazdy
Czy osoba niepełnosprawna, która będzie chciała odliczyć wydatki na auto, powinna mieć dowód rejestracyjny pojazdu (z którego wynika, że niepełnosprawny jest właścicielem lub współwłaścicielem auta), prawo jazdy, orzeczenie o niepełnosprawności, OC pojazdu?
Jednym z warunków skorzystania z ulgi rehabilitacyjnej jest to, aby samochód był własnością/współwłasnością osoby niepełnosprawnej. W związku z tym osoba chcąca skorzystać z tej ulgi będzie zobowiązana przedstawić dowód rejestracyjny pojazdu, z którego będzie wynikać, że jest ona właścicielem lub współwłaścicielem pojazdu, orzeczenie o niepełnosprawności oraz dowód na to, że pojazd jest używany i w związku z tym poniosła wydatki np. na OC pojazdu.
Przepis art. 26 ust. 7a pkt 14 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych nie nakłada jednak obowiązku kierowania pojazdem, który jest używany przez osobę niepełnosprawną. Zatem osoba ta nie jest zobowiązana do posiadania prawa jazdy, lecz może wskazać inną osobę, która kieruje jej pojazdem, np. członka rodziny.
Czy podatnik, który ma na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, będzie musiał przedstawić dowód zarówno na to, że jest właścicielem lub współwłaścicielem pojazdu, oraz na to, że:
● ma na utrzymaniu osobę niepełnosprawną,
● użytkował pojazd w celach związanych z rehabilitacją oraz ułatwieniem czynności życiowych osoby niepełnosprawnej?
Tak. Podatnik mający na utrzymaniu osobę niepełnosprawną będzie zobowiązany przedstawić dowody na te okoliczności.
Czy organy mogą żądać dodatkowo paragonów za paliwo, aby ustalić, że auto jest rzeczywiście użytkowane?
Podatnik pomimo braku obowiązku dokumentowania wysokości przedmiotowych wydatków jest zobowiązany przedstawić dowody świadczące o ich poniesieniu, w związku z tym wystarczającym dowodem poświadczającym użytkowanie samochodu może okazać się aktualna polisa OC.
Czy w kontekście ulgi rehabilitacyjnej warto gromadzić dowody np. zakupu leków, żywności, wizyt u lekarzy? Mogą się one przydać, gdy przyjdzie udowodnić cel użytkowania pojazdu – jako związanego z rehabilitacją lub ułatwieniem czynności życiowych osoby niepełnosprawnej.
W związku z nowym brzmieniem przepisów cel przejazdów nie musi być dokumentowany, nie jest zatem niezbędne przechowywanie dowodów związanych z wykonywanymi jazdami. ⒸⓅ
Z kolei osoba, która ma na utrzymaniu osobę niepełnosprawną, będzie musiała przedstawić nie tylko dowód na to, że jest właścicielem lub współwłaścicielem pojazdu, lecz także na to, że:
● ma na utrzymaniu osobę niepełnosprawną,
● użytkowała pojazd w celach związanych z rehabilitacją oraz ułatwieniem czynności życiowych osoby niepełnosprawnej.
Należy też pamiętać, że wydatki na samochód można odliczyć tylko wówczas, gdy niepełnosprawny (lub osoba, która ma go na utrzymaniu) jest właścicielem lub współwłaścicielem samochodu osobowego. Inny tytuł prawny do samochodu, np. umowa najmu, użyczenia, nie uprawnia do ulgi. W ramach preferencji nie można też uwzględnić wydatków związanych z autem, które należy do innej osoby, lub które w dowodzie rejestracyjnym jest oznaczone jako ciężarowe (patrz interpretacja z 6 lipca 2016 r., nr IBPB-2-1/4511-252/16/MZ).
Uprawnienie nie dla wszystkich
Trzeba zwrócić uwagę, że zgodnie z przepisami ustawy o PIT z ulgi rehabilitacyjnej mogą skorzystać tylko osoby niepełnosprawne lub te, na których utrzymaniu takie osoby się znajdują. Za osobę niepełnosprawną uważa się natomiast tę, która ma:
● orzeczenie o zakwalifikowaniu do jednego z trzech stopni niepełnosprawności, lub
● decyzję przyznającą rentę z tytułu całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy, rentę szkoleniową czy też rentę socjalną, albo
● orzeczenie o niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16. roku życia,
● orzeczenie o niepełnosprawności wydane przez właściwy organ na podstawie odrębnych przepisów obowiązujących do 31 sierpnia 1997 r.
