Subskrybuj nas na Youtube
Co powinno zawierać sprawozdanie likwidacyjne spółki? Odpowiadamy na najważniejsze pytania z zakresu rachunkowości.
●Na nadzwyczajnym zgromadzeniu wspólników będzie podjęta uchwała o zatwierdzeniu sprawozdania oraz o podziale pozostałego majątku. Sprawozdanie likwidacyjne ma być sporządzone na dzień poprzedzający podział majątku. Powinno ono zawierać głównie dwie pozycje: kapitał oraz środki pieniężne. U nas z kolei poza tymi pozycjami w bilansie są jeszcze:
a) należności krótkoterminowe z tytułu podatku naliczonego – wystąpiliśmy o zwrot VAT w terminie 25 dni, zwrot otrzymamy w tym terminie;
b) rezerwy krótkoterminowe z tytułu opłat sądowych: 917,10 zł – z informacji, jakie uzyskaliśmy w sądzie, opłaty sądowe i wpis to kwota 400 zł, a więc pozostanie jeszcze kwota 517,10 zł.
1) Czy w bilansie likwidacyjnym poza kapitałem i środkami pieniężnymi mogą wystąpić inne pozycje (rezerwy na zobowiązania, należności z tytułu VAT)?
2) Czy może prawidłowe byłoby rozwiązanie utworzonej rezerwy (917,10 zł)?
3) Jak wygląda podatkowe rozliczenie podzielonego majątku, jeśli bank naliczy jeszcze opłaty bankowe?
4) Czy można podzielić majątek na raty?
1) Bilans na dzień zamknięcia działalności przez jednostkę powinien tak samo jak każdy inny bilans odzwierciedlać sytuację majątkową i finansową jednostki. Zatem nie ma przeszkód, aby znajdowały się w nim należności i rezerwa na koszty dotyczące ostatecznego zamknięcia działalności spółki. Wręcz przeciwnie, skoro są to należności na dzień poprzedzający podział majątku, to będą one po ich kasowej realizacji służyły zaspokojeniu właścicieli. W uchwale wspólników dotyczącej majątku powinno zostać wskazane, jak będzie zadysponowana nadwyżka VAT naliczonego nad należnym. Można np. wskazać, że wspólnik A otrzyma tę kwotę po jej wpływie na rachunek bankowy. Należności z tytułu VAT nie przeksięgowuje się na kapitał – nie można zmniejszyć aktywów, zwiększając pasywa.
2) Jeśli już dziś wiadomo, że koszty opłat sądowych i wpisu to 400 zł, to pozostałą kwotę rezerwy (517,10 zł) trzeba rozwiązać. Chyba że spodziewacie się państwo innych kosztów, np. archiwizacji i opłat za prowadzenie rachunku i przelewy. Często jest tak, że zapomina się o nakładach na prowadzenie rachunku czy przewiezienie dokumentacji do archiwum. A te koszty powinny być uwzględnione. Przeanalizujcie państwo okoliczności i oceńcie, czy rzeczywiście należy rozwiązać częściowo rezerwę. Moim zdaniem niekoniecznie.
3) Przepisy nie zabraniają podziału majątku etapami. Jeśli wspólnicy chcą dzielić tylko istniejące pieniądze, to mogą postanowić, że pierwsza wypłata to 50 000 zł, a potem reszta pomniejszona o koszty opłat sądowych i prowadzenia rachunku. Proszę pamiętać, że zgodnie z ustawą o PIT, gdy wspólnikami są osoby fizyczne, korzyści majątkowe, które czerpią z udziału w zyskach spółki mającej osobowość prawną, są uznawane za przychody z kapitałów pieniężnych. Przychodem z udziału w zyskach takiej spółki, a tym samym przychodem z kapitałów pieniężnych, jest również wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją spółki. Tak wynika z treści art. 17 ust. 1 pkt 4 lit. c oraz art. 24 ust. 5 pkt 3 ustawy o PIT. Opodatkowaniu podlega jedynie nadwyżka wartości otrzymanego majątku likwidowanej spółki z o.o. nad kosztami nabycia (objęcia) udziałów w tej spółce. Wolna od podatku dochodowego jest bowiem wartość majątku otrzymanego w związku z likwidacją osoby prawnej w części stanowiącej koszt nabycia lub objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni (art. 21 ust. 1 pkt 50a ustawy). Obowiązkiem spółki w likwidacji jako płatnika jest pobranie zryczałtowanego podatku dochodowego w wysokości 19 proc. uzyskanego przychodu bez pomniejszania go o koszty uzyskania przychodów (art. 30a ust. 1 pkt 4 w związku z art. 30a ust. 6 ustawy). Należy go odprowadzić do urzędu skarbowego w terminie do 20. dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano ten podatek. Ponadto w terminie do końca stycznia roku następującego po roku podatkowym podatek ten należy wykazać w deklaracji PIT-8AR (art. 42 ust. 1–1a ustawy).
