Zgodnie z generalną zasadą obowiązującą na Ukrainie rezydenci tego kraju płacą podatek dochodowy od osób fizycznych w wysokości 15 proc. Natomiast dochody nierezydentów objęte są 30-proc. podatkiem.
Szybki wzrost gospodarczy Ukrainy powoduje wzmożone zapotrzebowanie nie tylko na szeroko rozumianą kadrę menedżerską, ale także specjalistów z zakresu marketingu, public relations i reklamy. To może przełożyć się na fakt wyjazdu Polaków na Ukrainę w celu podjęcia tam pracy. Warto więc zapoznać się z regulacjami prawnymi tego państwa.
Rezydencja podatkowa
Jak dowiedzieliśmy się od Tomasza Kreta, starszego konsultanta w PricewaterhouseCoopers, rezydencję podatkową osoby fizycznej na Ukrainie ustala się według następujących kryteriów:
• miejsce zamieszkania na Ukrainie;
• w przypadku gdy dana osoba ma miejsce zamieszkania również w innym kraju, będzie ona uważana za rezydenta ukraińskiego, jeżeli posiada stałe miejsce zamieszkania na Ukrainie;
• jeżeli dana osoba ma miejsce zamieszkania również w innym kraju, będzie ona uważana za ukraińskiego rezydenta, jeżeli posiada ośrodek interesów życiowych na Ukrainie;
• jeżeli nie można ustalić centrum interesów życiowych, osoba jest uważana za ukraińskiego rezydenta, jeżeli przebywa na terytorium Ukrainy co najmniej 183 dni w roku podatkowym (który pokrywa się z rokiem kalendarzowym).
Istnieje również możliwość wybrania głównego miejsca zamieszkania (i zarazem rezydencji podatkowej) na Ukrainie.
- Ukraińskie przepisy nie określają wprawdzie, jak wybór taki powinien zostać dokonany, jednak w praktyce wystarcza złożenie pisemnego wniosku do organu podatkowego w miejscu zamieszkania na Ukrainie o uznanie za ukraińskiego rezydenta podatkowego - wyjaśnia Tomasz Kret.
Jednocześnie dodaje, że wraz z wnioskiem należy złożyć kopie dodatkowych dokumentów, np. umowy najmu, pozwolenia na pracę, numeru identyfikacyjnego podatnika. Na podstawie wniosku organy podatkowe potwierdzą na piśmie miejsce zamieszkania i wyślą to potwierdzenie ukraińskiemu pracodawcy obcokrajowca. W rezultacie obcokrajowiec będzie podlegał nieograniczonemu obowiązkowi podatkowemu na Ukrainie.
W przypadku Polaka pracującego na Ukrainie może wystąpić sytuacja, w której polski pracownik będzie uważany jednocześnie za polskiego i ukraińskiego rezydenta podatkowego.
- W takiej sytuacji należy odwołać się do reguł kolizyjnych określonych w polsko-ukraińskiej konwencji w sprawie unikania podwójnego opodatkowania, które stosuje się w celu definitywnego ustalenia miejsca zamieszkania podatnika w sytuacji, gdy jest on uważany za rezydenta podatkowego w obu krajach jednocześnie - podkreśla Tomasz Kret.
Według naszego rozmówcy, zgodnie z tymi regułami należy na początek ustalić, gdzie znajduje się stałe miejsce zamieszkania podatnika. Jeżeli ma on stałe miejsce zamieszkania w obu państwach, to uważa się go za mającego miejsce zamieszkania w tym państwie, z którym ma ściślejsze powiązania osobiste i gospodarcze (ośrodek interesów życiowych). Jeżeli to kryterium nie wystarcza do ustalenia rezydencji podatkowej, inne kryteria (takie jak miejsce pobytu czy obywatelstwo) są brane pod uwagę.
- W przypadku gdy żadne z wymienionych kryteriów nie pozwala na ustalenie rezydencji podatkowej, właściwe organy obu krajów uzgodnią pomiędzy sobą, za rezydenta którego z krajów należy uważać danego pracownika - tłumaczy ekspert PricewaterhouseCoopers.