Z kolei za osobę niepełnosprawną pozostającą na utrzymaniu podatnika można uznać taką, która spełnia powyższe warunki, o ile jej roczne dochody nie przekraczają wspomnianego już nowego limitu 10 080 zł. Musi też być ona dla odliczającego: współmałżonkiem, dzieckiem własnym, dzieckiem przysposobionym, dzieckiem obcym przyjętym na wychowanie, pasierbem, rodzicem, rodzicem współmałżonka, rodzeństwem, ojczymem, macochą, zięciem lub synową.
Warto pamiętać, że każdemu rodzicowi, który łoży na utrzymanie niepełnosprawnego dziecka, przysługuje prawo do ulgi rehabilitacyjnej:
● w wysokości faktycznie poniesionych przez siebie wydatków (gdy nie są limitowane),
● do wysokości ustawowych limitów (każdy może z limitu skorzystać z osobna).
Nie ma przy tym znaczenia, czy pozostają w związku małżeńskim, czy też nie.
Ile można odliczyć?
Ustawa o PIT przewiduje odliczenia limitowane i nielimitowane. Te pierwsze są wydatkami związanymi ze wspomnianymi już autami i psami asystującymi. Zalicza się do nich także koszty poniesione na opłacenie przewodników osób niewidomych I lub II grupy inwalidztwa oraz osób z niepełnosprawnością narządu ruchu zaliczonych do I grupy inwalidztwa (patrz rozmowa). W tych trzech przypadkach rocznie można odliczyć maksymalnie 2280 zł.
Ograniczona kwotowo jest też preferencja na leki. Odliczyć bowiem można kwotę stanowiącą różnicę pomiędzy faktycznie poniesionymi wydatkami w danym miesiącu a kwotą 100 zł, jeśli lekarz specjalista stwierdzi, że osoba niepełnosprawna powinna stosować określone leki stale lub czasowo.
W przypadku odliczeń nielimitowanych konieczne jest posiadanie dokumentów potwierdzających ich wielkość. Do tej kategorii zaliczają się wydatki m.in. na:
● przystosowanie pojazdów mechanicznych do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, [przykład 1]
PRZYKŁAD 1
Czy można odliczyć dostosowane auto
Podatnik poniósł wydatki na zakup samochodu osobowego przystosowanego fabrycznie do potrzeb osoby niepełnosprawnej. Czy może go odliczyć w rozliczeniu rocznym?
Nie. Zgodnie z art. 26 ust. 7a pkt 2 ustawy o PIT można odliczyć tylko wydatki na przystosowania pojazdu mechanicznego. Preferencji nie podlega zakup auta fabrycznie dostosowanego. Potwierdził to wiceminister Leszek Skiba w odpowiedzi na interpelację poselską nr 2587. Wyjaśnił on też, że przez przystosowanie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności rozumieć należy te czynności i wydatki, których skutkiem jest przerobienie pojazdu mechanicznego w sposób umożliwiający korzystanie z niego przez osobę niepełnosprawną. Osoba niepełnosprawna może odliczyć zakup, a także montaż części niezbędnych do przystosowania pojazdów mechanicznych do potrzeb osób niepełnosprawnych. Przeróbki te mogą dotyczyć np. elementów związanych z kierowaniem pojazdem, czyli dostosowaniem pojazdu do potrzeb niepełnosprawnego kierowcy, oraz elementów umożliwiających przemieszczanie się pojazdem, czyli dostosowanie pojazdu do potrzeb niepełnosprawnego pasażera.
Przykładowo niepełnosprawny z bezwładem kończyn dolnych, który kupił samochód, może odliczyć wydatki np. na przerobienie w nim: dźwigni zmiany biegów, pedałów hamulca i gazu, a także zwiększenie powierzchni bagażnika umożliwiające przewożenie wózka inwalidzkiego.
Nie można odliczyć np. wydatków na zainstalowanie w samochodzie klimatyzacji czy radia. Trudno bowiem powiązać je z jakimkolwiek rodzajem niepełnosprawności. Tak samo będzie w przypadku części eksploatacyjnych samochodu. ⒸⓅ
● zakup wydawnictw i materiałów (pomocy) szkoleniowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności,
● odpłatność za pobyt na turnusie rehabilitacyjnym,
● odpłatność za pobyt na leczeniu w zakładzie lecznictwa uzdrowiskowego, za pobyt w zakładzie rehabilitacji leczniczej, zakładach opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych oraz odpłatność za zabiegi rehabilitacyjne, [przykład 2]
PRZYKŁAD 2
Czy wydatki na DPS są z preferencją
Niepełnosprawny podatnik mieszka w prywatnym domu pomocy społecznej. Czy może odliczyć opłaty za pobyt w DPS w ramach ulgi rehabilitacyjnej?
