Świadczenia wykonywane w ramach niezależnej grupy członków nie są zwolnione z VAT, jeżeli naruszają zasady konkurencji – wynika z dwóch wyroków Trybunału Sprawiedliwości UE.
W pierwszym z nich chodziło o polską spółkę (Aviva) zajmującą się ubezpieczeniami i ochroną emerytalną. Planowała ona utworzenie centrów usług wspólnych w co najmniej kilku państwach UE. Miałyby one m.in. obsługiwać kadry w całej grupie kapitałowej i pracować nad wdrażaniem nowych produktów. Wszystkie podmioty miały utworzyć Europejskie Ugrupowanie Interesów Gospodarczych, które działałoby jako niezależna grupa osób nieosiągająca zysków ze swojej działalności.
Spółka uważała, że dzięki temu mogłaby korzystać ze zwolnienia na podstawie art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT.
Przepis przyznaje preferencję dla usług świadczonych przez niezależne grupy osób dla swoich członków. Warunkiem jest to, aby takie czynności były niezbędne do wykonywania działalności zwolnionej lub wyłączonej z opodatkowania i nie przynosiły zysku, a jedynie zwrot kosztów. Spółka była przekonana, że spełnia te warunki.
Fiskus jednak odmówił jej prawa do preferencji. Zwrócił uwagę, że w art. 43 ust. 1 pkt 21 ustawy o VAT mowa jest też o tym, iż preferencja nie może naruszać zasad konkurencji. Tymczasem, dzięki utworzeniu EUIG, Aviva znalazłaby się w lepszej sytuacji niż jej konkurenci, którzy musieliby kupować usługi z VAT. Aviva bowiem, zamiast zamawiać na zewnątrz opodatkowane usługi, kupowałaby je bez VAT od innych podmiotów z grupy. Tym samym działalność EUIG naruszałaby zasady konkurencji i przez to nie uprawniałaby do zwolnienia z VAT – uznał fiskus.
NSA nie rozstrzygnął tego sporu, tylko skierował pytanie prejudycjalne do TSUE. Pytał o to, co należy brać pod uwagę, by ocenić, czy naruszona jest zasada konkurencji.
Unijny trybunał tego nie wyjaśnił. Stwierdził, że zgodnie z art. 132 ust. 1 lit. f dyrektywy VAT zwolnienie dla niezależnej grupy osób dotyczy tylko grup, których członkowie działają w interesie publicznym. Nie dotyczy więc ubezpieczycieli i banków.
Identyczny wniosek płynie z innego wyroku TSUE, wydanego w sprawie łotewskiej spółki zależnej koncernu DNB Nord (świadczącej usługi finansowe również zwolnione z VAT).
ORZECZNICTWO
Wyroki TSUE z 21 września 2017 r., sygn. akt C-605/15, C-326/15.