4) Jeśli rezerwa na koszty likwidacji będzie obejmowała koszty opłat sądowych i spodziewane koszty prowadzenia rachunku, to kapitał własny na dzień zamknięcia działalności będzie odpowiadał przychodom wspólników [zwolnionym do wysokości kosztów nabycia (objęcia) udziałów w tej spółce i opodatkowanym – reszta].
Podstawa prawna
Art. 4 ust. 1, art. 29 ustawy z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047).
Ustawa z 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2032 ze zm.).
● Jestem skarbnikiem w powiecie. Mam problem z klasyfikacją budżetową środków przekazywanych sąsiedniemu powiatowi na pieczę zastępczą dziecka (naszego mieszkańca), które jest w rodzinie zastępczej właśnie w tym powiecie. Jak to właściwie określić? Czy to nadal jest rozdział 85204? Czy niewłaściwa klasyfikacja może skutkować stwierdzeniem nieważności przez RIO?
W art. 191 ust. 5 ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wskazano, że powiat, na terenie którego funkcjonują mogące przyjąć dziecko rodzina zastępcza, rodzinny dom dziecka lub placówka opiekuńczo-wychowawcza, zawiera z powiatem, o którym mowa w ust. 1–4, porozumienie w sprawie przyjęcia dziecka oraz warunków jego pobytu i wysokości wydatków, o których mowa w ust. 1 pkt 1 i 2. Tym drugim powiatem jest więc powiat właściwy ze względu na miejsce zamieszkania dziecka.
Co istotne, regulacje wspomnianej ustawy nie określają jednak sposobu przekazywania i rozliczania ww. środków finansowych. Jak zaś zaakcentował Naczelny Sąd Administracyjny w postanowieniu z 9 marca 2012 r. (sygn. akt I OW 14/12): „Porozumienie między powiatami w sprawie przyjęcia dziecka oraz warunków jego pobytu w rodzinie zastępczej i wysokości wydatków na jego opiekę i wychowanie ma charakter umowy cywilnoprawnej”. Powyższe prowadzi więc do wniosku, że do takiego porozumienia należy stosować regulacje ustawy o finansach publicznych, m.in. art. 237 ust. 2 pkt 3 i art. 250. Z pierwszego z nich wynika, że w planie dochodów i wydatków budżetu jednostki samorządu terytorialnego wyodrębnia się dochody i wydatki związane z realizacją zadań realizowanych w drodze umów lub porozumień między jednostkami samorządu terytorialnego. Drugi zaś stanowi, że zarząd jednostki samorządu terytorialnego, udzielając dotacji celowej, w tym jednostce sektora finansów publicznych, w przypadku gdy odrębne przepisy lub umowa międzynarodowa nie określają trybu i zasad udzielania lub rozliczania tej dotacji, zawiera umowę.
W kontekście powyższego należy dokonać stosownego przyporządkowania ww. operacji finansowej do odpowiedniej klasyfikacji budżetowej. W tym zakresie niezbędne jest odniesienie się do rozporządzenia ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych. Z zawartych tam regulacji wynika, że ww. środki finansowe powinny być klasyfikowane w dziale 855 (Rodzina), rozdziale 85508 (Rodziny zastępcze), paragrafie 232 (Dotacje celowe otrzymane z powiatu lub przekazane dla powiatu) na zadania bieżące realizowane na podstawie porozumień (umów) między jednostkami samorządu terytorialnego). Oznacza to tym samym, że nie ma podstaw, aby klasyfikować ww. środki w rozdziale 85204. Należy przy tym przypomnieć, że powyższy sposób klasyfikacji wynika ze zmian, które weszły w życie 1 stycznia 2017 r., a wprowadzonych na mocy rozporządzenia ministra finansów zmieniającego rozporządzenie w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych z 25 lipca 2016 r. (Dz.U. z 2016 r. poz. 1121).
Jeśli chodzi o regionalną izbę obrachunkową, to w tym zakresie ww. operacja będzie przedmiotem jej badania. Z dużym prawdopodobieństwem kolegium regionalnej izby obrachunkowej nie stwierdzi jednak nieważności takiej operacji powiatu, a jedynie uzna to za nieistotne naruszenie prawa. Jednak ostateczna ocena tej kwestii należy do właściwej miejscowo izby.
Podstawa prawna
Ustawa z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 697 ze zm.).
Ustawa z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 2077).