Nie. Zgodnie z art. 26 ust. 7a pkt 6 ustawy o PIT dochód można pomniejszyć m.in. o wydatki na pobyt w zakładach: lecznictwa uzdrowiskowego, rehabilitacji leczniczej, opiekuńczo-leczniczych i pielęgnacyjno-opiekuńczych. Tymczasem dom pomocy społecznej nie jest zakładem wymienionym w tym przepisie, jego działalność koncentruje się bowiem głównie na świadczeniu usług bytowych i opiekuńczych. Jest to więc zastępczy dom dla osoby, której stan zdrowia nie wymaga pobytu w zakładzie opieki zdrowotnej. Potwierdzają to interpretacje (np. nr 1061-IPTPB2.4511.387.2016.2.AKu, nr 1061-IPTPB2.4511.172.2016.1.IL, nr 1061-IPTPB2.4511.8.2016.1.SR). Organy twierdzą, że mimo szerokiego zakresu świadczonych usług domy pomocy społecznej nie zapewniają specjalistycznej i intensywnej opieki medycznej. Niepełnosprawny, który takiej opieki wymaga, nie powinien być pensjonariuszem DPS, tylko pacjentem zakładu opieki zdrowotnej, czyli zakładu opiekuńczo-leczniczego bądź pielęgnacyjno-opiekuńczego. Dlatego ustawa o PIT wśród placówek, w których pobyt uprawnia do odliczenia odpłatności w ramach ulgi rehabilitacyjnej, wymienia tylko zakłady zapewniające specjalistyczną opiekę medyczną. ⒸⓅ
● opiekę pielęgniarską w domu nad osobą niepełnosprawną w okresie przewlekłej choroby uniemożliwiającej poruszanie się oraz usługi opiekuńcze świadczone dla osób niepełnosprawnych zaliczonych do I grupy inwalidztwa,
● opłacenie tłumacza języka migowego,
● kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia. [przykład 3]
PRZYKŁAD 3
Czy liczą się koszty zielonej szkoły
Podatnik ma niepełnosprawnego 16-letniego syna, którego zamierza posłać na zieloną szkołę. Czy taki wydatek może odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej?
Tak. Taki wydatek zalicza się do tych, o których mowa w art. 26 ust. 7a pkt 11 ustawy o PIT. Chodzi o wydatki na kolonie i obozy dla dzieci i młodzieży niepełnosprawnej oraz dzieci osób niepełnosprawnych, które nie ukończyły 25. roku życia. Zielona szkoła to bowiem kilkudniowy wyjazd edukacyjno-wypoczynkowy organizowany przez szkołę w ciągu roku szkolnego. Taką definicję zawiera słownik języka polskiego.
Oznacza to, że zielona szkoła, podobnie jak kolonie czy obozy, to w istocie forma wypoczynku. Tak więc wydatki poniesione na taki wyjazd uznać należy za wydatki uprawniające do odliczenia w ramach ulgi rehabilitacyjnej – potwierdzają organy podatkowe (patrz interpretacja z 8 czerwca 2016 r., nr IBPB-2-2/4511-289/16/ZuK). ⒸⓅ
Nie wszystkie „leki” z ulgą
Z ulgi może korzystać wyłącznie osoba z orzeczoną niepełnosprawnością, jeżeli lekarz specjalista stwierdzi, że powinna ona stale lub okresowo stosować pewne lekarstwa. Ustawodawca nie wskazał, w jakiej formie lekarz powinien to zrobić, co oznacza, że wystarczy ustne zalecenie. Jednak dla celów dowodowych warto uzyskać od lekarza odpowiednie zaświadczenie. Przykładowo dyrektor Izby Skarbowej w Katowicach stwierdził (interpretacja z 21 lutego 2017 r., nr 2461-IBPB-2-2.4511.1106.2016.2.MMA), że może ono być sporządzone w dowolnej formie. Powinno jednak z niego wynikać, kto i kiedy je wystawił oraz jakie leki i przez jaki czas powinny być przyjmowane przez wymienioną z imienia i nazwiska osobę niepełnosprawną. Ważne jest również, aby zaświadczenie jednoznacznie określało, jak długo leki mają być stosowane (stale lub czasowo). Może to być każdy inny dokument, z którego będą wynikały te dane. Dyrektor wyjaśnił też, że takie zaświadczenie może wystawić każdy lekarz posiadający specjalizację w określonej dziedzinie medycyny, np. onkolog, okulista, dermatolog itp., jak również lekarz podstawowej opieki medycznej, o ile posiada określoną specjalizację. W kontekście korzystania z ulgi rehabilitacyjnej na zakup leków nie jest zatem wystarczające, aby lekarz zlecający stosowanie określonych leków posiadał samo uprawnienie do wykonywania zawodu, musi być jeszcze specjalistą w określonej dziedzinie medycyny – potwierdził wiceminister finansów Paweł Gruza w odpowiedzi z 8 lutego 2018 r. na interpelację poselską nr 18712.
