Mechanizm odwróconego obciążenia zakłada przeniesienie obowiązku rozliczenia podatku od dokonanej czynności podlegającej opodatkowaniu VAT ze sprzedawcy na nabywcę. Dlaczego ustawodawca zdecydował się na objęcie tym mechanizmem usług budowlanych? Wdrożenie nowych przepisów umotywowano walką z nieprawidłowościami zaobserwowanymi na tym rynku. Mowa o problemie oszustw w zakresie podatku VAT, w tym również wyłudzeń należnej fiskusowi kwoty przy użyciu faktur, które nie odzwierciedlają rzeczywistych transakcji.
W załączniku nr 14 ustawy o VAT zostały ujęte następujące usługi objęte mechanizmem odwróconego obciążenia.
| Roboty budowlane związane ze wznoszeniem budynków mieszkalnych (prace związane z budową nowych budynków, przebudową lub remontem istniejących budynków) i budynków niemieszkalnych |
| Roboty ogólnobudowlane związane z budową autostrad, dróg, ulic i innych dróg dla pojazdów i pieszych oraz budową pasów startowych, dróg szynowych i kolei podziemnej, mostów i tuneli, rurociągów przesyłowych i sieci rozdzielczych, włączając prace pomocnicze |
| Roboty ogólnobudowlane związane z budową systemów irygacyjnych (kanałów), magistrali i linii wodociągowych, obiektów do uzdatniania wody i oczyszczania ścieków oraz stacji pomp |
| Roboty związane z wierceniem studni i ujęć wodnych oraz instalowaniem zbiorników septycznych |
| Roboty ogólnobudowlane związane z budową przesyłowych linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych i rozdzielczych linii telekomunikacyjnych i elektroenergetycznych |
| Roboty ogólnobudowlane związane z budową elektrowni, nabrzeży, portów, tam, śluz i związanych z nimi obiektów hydrotechnicznych, obiektów produkcyjnych i górniczych |
| Roboty ogólnobudowlane związane z budową stadionów i boisk sportowych i te związane z budową pozostałych obiektów inżynierii lądowej i wodnej, gdzie indziej niesklasyfikowane |
| Roboty związane z rozbiórką i burzeniem obiektów budowlanych, przygotowaniem terenu pod budowę, z wyłączeniem robót ziemnych |
| Roboty ziemne: roboty związane z kopaniem rowów i wykopów oraz przemieszczaniem ziemi |
| Roboty związane z wykonywaniem: wykopów i wierceń geologiczno-inżynierskich, instalacji elektrycznych służących bezpieczeństwu, pozostałych instalacji elektrycznych, instalacji wodno-kanalizacyjnych i odwadniających, instalacji cieplnych, wentylacyjnych i klimatyzacyjnych, instalacji gazowych |
| Roboty związane z zakładaniem izolacji i ogrodzeń |
| Pozostałe roboty instalacyjne, gdzie indziej niesklasyfikowane |
| Roboty instalacyjne stolarki budowlanej |
| Roboty związane z wykładaniem posadzek i oblicowywaniem ścian, wykładaniem podłóg i ścian lastryko, marmurem, granitem lub łupkiem |
| Roboty malarskie, szklarskie i związane z wykonywaniem elementów dekoracyjnych i pozostałych wykończeniowych robót budowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych |
| Roboty związane z wykonywaniem konstrukcji dachowych i pozostałych prac dekarskich |
| Roboty związane z zakładaniem izolacji przeciwwilgociowych i wodochronnych |
| Roboty związane z fundamentowaniem, włączając wbijanie pali |
| Roboty betoniarskie i tynkarskie |
| Roboty związane ze wznoszeniem konstrukcji stalowych i konstrukcji z cegieł i kamienia |
| Roboty związane z montażem i wznoszeniem konstrukcji z elementów prefabrykowanych |
| Roboty związane z wykonywaniem pozostałych specjalistycznych robót budowlanych, gdzie indziej niesklasyfikowanych |
| Roboty związane z montowaniem i demontowaniem rusztowań |
Kto zobowiązany jest do rozliczenia tzw. odwróconego podatku VAT? Zgodnie z nowelizacją obowiązującą od 1 stycznia 2017 roku podmioty rozliczające wyżej wymienione transakcje to osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne nabywające wymienione usługi. W myśl ustawy zarówno usługodawcą będącym podwykonawcą jak i usługobiorcą objętym omawianym mechanizmem jest czynny podatnik VAT. Wystawiona przez usługodawcę faktura powinna zawierać adnotację „odwrotne obciążenie”.
Podstawa prawna: Ustawa z dnia 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług
