Subskrybuj nas na Youtube
Przedawnione wierzytelności nie mogą być kosztem. Także wtedy, gdy zostaną sprzedane – orzekł Naczelny Sąd Administracyjny. Wyjaśnił, że w przeciwnym razie z łatwością można byłoby obejść przepisy, które nie pozwalają odliczać od przychodu przedawnionych wierzytelności.
– Wystarczyłoby sprzedać taką należność za symboliczną złotówkę, żeby w podatkowych kosztach ująć 99 proc. jej wartości – powiedział sędzia Jerzy Płusa.
Wyrok wpisuje się w jedną z dwóch linii orzeczniczych. W NSA zapadają bowiem również wyroki przeciwne, pozwalające na ujęcie w podatkowych kosztach straty ze sprzedaży przedawnionej wierzytelności, jeżeli tylko podatnik zarachował wcześniej taką wierzytelność do swoich należnych przychodów (czyli zapłacił od niej podatek dochodowy).
Przykładem tej drugiej linii orzeczniczej są wyroki NSA z 23 sierpnia 2017 r. (sygn. akt II FSK 1958/14) i 5 lutego 2015 r. (sygn. akt II FSK 3113/12). Sąd kasacyjny stwierdził w nich, że nie ma żadnych powodów gospodarczych, aby do kosztów uzyskania przychodów nie zaliczać strat z tytułu zbycia przedawnionych wierzytelności, w sytuacji gdy zostały one uprzednio zarachowane jako przychód należny, bo „na takich operacjach nikt nie zyskuje, a tylko tracą i podatnik, i interes publiczny”.
Przedawnione bez kosztu
Zasadniczo przedawniona wierzytelność nie może być kosztem uzyskania przychodu. Nie pozwalają na to wprost art. 23 ust. 1 pkt 17 ustawy o PIT i art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o CIT.
Spory dotyczą sytuacji, gdy taka przedawniona należność zostanie sprzedana. Z reguły sprzedający ponosi wówczas stratę, bo nikt nie odkupi od niego wierzytelności za tyle, ile wynosi jej pierwotna wartość. Od tego, za ile uda się sprzedać wierzytelność, zależy wysokość straty, czyli różnicy między nominalną wartością wierzytelności a ceną jej sprzedaży. Przykładowo, jeśli wartość wierzytelności wynosi 100 zł, a jej posiadacz sprzeda ją za złotówkę, to poniesie stratę na sprzedaży w wysokości 99 zł. Czy wolno ująć ją w podatkowych kosztach?
Ustawy o PIT i CIT mówią tylko tyle, że nie uważa się za koszty uzyskania przychodów strat z tytułu odpłatnego zbycia wierzytelności, chyba że zostały one uprzednio zarachowane jako przychód należny (art. 23 ust.1 pkt 34 ustawy o PIT i art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT). Słowem, jeżeli podatnik zaliczył wierzytelność do przychodów, to stratę z jej sprzedaży może zaliczyć do kosztów. Ale czy także wtedy, gdy była to już wierzytelność przedawniona?
Zarachować i sprzedać
W sprawie, którą w ubiegłym tygodniu rozpatrzył NSA, dyrektor Izby Skarbowej w Poznaniu nie zgodził się na to, żeby stratę ze sprzedaży przedawnionej wierzytelności zaliczać do podatkowych kosztów. I to pomimo, że wcześniej wierzytelność ta została zarachowana jako przychód należny.
Fiskus wyjaśnił, że skoro przedawnione wierzytelności nie mogą być kosztem (w świetle art. 16 ust. 1 pkt 20 ustawy o CIT), to logiczną konsekwencją jest, że nie ma możliwości odliczenia tych należności od przychodu po ich sprzedaży.
Innego zdania był WSA w Warszawie. Stwierdził, że art. 16 ust. 1 pkt 20 nie ma żadnego znaczenia dla interpretacji art. 16 ust. 1 pkt 39 ustawy o CIT. Uznał więc, że podatnik może ująć stratę ze sprzedaży wierzytelności bez względu na przedawnienie.
Na to z kolei nie zgodził się NSA. Sędzia Jerzy Płusa zastrzegł, że ma świadomość odmiennych wyroków, ale skład orzekający w tej sprawie ich nie podzielił.
ORZECZNICTWO
Wyrok NSA z 18 października 2017 r., sygn. akt II FSK 1196/15. www.serwisy.gazetaprawna.pl/orzeczenia