Tylko nadwyżka
Warunkiem skorzystania z ulgi jest posiadanie dokumentów stwierdzających poniesienie kosztów. Mogą to być np. faktury czy rachunki wystawione przez aptekę albo dowód wpłaty, z których powinno jednoznacznie wynikać, kiedy nastąpiła sprzedaż, kto jej dokonał oraz dla kogo jest lek. Nie można dokonać odliczenia na podstawie paragonu. Odliczeniu podlegają wydatki faktycznie poniesione w danym miesiącu, ale tylko te stanowiące nadwyżkę ponad 100 zł.[przykład 4]
PRZYKŁAD 4
Jakie koszty leków wykazać w zeznaniu rocznym
W lutym 2017 r. podatnik wydał na leki 300 zł, w marcu 50 zł, w kwietniu 130 zł, a w maju i czerwcu po 220 zł.
W rocznym PIT może on odliczyć 470 zł, tj.:
– za luty – 200 zł (300 zł – 100 zł),
– za marzec – 0 zł (wydatki nie przekroczyły 100 zł),
– za kwiecień – 30 zł (130 zł – 100 zł),
– za maj i czerwiec – 240 zł [(220 zł – 100 zł) x 2]. ⒸⓅ
Jeśli natomiast podatnik jest osobą niepełnosprawną i ponosi wydatki na zakup leków dla siebie i osoby niepełnosprawnej, którą ma na utrzymaniu, to w takiej sytuacji sumuje kwotę wszystkich poniesionych wydatków z tego tytułu w danym miesiącu (zarówno za własne leki, jak i leki osoby, którą ma na utrzymaniu). Dopiero do tej kwoty następnie ustala nadwyżkę ponad 100 zł, która podlega odliczeniu w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Wynika to z wyjaśnień Ministerstwa Finansów. Można też odliczyć leki kupione za granicą. [przykład 5]
PRZYKŁAD 5
Czy można odliczyć lekarstwa sprowadzone z innego kraju
Ponieważ dostępne w kraju leki nie przynosiły skutku, lekarz onkolog zdecydował o przypisywaniu leku, który był dostępny tylko w aptece w Niemczech. Podatnik nie miał własnego konta walutowego, a takie było niezbędne, płatności dokonał więc syn (pieniądze były podatnika). Czy podatnik może odliczyć wydatki?
Tak. Potwierdził to dyrektor KIS w interpretacji z 14 lipca 2017 r., nr 0113-KDIPT3.4011.95.2017.2.KSM. Wyjaśnił, że wykaz produktów spełniających cechy leku w Polsce został zamieszczony w Urzędowym Wykazie Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Ponadto do obrotu dopuszczone zostają, bez konieczności uzyskania pozwolenia, produkty lecznicze sprowadzane z zagranicy. Ich stosowanie musi być jednak niezbędne dla ratowania życia lub zdrowia pacjenta, a dany produkt leczniczy musi być dopuszczony do obrotu w kraju, z którego jest sprowadzany i posiadać aktualne pozwolenie dopuszczenia do obrotu. Podstawą sprowadzenia takiego produktu leczniczego jest jednak zapotrzebowanie szpitala albo lekarza prowadzącego leczenie poza szpitalem, potwierdzone przez konsultanta z danej dziedziny medycyny. Organ wyjaśnił też, że w ustawie o PIT nie ma zastrzeżenia, że odliczeniu podlegają jedynie wydatki na leki ponoszone na terenie Polski. Tym samym nie wyklucza się prawa do odliczenia od dochodu wydatków na zakup leków za granicą. ⒸⓅ
Jakie produkty
Z kolei organy w interpretacjach potwierdziły, że prawo do ulgi przysługuje na wszystkie leki spełniające wspomniane już wymagania, niezależnie od tego, czy leki związane są z innym schorzeniem niż to, w związku z którym orzeczono niepełnosprawność.
Przykładowo osoba, która ma orzeczoną niepełnosprawność ze względu na zwyrodnienie kręgosłupa oraz ścięgien Achillesa, nabawiła się cukrzycy typu 2, ma nadczynność tarczycy (choroba Hashimoto) i nadciśnienie tętnicze. Może więc odliczyć leki z tytułu chorób z ogólnego stanu zdrowia, które zalecił jej lekarz specjalista.