Wykonywanie pracy
Wynagrodzenie otrzymane przez polskiego rezydenta za wykonaną pracę podlega opodatkowaniu w Polsce, chyba że praca jest wykonywana na terytorium Ukrainy. Jak wskazuje Tomasz Kret, w takim przypadku dochód ten może podlegać opodatkowaniu na Ukrainie. Jednak postanowienia konwencji pozwalają na opodatkowanie takiego przychodu uzyskanego przez polskiego rezydenta tylko w Polsce, jeżeli spełnione zostaną łącznie trzy warunki: pracownik przebywa na Ukrainie krócej niż 183 dni w roku kalendarzowym; i wynagrodzenie jest wypłacane przez pracodawcę lub w imieniu pracodawcy, który nie ma miejsca zamieszkania lub siedziby na Ukrainie; i wynagrodzenie nie jest ponoszone przez zakład lub stałą placówkę, którą pracodawca posiada na Ukrainie.
Jeżeli którykolwiek ze wskazanych warunków nie zostanie spełniony, wynagrodzenie wypłacane pracownikowi za pracę na Ukrainie będzie podlegało ukraińskiemu opodatkowaniu.
PIT do zapłaty
W 2003 roku na Ukrainie wprowadzono podatek liniowy w wysokości 15 proc. Jednak tak niski podatek płacą na Ukrainie tylko tamtejsi rezydenci podatkowi.
- Dochody osiągane przez nierezydentów ze źródeł położonych na Ukrainie są, co do zasady, opodatkowane 30-proc. podatkiem dochodowym i dotyczy to również wynagrodzenia za pracę. Jeżeli jednak nierezydent uzyskuje wynagrodzenie za pracę na terytorium Ukrainy wykonywaną na podstawie umowy zawartej z podmiotem mającym siedzibę na Ukrainie, wynagrodzenie to podlega opodatkowaniu według stawki 15-proc. - dodaje Tomasz Kret.
Wskazuje również, że podobnie jak w Polsce ukraińscy pracodawcy są zobowiązani do pełnienia funkcji płatnika podatku od wynagrodzeń wypłacanych swoim pracownikom. Natomiast w przypadku wykonywania pracy na Ukrainie na podstawie polskiego kontraktu pracownik jest osobiście zobowiązany do płacenia podatku dochodowego od przychodów pochodzących z tego stosunku pracy.
Ubezpieczenia społeczne
Tomasz Kret wskazuje w rozmowie z nami, że według ukraińskich przepisów o ubezpieczeniu emerytalnym i społecznym obywatele zagraniczni wykonujący pracę na podstawie ukraińskiej umowy o pracę są zobowiązani do wpłacania składek do ukraińskiego systemu ubezpieczeń, obliczanych od wynagrodzenia brutto wypłaconego przez podmiot ukraiński.
Podstawa obliczania składek zarówno pracownika, jak i pracodawcy jest ograniczona kwotowo. Ograniczenie to podlega waloryzacji co kwartał i wynosi obecnie równowartość około 1,9 tys. dol. miesięcznie.
Legalizacja zatrudnienia
Zgodnie z ukraińskimi przepisami obywatele zagraniczni, którzy zamierzają podjąć pracę na Ukrainie, co do zasady muszą uzyskać pozwolenie na pracę oraz wizę pracowniczą (typu IM-1). Ekspert z PricewaterhouseCoopers wyjaśnia, że dotyczy to w szczególności sytuacji, gdy osoba zamierza podjąć pracę na Ukrainie po pierwsze, na podstawie ukraińskiej umowy o pracę lub po drugie, na podstawie oddelegowania przez zagranicznego pracodawcę. W drugim przypadku należy zawrzeć lokalną umowę o pracę, jeśli warunki planowanego oddelegowania przewidują, iż osoba oddelegowana będzie zajmowała stanowisko w ukraińskiej spółce i że praca będzie przez nią wykonywana na terenie Ukrainy.
Ukraińskie pozwolenia na pracę są wydawane początkowo na okres jednego roku, z możliwością przedłużania na kolejne jednoroczne okresy.
JAK ODLICZAĆ SKŁADKI
Wynagrodzenie za pracę na Ukrainie wypłacane przez zagranicznego pracodawcę nie podlega ukraińskim składkom na ubezpieczenie emerytalne i społeczne.
Ukraińskie składki pracownika na ubezpieczenie emerytalne i społeczne podlegają odliczeniu od dochodu opodatkowanego ukraińskim podatkiem dochodowym. Natomiast składki wpłacone do systemu polskiego nie mogą zostać odliczone dla celów podatku ukraińskiego.
WAŻNA LICZBA
15 proc. wynosi liniowa stawka PIT na Ukrainie
PODSTAWA PRAWNA
• Konwencja między rządem Rzeczypospolitej Polskiej a rządem Ukrainy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzona w Kijowie 12 stycznia 1993 r. (Dz.U. z 1994 r. nr 63, poz. 269).