Rozporządzenia ministra finansów z 2 marca 2010 r. w sprawie szczegółowej klasyfikacji dochodów, wydatków, przychodów i rozchodów oraz środków pochodzących ze źródeł zagranicznych (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1053 ze zm.).
● Jestem skarbnikiem w gminie, prowadzę inwentaryzację od kilku lat. Po kontroli RIO okazało się, że zaniechałam inwentaryzacji należności podatkowych na kontach na koniec roku. Czy mogę odpowiadać w trybie naruszenia dyscypliny finansów publicznych? Był nadmiar obowiązków i inwentaryzację zrobiłam dopiero w trakcie tej kontroli.
Dla merytorycznej analizy podanej problematyki niezbędne jest odniesienie się do regulacji ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych oraz ustawy o rachunkowości. Inwentaryzację dotyczącą takich należności należy przeprowadzać zgodnie z art. 26 ust. 1 pkt 3 ustawy o rachunkowości. Stanowi on, że jednostki przeprowadzają na ostatni dzień każdego roku obrotowego inwentaryzację środków trwałych, do których dostęp jest znacznie utrudniony, gruntów oraz praw zakwalifikowanych do nieruchomości, należności spornych i wątpliwych, a w bankach również należności zagrożonych, należności i zobowiązań wobec osób nieprowadzących ksiąg rachunkowych, z tytułów publicznoprawnych, a także aktywów i pasywów niewymienionych w pkt 1 i 2 oraz wymienionych w pkt 1 i 2, jeżeli przeprowadzenie ich spisu z natury lub uzgodnienie z przyczyn uzasadnionych nie było możliwe – drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników.
W art. 18 pkt 1 ustawy o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych wskazano, że naruszeniem dyscypliny finansów publicznych jest zaniechanie przeprowadzenia lub rozliczenia inwentaryzacji albo przeprowadzenie lub rozliczenie inwentaryzacji w sposób niezgodny z przepisami ustawy o rachunkowości.
Wreszcie, co istotne, z podanego stanu faktycznego wynika, że skarbnik miał powierzone obowiązki i odpowiedzialność w zakresie prowadzenia rachunkowości, co jest istotną okolicznością w kontekście przypisania odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych.
Z zestawienia ww. norm prawnych wynika jednoznacznie, że istnieją przesłanki do przypisania odpowiedzialności za zaniechania inwentaryzacyjne skarbnikowi, a w konsekwencji i winy w tym zakresie. Skoro bowiem skutecznie powierzono mu ten zakres obowiązków i odpowiedzialności, to będzie odpowiadał za naruszenie ustawy o rachunkowości. Przytoczony zaś argument w postaci nadmiaru obowiązków czy wykonanie tych czynności w terminie późniejszym mogą mieć znaczenie, ale już w razie ewentualnego postępowania przez regionalną komisją orzekającą w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych. Warto bowiem wspomnieć o art. 36 ww. ustawy, który stanowi, że w przypadkach zasługujących na szczególne uwzględnienie, biorąc pod uwagę rodzaj i okoliczności naruszenia dyscypliny finansów publicznych lub właściwości i warunki osobiste sprawcy naruszenia dyscypliny finansów publicznych, można wymierzyć karę łagodniejszego rodzaju, a nawet odstąpić od jej wymierzenia. Jako okoliczności łagodzące można uwzględnić w szczególności:
1) działanie lub zaniechanie ze szczególnych pobudek lub w szczególnych warunkach, zasługujących na uwzględnienie, w tym celu zapobieżenia szkodzie w mieniu publicznym;
2) wyróżnianie się przed popełnieniem naruszenia dyscypliny finansów publicznych wzorowym spełnianiem obowiązków zawodowych;
3) przyczynienie się do usunięcia szkodliwych następstw naruszenia dyscypliny finansów publicznych lub podjęcie o to starań.
Korelacja ww. regulacji prawnych prowadzi do wniosku, że z wysokim prawdopodobieństwem można mówić w podanym stanie faktycznym o zaniechaniu wypełniającym znamiona naruszenia dyscypliny finansów publicznych, a winny może być skarbnik. W toku postępowania przed właściwą regionalną komisją orzekającą w sprawach o naruszenie dyscypliny finansów publicznych istnieje możliwość, że zostanie zastosowana kara łagodniejsza, a nawet orzeczone odstąpienie od jej wymierzenia. Wiele tu jednak zależy od okoliczności danego stanu faktycznego.
Podstawa prawna
Ustawa z 29 września 1994 r. o rachunkowości (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1047).
Ustawa z 17 grudnia 2004 r. o odpowiedzialności za naruszenie dyscypliny finansów publicznych (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1311).