Należy jednak pamiętać, że nie wszystkie preparaty zalecane przez medyków można uwzględnić. Ustawa o PIT nie zawiera definicji leków, nie oznacza to jednak, że można ją rozumieć w sposób dowolny. Organy podatkowe odwołują się do definicji zawartych w ustawie z 6 września 2001 r. – Prawo farmaceutyczne (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2211), zgodnie z którą:
● lekiem aptecznym – jest produkt leczniczy sporządzony w aptece zgodnie z recepturą farmakopealną, przeznaczony do wydania w tej aptece,
● lekiem gotowym – jest produkt leczniczy wprowadzony do obrotu pod określoną nazwą i w określonym opakowaniu, [przykład 6]
PRZYKŁAD 6
Czy preparat do iniekcji jest z preferencją
Podatniczka ma orzeczoną niepełnosprawność w stopniu umiarkowanym ze względu na problemy z kolanami. Przeszła już kilka operacji i czeka na kolejną. Aby nadal mogła pracować, konieczne są m.in. iniekcje do stawów kolanowych. Czy można odliczyć preparaty do iniekcji?
Tak. Preparaty do iniekcji dostawowych są lekami (gotowymi) w rozumieniu prawa farmaceutycznego. W związku z tym można je odliczyć w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Potwierdził to dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 27 listopada 2017 r., nr 0112-KDIL3-2.4011.290.2017.2.TR. ⒸⓅ
● lekiem recepturowym – jest produkt leczniczy sporządzony w aptece na podstawie recepty lekarskiej, a w przypadku produktu leczniczego weterynaryjnego – na podstawie recepty wystawionej przez lekarza weterynarii,
● produktem leczniczym – jest substancja lub mieszanina substancji przedstawiana jako posiadająca właściwości zapobiegania lub leczenia chorób występujących u ludzi lub zwierząt lub podawana w celu postawienia diagnozy lub w celu przywrócenia, poprawienia lub modyfikacji fizjologicznych funkcji organizmu poprzez działanie farmakologiczne, immunologiczne lub metaboliczne.
Dlatego też organy nie pozwalają odliczać wydatków na:
● suplementy diety (np. interpretacja z 15 stycznia 2018 r., nr 0115-KDIT2-2.4011.383.2017.1.IL),
● preparaty ziołowe (np. interpretacja z 27 stycznia 2015 r., nr IBPBII/1/415-860/14/MCZ),
● pieluchomajtki należące do kategorii środków higienicznych oraz cewniki (odpowiedź na interpelację poselską nr 18712).
Problem może się pojawić w przypadku odliczenia opatrunków i środków dezynfekcyjnych. Preferencji odmówił dyrektor KIS w interpretacji z 6 grudnia 2017 r., nr 0113-KDIPT2-2.4011.297.2017.2.AKU. W tym przypadku chodziło o niepełnosprawnego z owrzodzeniem nogi. Konieczne było więc stosowanie środków antybakteryjnych oraz opatrunków ze srebrem, które zmniejszają ilość bakterii i oczyszczają ranę. Organ wskazał, że nie ma ich w wykazie produktów leczniczych, który został zamieszczony w Urzędowym Wykazie Produktów Leczniczych Dopuszczonych do Obrotu na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (Dz.Urz. Ministra Zdrowia z 2016 r. poz. 39 i z 2017 r. poz. 45).
Prace remontowe z ulgą
Wynika to wprost z art. 26 ust. 7a pkt 1 ustawy o PIT. W przypadku każdego niepełnosprawnego wydatki na adaptację i wyposażenie mieszkań (budynków mieszkalnych) mogą być inne, ponieważ powinny odzwierciedlać jego indywidualne potrzeby. Jednocześnie, jak wskazują sądy, w przeciwieństwie do wydatków z tytułu zakupu sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych, te na adaptację i wyposażenie nie muszą mieć indywidualnego charakteru. Potwierdził to przykładowo WSA w Łodzi w wyroku z 17 lutego 2012 r., sygn. akt I SA/Łd 1541/11. Sąd wyjaśnił, że jedynym warunkiem zastosowania odliczenia jest to, aby adaptacja (wyposażenie) mieszkania (budynku) odpowiadała potrzebom wynikającym z niepełnosprawności. Jednak jak podkreślił WSA, zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 6 ustawy o PIT wydatki muszą służyć rehabilitacji osoby niepełnosprawnej lub ułatwiać jej wykonywanie czynności życiowych. Są to jedyne ustawowe wymogi.
Tylko dom i mieszkanie
Należy jednak pamiętać, że ulga nie przysługuje, jeżeli wydatki są związane z terenem niezwiązanym integralnie z domem, np. podjazdami, chodnikiem, podwórkiem. W interpretacjach podatkowych organy twierdzą bowiem, że są one obiektami odrębnymi od domu. Dlatego np. preferencja nie przysługuje w przypadku kosztów poniesionych na położenie chodnika przed domem.
Inaczej byłoby, gdyby podatnik poniósł np. wydatki na budowę podjazdu do wejścia dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich, poszerzenie drzwi, likwidację progów, założenie okien zamykanych z niskiego poziomu. Tak samo w przypadku zakupu i montażu windy – krzesełka typu Flow 2. Potwierdza to interpretacja z 5 lipca 2017 r., nr 0111-KDIB2-2.4011.68.2017.3.MZ.
Warto też pamiętać, że w ramach ulgi można odliczyć wydatki na adaptację i wyposażenie poniesione w trakcie budowy lokalu (budynku) mieszkalnego.
Adaptacja łazienki...
W ramach ulgi rehabilitacyjnej można odliczyć wydatki na remont, adaptację lub wykonanie łazienki, np. zakup:
● płytek antypoślizgowych (w tym również ich montaż),
● kabiny prysznicowej bez prysznica,
● poręczy,
● uchwytów,
● krzesełka prysznicowego montowanego do ściany.
Odliczenia będą jednak uzależnione od konkretnego stanu faktycznego. Przykładowo dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi (w interpretacji z 27 lipca 2016 r., nr 1061-IPTPB2.4511.308.2016.2.EC) pozwolił odliczyć wszystkie wydatki na przebudowę łazienki. Chodziło w tym przypadku o niepełnosprawną, której problemy z ręką uniemożliwiają korzystanie z kąpieli w wannie, a z powodu słabszej prawej strony ciała występują trudności przy wychodzeniu z wanny. Z uwagi na małą powierzchnię łazienki wyburzono ściankę działową pomiędzy łazienką a przedpokojem, a następnie wybudowano dwie nowe ścianki, uzyskując w ten sposób wnękę prysznicową. Doprowadzono instalację wodną i kanalizacyjną do wnęki, bez której tak powstała wnęka nie mogłaby spełniać funkcji, do której została przeznaczona. Na zaizolowanym podłożu wnęki ułożono terakotę, a na ścianach glazurę w celu zabezpieczenia ich przed wodą. Wnękę wyposażono w zestaw prysznicowy umożliwiający kąpiel bez potrzeby trzymania rączki prysznica ani potrzeby jego regulacji. Wejście do wnęki prysznicowej i wyjście z niej nie powodują konieczności wysokiego unoszenia nóg. Wszystkie wydatki, również na glazurę, podatnik mógł odliczyć.
Tak samo było w przypadku osoby poruszającej się na wózku inwalidzkim. Organ (interpretacja z 9 listopada 2015 r., nr IPTPB2/4511-468/15-4/KK) pozwolił odliczyć koszty związane z wymianą glazury. Podatnik we wniosku o interpretację tłumaczył, że chciałby dokonać wymiany wanny na kabinę prysznicową z brodzikiem i ze specjalnym siedziskiem dla osób niepełnosprawnych, a co się z tym wiąże, także wymiany glazury i terakoty, ponieważ przy dokonywaniu zmian dojdzie do uszkodzenia płytek ściennych i podłogowych.
Wcześniej ten sam dyrektor (w interpretacji z 28 marca 2013 r., nr IPTPB2/415-35/13-2/AK) twierdził, że jeżeli np. w trakcie adaptacji łazienki niepełnosprawny wymieni również glazurę, to związane z tym wydatki nie mogą być rozliczone w ramach ulgi rehabilitacyjnej. Interpretacja nie figuruje w bazie Ministerstwa Finansów (sip.mf.gov.pl). Mogła więc zostać uchylona.
...przedpokoju i kuchni
Organy pozwalają odliczyć też wydatki na adaptację przedpokoju i kuchni do potrzeb niepełnosprawnej poruszającej się przy chodziku lub wózku inwalidzkim (interpretacja z 22 kwietnia 2016 r., nr IPPB4/4511-173/16-2/IM). W tym przypadku w przedpokoju i kuchni została położona wykładzina, aby zmniejszyć ryzyko poślizgnięcia się i przewrócenia. Drzwi z przedpokoju do kuchni zostały usunięte, a dotychczasowy otwór drzwiowy poszerzony tak, aby podatniczka mogła bezproblemowo wjechać chodzikiem/ wózkiem do kuchni.
Ciepło w domu
Dotyczy to niektórych wydatków związanych z ogrzewaniem domu. Przykładowo dyrektor KIS w interpretacji z 12 stycznia 2018 r., nr 0113-KDIPT3.4011.332.2017.3.KC, pozwolił odliczyć podatnikowi wydatki na piec centralnego ogrzewania. Dotyczyło to jednak sytuacji niepełnosprawnego, który ma problemy z poruszaniem się. Podatnik tłumaczył, że mieszka w domu jednorodzinnym ogrzewanym piecem węglowym znajdującym się w piwnicy. W związku z tym schodzenie kilkakrotnie po stromych schodach jest dla niego wręcz niewykonalne. Dlatego aby ułatwić sobie codzienne życie, kupił piec centralnego ogrzewania z automatycznym podajnikiem.
W innej interpretacji (z 25 maja 2017 r., nr 0113-KDIPT3. 4011.7.2017.1.AJ) dyrektor KIS pozwolił też odliczyć wydatki na wykonanie instalacji gazowej wraz z podłączeniem pieca gazowego. Uznał bowiem, że jako unowocześnienie systemu ogrzewania stanowi wydatek na przystosowanie budynku mieszkalnego, jak i jego wyposażenie, odpowiadający potrzebom wynikającym z niepełnosprawności. Również w tym przypadku chodziło o osobę z problemami z poruszaniem, której ciężko było obsługiwać piec znajdujący się w kotłowni.
Inny organ jednak odmówił odliczenia wydatków na ocieplenie domu (interpretacja z 18 lutego 2016 r., nr ILPB2/4511-1-1160/15-5/WM). Stwierdził, że brak ocieplenia domu jest uciążliwy dla każdej osoby mieszkającej w podobnych warunkach. Z kolei prace związane z dociepleniem budynku są podyktowane w każdym przypadku potrzebą remontu i modernizacji nieruchomości bez względu na to, kim są jej mieszkańcy. A skoro tak, to brak jest podstaw do odliczenia wydatków.
Koszt sprzętu do potrącenia
Zgodnie z art. 26 ust. 7a pkt 3 ustawy o PIT odliczyć można koszty poniesione na zakup i naprawę indywidualnego sprzętu, urządzeń i narzędzi technicznych niezbędnych w rehabilitacji oraz ułatwiających wykonywanie czynności życiowych, stosownie do potrzeb wynikających z niepełnosprawności, z wyjątkiem sprzętu gospodarstwa domowego. Oznacza to, że pomiędzy rodzajem nabytego sprzętu a rodzajem niepełnosprawności musi pozostawać ścisły związek. Zakupiony sprzęt musi mieć indywidualny charakter, być wykorzystywany (używany) w rehabilitacji oraz ułatwiać wykonywanie czynności życiowych, których ograniczenie wynika z zakresu niepełnosprawności. [tabela 2]
Tabela 2. Sprzęt, urządzenia i narzędzia techniczne (art. 26 ust. 7a pkt 3)
| Wydatek | Czy można odliczyć |
| Kule łokciowe | Tak. Mają one ścisły związek z posiadaną przez podatnika niepełnosprawnością narządów ruchu, można uznać je za sprzęt niezbędny w rehabilitacji i ułatwiający wykonywanie czynności życiowych.Interpretacja z 27 listopada 2017 r., nr 0112-KDIL3-2.4011.290.2017.2.TR |
| Łóżko masujące | TakInterpretacja z 22 listopada 2017 r., nr 0112-KDIL3-2.4011.343.2017.2.AK |
| Elektrostymulator mięśniowy | Tak, jeżeli w istocie urządzenie jest niezbędne w rehabilitacji.Interpretacja z 8 stycznia 2018 r., nr 0111-KDIB2-3.4011.243.2017.2.MK |
| Sprzęt rehabilitacyjny do leczenia biorezonansem | TakInterpretacja z 28 kwietna 2017 r., nr 0461-ITPB2.4511.124.2017.1.IL |
| Urządzenie do ćwiczeń rehabilitacyjnych | TakInterpretacja z 20 kwietna 2017 r., nr 1061-IPTPB2.4511.167.2017.1.SR |
| Lampa do terapii światłem spolaryzowanym typu Solaris | Tak (np. w przypadku niepełnosprawnego ze względu na choroby układu oddechowego i krążenia, któremu lekarz pulmonolog w zaświadczeniu wskazał konieczność terapii takim światłem).Interpretacja z 17 sierpnia 2017 r., nr 0115-KDIT2-2.4011.193.2017.1.MM |
| Osprzęt do pompy insulinowej oraz system do ciągłego monitorowania glikemii (sensorów i czytnika) | Tak (w przypadku chorych na cukrzycę).Interpretacja z 19 grudnia 2017 r., nr 0114-KDIP3-3.4011.444.2017.2.AK |
| Sensory, które służą do ciągłego monitorowania glukozy | Tak (w przypadku chorych na cukrzycę).Interpretacja z 31 października 2017 r., nr 0112-KDIL3-2.4011.236.2017.2.MK |
| Aparaty słuchowe | Tak. Skoro podatnik posiada orzeczenie o niepełnosprawności, m.in. w związku chorobą słuchu, oraz zalecenie stosowania aparatów słuchowych od lekarza specjalisty, to uznać należy, że spełniają one wymogi indywidualnego sprzętu niezbędnego w rehabilitacji oraz ułatwiają wykonywanie czynności.Interpretacja z 12 stycznia 2018 r., nr 0113-KDIPT3.4011.332.2017.3.KC |
| Okulary, soczewki kontaktowe | Tak (w przypadku niepełnosprawnych ze względu na choroby oczu).Interpretacja z 30 maja 2017 nr 0111-KDIB2-2.4011.190.2017.2.MZ |
| Sztuczne soczewki oczu | Nie. Wprawdzie same soczewki, które są wszczepiane niepełnosprawnym, można uznać za sprzęt niezbędny w rehabilitacji i ułatwiający wykonywanie czynności życiowych. Jednak na fakturach za taki zabieg nie są wyodrębniane koszty soczewek. To uniemożliwia zastosowanie preferencji. Zabiegi medyczne nie podlegają odliczeniu. Podobny problem jest np. w przypadku endoprotez.Interpretacja z 18 września 2017 r., nr 0111-KDIB2-2.4011.190.2017.2.MZ |
| Komputer, laptop, tablet | Nie, jeżeli komputer nie wyróżnia się jakimiś indywidualnymi cechami związanymi z rodzajem niepełnosprawności. Co prawda urządzenie może ułatwiać czynności życiowe – jak np. kontakty z rodziną i znajomymi, wyszukiwanie zakładów opieki zdrowotnej wykonujących konkretne zabiegi rehabilitacyjne, opłacanie rachunków – których wykonywanie w przypadku niepełnosprawnego jest utrudnione z uwagi na problemy z narządem ruchu oraz z komunikacją słowną. Jest jednak dobrem powszechnego użytku przeznaczonym dla wszystkich osób niezależnie od tego, czy są osobami niepełnosprawnymi, czy cieszącymi się dobrym zdrowiem.Interpretacja z 18 sierpnia 2017 r., nr 0115-KDIT2-2.4011.165.2017.2.NPRInterpretacja z 9 czerwca 2017 r., nr 0115-KDIT2-2.4011.45.2017.2.MM |
ⒸⓅ
Nie wystarczy, aby określony sprzęt ułatwiał osobie niepełnosprawnej wykonywanie czynności życiowych, ponieważ wymagane są jeszcze inne cechy, którymi powinien się charakteryzować, aby mógł być odliczony.
Komputery i laptopy
Dlatego też zakup np. notebooka, komputera czy tabletu, który nie ma żadnych dodatkowych funkcji, nie daje prawa do ulgi. Jako ogólnodostępne urządzenia techniczne mieszczą się w kategorii dóbr powszechnego użytku, z których w zwykły sposób korzystać może każdy. Niewykluczone jednak, że takie urządzenie będzie spełniać szczególne warunki zawarte w art. 26 ust. 7a pkt 3 ustawy o PIT, który pozwala na odliczenie wydatków na indywidualny sprzęt, urządzenia i narzędzia techniczne, jeśli są niezbędne w rehabilitacji i ułatwiają wykonywanie czynności życiowych. Możliwość odliczania takiego sprzętu potwierdził dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji z 10 listopada 2015 r., nr IPTPB2/4511-460/15-4/KK. W tym przypadku tablet miał przystosowaną instalację do aparatów słuchowych oraz oprogramowanie powiększające obraz jako narzędzie dla osób z dysfunkcją wzroku, ułatwiające czytanie przekazanych elektronicznie przez prowadzących zajęcia akademickie materiałów dydaktycznych w ramach pomocy niepełnosprawnym studentom.
Odliczyć można też wydatek na komputer dla niedowidzącego niepełnosprawnego, wyposażony m.in. w ekran dotykowy o dużej rozdzielczości, syntezator mowy oraz program jego obsługi lub program Narrator do głosowego odczytywania elementów ekranu.
Endoprotezy i soczewki
Cechy indywidualnego sprzętu spełniają m.in. soczewki do wszczepienia czy endoprotezy kolanowe i biodrowe. Często jednak niepełnosprawni nie mogą ich odliczyć, ponieważ cena na fakturze obejmuje również koszt operacji. W takiej sytuacji ulga rehabilitacyjna nie przysługuje – co potwierdzają liczne interpretacje podatkowe.
Fiskus pozwolił natomiast odliczyć wydatek, gdy na fakturze za operację było napisane jedynie „endoproteza pierwotna bezcementowa 19 300 zł” (interpretacja z 6 czerwca 2016 r., nr IBPB-2-2/4511-312/16/ZuK)
Rygorystyczne podejście organów wynika z tego, że w ramach ulgi rehabilitacyjnej nie można odliczać kosztów operacji. Przykładowo niepełnosprawny nie może rozliczyć kosztów zabiegu usuwania zaćmy ani operacji kolana, nawet jeśli bez takiej operacji nie można rozpocząć rehabilitacji.
